همراهی برای ویرانی هیرکانی

اقتصاد۲۴- در سفر اخیر علی سلاجقه، رئیس سازمان محیط زیست مقرر شده تا مطالعات اثرات محیط زیستی پروژه تله کابین گرگان انجام شود. به این ترتیب گویا اختلاف نظری در خصوص محدوده اجرای طرح وجود دارد و طرح شهرداری ۴۸ هزار متر و کمتر از پنج هکتار بود ولی محیط زیست مدعی بود که از این میزان بیشتر بوده لذا مطالعات محیط زیستی آن باید انجام شود.

طرح تله کابین «ناهارخوران» گرگان از سال ۸۶ مطرح بوده و موافقان و مخالفان زیادی دارد؛ از یک سو برخی مدیران این پروژه را سکوی پرتاب گردشگری استان می‌دانند و مخالفان هم مسائل محیط زیستی، شهری و ترافیکی را مطرح می‌کنند که قابل تأمل است.

آنطور که خبرگزاری مهر گزارش می‌دهد، علی رغم بکارگیری روش‌های ساده برای جذب گردشگر و با توجه به وجود پروژه‌ها نیمه‌تمام، تلاش مجموعه مدیریتی گلستان برای تحصیل مجوز احداث پروژه تله‌کابین گرگان، قدری عجیب به نظر می‌رسد.

در حالی که بسیاری از کارشناسان و اساتید متخصص محیط زیست و منابع طبیعی نسبت به اجرای این پروژه در جنگل‌های هیرکانی هشدار داده‌اند، اما مدیران استان و برخی از اعضای شورای شهر گرگان به دنبال عملیاتی کردن این پروژه هستند که در نمونه اخیر تلاش آن‌ها می‌توان، به سفر رئیس سازمان محیط زیست کشور به گلستان و بازدید از محل دو تله‌کابین ناهارخوران و کبودوال اشاره کرد.

برخی شنیده‌ها حکایت از آن دارد که در سفر اخیر علی سلاجقه به گلستان مقرر شد تا مباحث مرتبط با این دو تله‌کابین با نظر مثبت دوباره ارزیابی و مراحل لازم برای صدور مجوز نهایی به طور ویژه در دستورکار قرار گیرد.
جنگل ناهارخوران گرگان و منطقه کبودوال علی آبادکتول یک دارایی عمومی و مشترک میان نسلی است که هیچ فرد یا مدیری نباید با هدف اجرای پروژه‌های پوپولیستی، زمینه تخریب آن را فراهم کند؛ حتی اگر این دست‌اندازی در لوای «رونق گردشگری» و یا «توسعه گلستان» باشد.

کارشناسان همواره به تبعات احداث تله‌کابین در محدوده ناهارخوران اشاره کرده و بر این اعتقاد هستند که یکپارچگی جنگل‌ها، زیستگاه‌ها و رویشگاه‌ها و ممانعت از تفکیک و جزیره شدن این عرصه‌ها لازمه و شرط بقا و ادامه زادآوری فون و فلور در یک اکوسیستم است.

قسمت جالب ماجرا آن است که مسئولان عنوان می‌کنند، نصب چند دکل در جنگل چه خساراتی دارد؟ اما واقعیت چیز دیگری است. احداث تله کابین به جز احداث جاده دسترسی، نیازمند رستوران، کافه، هتل، دکل‌های روشنایی و تبلیغاتی، خطوط انتقال آب و گاز و ... بوده که این مسائل سبب مخالفت شدید اساتید دانشگاه شده است و آن را زمینه‌ساز مرگ و تخریب جنگل‌های هیرکانی می‌دانند.

آسیب پروژه بیشتر از مزایا

یک شهروند گرگانی در این خصوص به مهر گفت: «مدیران استان در یک حرکت پوپولیستی تلاش می‌کنند اجرای تله کابین را امری همسو با توسعه نشان دهند.»

تشدید ترافیک، تخریب چشم‌انداز‌ها و انباشت زباله از جمله آسیب‌های تله‌کابین در ناهارخوران است. کریم رستمانی در اینباره می‌گوید. «شاید در اجرای پروژه تله‌کابین، عرصه‌های محدودی به طور مستقیم خسارت ببیند، اما واقعیت آن است که آسیب‌های چنین پروژه‌هایی معمولاً گسترده‌تر از عرصه اصلی این پروژه‌ها است. تله‌کابین نیاز به تأسیسات و جاده‌های دسترسی متعدد و ... داشته و مطمئناً هزینه‌های مالی زیادی را به شهر تحمیل خواهد کرد.»

رستمانی گفت: «برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری برای ارتقای کیفیت گردشگری در گلستان باید بر مبنای حفظ جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی منطقه باشد.»

بیشتر بخوانید: نابودی جنگل‌های هیرکانی گرگان با ساخت تله کابین

تله کابین و خسارات غیرمستقیم

ساخت تله‌کابین فارغ از خسارات سخت افزاری مشهود در زیستگاه‌های جنگلی، آثار زیان‌بار و غیرمشهود فراوان دیگری به دنبال دارد. این را قاسم آذریان به مهر گفته و اضافه کرده «تخریب منابع آبی، از بین بردن رستنی‌های زیراشکوب و قطع درختان بلندمرتبه، فشردگی بافت خاک و ممانعت از زادآوری طبیعی فون و فلور، انشقاق زیستگاه‌های حیات وحش و جزیره‌ای شدن کلونی جانوران وحشی از جمله مضرات مشهود تله‌کابین است.»

