۳ گام اساسی برای تقویت ارزش ریال

اقتصاد۲۴- در سال جاری، اقتصاد ایران در کنار فشار حداکثری تحریم ها، با عامل اثرگذار دیگری به نام کرونا نیز دست و پنجه نرم می کند. این دو عامل، بر روند رشد اقتصادی و ارزش پول ملی تاثیر معناداری داشته است تا جایی که رییس کل بانک مرکزی در اواخر تابستان سال جاری از رشد منفی ۶. درصدی رشد اقتصادی بدون نفت در بهار امسال خبر داد.  
حال در جلسه روزهای گذشته ستاد هماهنگی اقتصادی دولت،  رییس جمهور با اشاره به برنامه‌های اقتصادی دولت تاکید کرد: در شرایط رو به بهبود اقتصادی دولت با اتخاذ سیاست‌های متناسب مالی و کنترل و هدایت نقدینگی به سمت تولید و توسعه سرمایه گذاری، تقویت ارزش پول ملی و کمک به تولید ملی و رشد اقتصادی کشور را با قوت دنبال می‌کند.
بر این اساس به نظر می رسد دولت تدبیر و امید در ماه های پایانی دولت، به دنبال اثرگذار بر سه مولفه رشد اقتصادی، تقویت ارزش پول ملی و کمک به تولید ملی است. اهدافی که به گفته دکتر روحانی، با اتخاذ سیاست های متناسب مالی و کنترل نقدینگی دنبال خواهد شد.
در این خصوص،  مهدی پازوکی از کارشناسان اقتصادی در گفتگو با خبرنگار ایبِنا ضمن اشاره به جایگاه کلیدی رشد اقتصادی به عنوان یک شاخص بسیار مهم در همه کشورها اظهار داشت: در واقع رشد اقتصادی، توان تولیدی یک کشور هست، برای اینکه این رشد انجام بگیرد، مهم ترین فاکتور، سرمایه گذاری در اقتصاد است که باید اتفاق بیفتد.
وی ادامه داد: برای اینکه سرمایه گذاری در اقتصاد اتفاق بیفتد، نیاز هست که فضای کسب و کار مناسب برای تولید و حمایت از تولید ملی باشد. به گفته پازوکی، برای اینکه فضا مناسب باشد، سه کار اساسی باید در دستور کار قرار بگیرد:
یک- ایجاد شفافیت؛ یعنی به عبارتی مبادله آزاد اطلاعات بین بنگاه های اقتصادی است و در نتیجه وقتی که شفافیت حاصل می شود، رانت و فساد از اقتصاد رخت می بندد.
دو: ایجاد رقابت سالم بین بنگاه های اقتصادی و سومین نکته که خیلی مهم است، نفی انحصار؛ یعنی از هرگونه انحصاری باید از اقتصاد ایران، به دور باشیم. چه انحصار دولتی، چه انحصار خصوصی و چه انحصار خصولتی، یعنی این سومی، به عامل دوم یعنی رقابت بسیار مرتبط است؛ یعنی وقتی انحصار نباشد، رقابت سالم بین بنگاه های اقتصادی، زمینه را برای رشد اقتصادی فراهم می کند.
متاسفانه وقتی فضا نامناسب باشد، شاهد خروج سرمایه از کشور خواهیم بود؛  شما ببینید در همین بحران ارزی که در کشور داشتیم، چه اتفاقی افتاد؟ باید گفت: سال گذشته ایرانی ها بعد از عرب ها، دومین متقاضی مسکن در ترکیه بودند. یعنی میلیاردها دلار از این کشور خارج شده؛ چه در کشورهای آسیای میانه مثل گرجستان و چه در کشور ترکیه، ایرانی ها ملک خریدند. خب ما اگر فضا را در داخل کشور مناسب بکنیم، این پول، همین جا به تولید ختم می شود، این ملک در اینجا ساخته می شود؛  وقتی ملک در اینجا ساخته می شود، فلان کارخانه کاشی،  کارخانه سیمان و گچ به حرکت در می آید.