به گفته او یکی از خطراتی که در سال‌های اخیر جنگل‌های گلستان را تهدید می‌کند، آفت‌زدگی و بیماری گونه‌های مختلف درختی و درختچه‌های جنگل‌های هیرکانی است که روزبه‌روز بر وسعت آن افزوده می‌شود.

آذریان اضافه کرد: ورود گردشگران از سایر استان‌ها به ویژه استان‌های مجاور و حتی شهروندان سایر شهر‌های حاشیه جنگل گلستان به محل پروژه گردشگری تله‌کابین می‌تواند مهم‌ترین عامل انتقال قارچ و آفت بوده و عوامل بیماری‌زا را در جنگل‌های هیرکانی افزایش دهد.

او گفت: از دیگر خسارات، تأثیر تله‌کابین بر مبحث محیط زیست شهری است؛ تشدید ترافیک، تخریب چشم‌انداز‌های طبیعی جنوب شهر گرگان، آلوده‌سازی منطقه با ریختن زباله و ... از جمله مباحثی است که می‌توان به عنوان دیگر اثرات استقرار تله کابین در منطقه ناهارخوران به آن اشاره کرد.

اختلاف نظر در مساحت پروژه

در این میان حجت مقسم، عضو شورای اسلامی شهر گرگان هم به سفر علی سلاجقه اشاره کرده و می‌گوید «در سفر رئیس سازمان محیط زیست مقرر شد تا مطالعات اثرات محیط زیستی پروژه تله کابین گرگان انجام شود. اختلاف نظری در خصوص محدوده اجرای طرح وجود داشت، طرح شهرداری ۴۸ هزار متر و کمتر از پنج هکتار بود، ولی محیط زیست مدعی بود که از این میزان بیشتر بوده لذا مطالعات محیط زیستی آن باید انجام شود.»
او بیان کرد که طبق قانون اگر مساحت عرصه و اعیان کمتر از پنج هکتار باشد، تأییدیه محیط زیست استان کفایت می‌کند، اما بیش از این میزان نیازمند مجوز سازمان محیط زیست است لذا مقرر شد در شروع کار، مساحت پروژه مشخص شود.

به گفته مقسم، بعد از حل این مسأله و انجام مطالعات، طرح پروژه به شورای عالی معماری و شهرسازی ارسال شده و در آنجا نظر نهایی را می‌دهند.

او اضافه کرد که دیدگاه‌های مختلفی در خصوص احداث تله‌کابین ناهارخوران وجود دارد که یکی از آن‌ها به دلیل آسیب به محیط زیست و منابع طبیعی و ترافیک، اجرای آن را به صلاح نمی‌دانند و بیان می‌کنند، این پروژه باید در جای دیگری اجرا شود.

مقسم گفت: گروه دوم هم با اشاره به شرایط معیشتی مردم و مزیت نسبی گردشگری گرگان، عنوان می‌کنند که اجرای این پروژه برای شهر اشتغالزایی و درآمد به همراه دارد لذا باید آن را عملیاتی کنیم.

او با موافقت ضمنی با گروه اول، افزود: باید تمام مسائل و ملاحظات شهری و اجتماعی در این پروژه لحاظ شود.
نگاه‌ها بر حل مسأله تله کابین است

نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی هم با اعلام آنکه در سفر رئیس سازمان محیط زیست به گرگان، نقطه نظرات خود را در زمینه تله کابین مطرح کردیم و استاندار از این پروژه دفاع کرد و شهردار و تیم تخصصی هم نظرات خود را بیان کردند گفت: «همه نگاه‌ها بر این بود که تله کابین یک ضرورت برای استان است و براساس مباحث کارشناسی اجرای این پروژه آسیبی برای محیط زیست ندارد و همه شرایط لازم رعایت می‌شود.»

غلامرضا منتظری گفته که مقرر شد مشاوری انتخاب و بررسی‌های محیط زیستی را انجام داده و نتیجه را برای تصمیم نهایی به رئیس محیط زیست کشور اعلام کند.

به گفته او همه نگاه‌ها بر حل مسأله بوده و اعتقاد داریم محیط زیست و منابع طبیعی برای همه عصر‌ها و نسل‌ها است و وظیفه داریم که آن را حفظ و نگهداری کنیم.

منتظری گفت: از طرف دیگر برای آنکه گرگان به مقصد گردشگری تبدیل شود باید جاذبه‌های آن را افزایش داده و صرفاً جاذبه‌های طبیعی کافی نیست و مقرر شد مطالعه محیط زیستی با همکاری شهرداری و کارشناسان ظرف مدت یک ماه انجام شود و نتیجه کارشناسی را به محیط زیست اعلام خواهیم کرد.

منتظری عنوان کرد: در این مطالعات تمام مسائل از جمله موضوعات ترافیکی، محیط زیستی و ... لحاظ شده و تمام موارد پیش‌بینی خواهد شد.