وی در بخش دیگری از صحبت های خود به فضای مناسب در تعامل بین المللی اشاره داشت و افزود: هیچ اتفاقی در اقتصاد ایران رخ نداده است، ولی قیمت ارز به دلیل انتخابات آمریکا کاهش پیدا کرده است، باید ایران به دنبال این فضا، پذیرش fatf را در دستور کار خودش قرار بدهد؛ یعنی من می خواهم با سیستم بانکی دنیا کار کنم. اگر الان آقای بایدن به برجام برگردد، ولی سیستم بانکی ما، بدون پذیرش fatf باشد، سیستم بانکی ما عملا قفل خواهد بود.  یعنی صادرکننده ما که کالای خود را صادر می کند، پول خود را نمی تواند به کشور بازگرداند و سرمایه گذاری کند.
به استناد گزارش رییس اتاق بازرگانی ایران و چین، امروز بانک های درجه یک چینی با ما کار نمی کنند. بانک های کوچک با اقتصاد ایران کار می کنند.  این بانک ها هزینه بسیار بالایی دارند، یعنی حواله ۱۰۰ یورویی برای ما ۲۰ درصد کارمزد می گیرند. بنابراین ما باید سعی بکنیم تعادل در دستور کارمان قرار بگیرد.
الان طبق سند چشم انداز، قرار بوده به لحاظ رشد اقتصادی، شاگرد اول منطقه بشویم. شاگرد اول منظقه یعنی چی؟ یعنی نرخ رشد اقتصادی ما حداقل ۸ درصد باشد. خب این اتفاق نیفتاده است.
به گفته پازوکی، خوشبختانه حجم پس انداز در اقتصاد ایران بالاست. ما باید کاری کنیم که بخشی از این نقدینگی که پس انداز است به سمت تولید حرکت کند. با شعار نمی شود. باید فضا درست شود. یعنی اگر سیستم شفاف باشد، باید به سرعت مجوز به تولیدکننده داده شود. صاحب کسب و کار احساس کند که از سوی نهادهای نظارتی و مالی حمایت می شود.
سرمایه های خارجی وقتی به اقتصاد ایران می آید که ما اول از سرمایه دار داخلی حمایت بکنیم. یعنی به دنبال حمایت از سرمایه گذاری داخلی، زمینه برای سرمایه گذار خارجی فراهم می شود. الان در بدبینانه ترین حالت، ایرانی هایی که در خارج از کشور هستند، ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه دارد. در حقیقت بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ میلیار دلار تخمین زده شده است.  اگر بدبینانه را در نظر بگیریم که همان ۴۰۰ میلیارد دلار است و فضا را مناسب کنیم و ۱۰ درصد این پول یعنی ۴۰ میلیارد دلار وارد اقتصاد کشور شود، تحول عظیمی را شاهد خوهیم بود.
البته باید یادآور شد که دولت به تنهایی نمی تواند، باید مجموعه حکومت حمایت کنند. حتی قوه قضاییه که مهم تر از قوه مجریه است، حمایت کنند.  بنابراین مبارزه با فساد، ایجاد شفافیت در اقتصاد، شفافیت در نظام اقتصادی جامعه و ایجاد رقابت سالم بین بنگاه های اقتصادی و از بین بردن هرگونه انحصاری، باعث افزایش تولید ملی خواهد شد.
پازوکی گفت: دولت قطعا برای تقویت ارزش پولی و رشد اقتصاد،  باید انضباط پولی و مالی را بر اقتصاد حاکم کند. در حقیقت انضباط پولی که به وسیله بانک مرکزی و انضباط مالی که از طریق ابزار بودجه اعمال خواهد شد، نقش به سزایی در فضای مناسب برای تولید خواهد داشت.