تاریخ انتشار: ۱۱:۰۱ - ۱۶ دی ۱۳۹۷

سنگربندی در برابر شفافیت

دکتر لطفعلی بخشی*
9999
اقتصاد24 - نظام اقتصادی ما دارای مشکلات عدیده‌ای است که خروجی‌های آن تورم بالا، بیکاری بالا، نقدینگی بالا، فساد بالا، عدم‌ثبات اقتصاد کلان و... است. از دیگر خروجی‌های این نظام اقتصادی ناکارآ، ظهور سلاطین خود خوانده‌ای است که فعالیت اقتصادی را در همین فضای پیچیده و دشوار، برای دیگر فعالان اقتصادی و مصرف‌کنندگان مشکل‌تر می‌سازند.

سنگربندی در برابر شفافیت

حقیقت آن است که در بسیاری از کشورهای جهان در زمینه‌های صنعتی و اقتصادی سلاطینی حضور دارند که نحوه رسیدن آنان به چنین جایگاهی مشخص است و جامعه از ریز فعالیت‌ها و ثروت آنان آگاهی دارد و چنین افرادی افتخار جامعه خویشند. اما در کشور ما چنین سلاطینی همیشه در سایه هستند و افراد معدودی از فعالیت و ثروت آنان مطلعند. این سلاطین با استفاده از حفره‌های متعدد موجود در نظام اداری و اجرایی کشور و استفاده از رانت‌های اطلاعاتی و فساد، توانسته‌اند ظرف مدت کوتاهی ثروت‌های عظیمی فراهم سازند و برای خود جایگاه سلطانی قائل شوند. اینکه چگونه چنین سلاطینی در کشور ما خلق می‌شوند و با وجود گستردگی نظام مالیاتی و تامین اجتماعی در کشور، هیچ گاه در تور آنها قرار نمی‌گیرند، موجب حیرت است و ناشی از شناخت کامل آنها از حفره‌های نظام اجرایی و اقتصادی و بانکی کشور و ارتباط خاص آنها با برخی از دستگاه‌ها و مقامات دولتی است. از ویژگی‌های این افراد آن است که معمولا به نام خودشان فعال نیستند و اغلب تحت‌نام افراد دیگری فعالیت می‌کنند و به همین دلیل شناخت و دست یافتن به آنها آسان نیست و با وجود نیل به ثروت‌های هنگفت و جابه‌جایی این مبالغ، بدون گذاشتن رد پایی در اقتصاد کشور فعالند.

سلاطین کشف شده اخیر کوه یخی از وجود چنین افرادی در بدنه اقتصادی کشور هستند که سال‌هاست بدون دردسر و مشکلی در صحنه اقتصاد حضور دارند. ویژگی‌ها و نقاط مشترک این سلاطین در کسب سودهای بادآورده عبارتند از:

- ارتباط با برخی مسوولان دولتی

- استفاده از رانت‌های اطلاعاتی

- دستکاری در نظام توزیع و ایجاد قیمت‌های کاذب و بردن سودهای هنگفت

- عدم‌پرداخت مالیات

مهم‌ترین مکانیسم‌هایی که آنها برای امور خود از آن استفاده می‌کنند از این قرار است:

- کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف و اجاره‌ای

- ثبت شرکت‌های صوری

- حساب‌های بانکی اجاره‌ای

- حساب‌های بانکی اقوام دور و نزدیک

- استفاده از رانت‌های اطلاعاتی

- استفاده از برخی مسوولان دولتی و بانکی

- استفاده از فساد موجود در دستگاه‌های اجرایی

- عدم‌شفافیت در اطلاعات و مجوزها و وجود امضاهای طلایی

در واقع بدون رانت‌های اطلاعاتی و ارتباط با برخی مسوولان دولتی، غیرممکن است شخصی بتواند ظرف چنین زمان‌های کوتاهی به چنین ثروت‌هایی دست یابد.

برای برخورد با این پدیده شوم و بنیان برافکن نظام اقتصادی کشور، لازم است بستر تولید چنین سلاطینی در دستگاه‌های اقتصادی و دولتی از بین برود. به برخی از مهم‌ترین تمهیدات در این زمینه اشاره می‌شود:

۱- ایجاد شفافیت در وام‌ها و تسهیلات بانکی

در صورتی که بتوان در وام‌ها و تسهیلات بانکی کشور شفافیت ایجاد کرد و دسترسی به آن اطلاعات را برای همگان امکان‌پذیر ساخت یکی از بزرگ‌ترین حفره‌های فساد کشور بسته خواهد شد.

قطعا مستفیضان عدم‌شفافیت در مقابل این خواسته سنگربندی خواهند کرد و با دلایل قانونی، عرفی و بین‌المللی(!) چنین خواسته‌ای را غیرمعقول، نادرست و مضر به حال کشور خواهند دانست. به‌دلیل نفوذ این ذی‌نفعان در تصمیم‌گیری‌های کشور، مبارزه با این پدیده در طول سال‌های طولانی موفقیتی نداشته است.

۲- گسترده کردن تور مالیات ارزش افزوده برای همه فعالیت‌های اقتصادی

نظام مالیات ارزش افزوده با وجود محدودیت‌های متعدد در اجرای ۱۰ ساله آن، با هزینه و فساد بسیار پایین توانسته بیش از ۵۰ درصد درآمد مالیاتی کشور را تامین کند و شفافیت زیادی را در فضای اقتصادی کشور موجب شده که شایسته توجه و جدیت بیشتری است. در گمرگ برای ترخیص کالاهای وارداتی مالیات ارزش افزوده وصول می‌شود. اما در مورد بسیاری کالاهای وارداتی نظیر موبایل، کاغذ، اتومبیل و... وصول مالیات ارزش افزوده از معامله‌گران بعدی پیگیری نمی‌شود! زیرا اغلب این کالاها توسط کارت‌های بازرگانی یکبار مصرف ترخیص می‌شوند و رد چندانی از چگونگی توزیع و معامله‌گران بعدی وجود ندارد. این مسیر یکی از راه‌های اصلی درآمدهای هنگفت است که در تور هیچ مالیاتی اعم از مالیات بر درآمد یا ارزش افزوده قرار نمی‌گیرند.

اگر معاملات بعدی همه کالاهای ترخیص شده از گمرگ، در تور سازمان مالیاتی برای مالیات بردرآمد و ارزش افزوده قرار گیرند، علاوه‌بر پیشگیری از فرارهای مالیاتی عمده و افزایش درآمد دولت، زمینه خلق سلاطین اینچنینی نیز بسیار محدود خواهد شد.

۳- شفاف‌سازی دریافت ارزهای ترجیحی

از رانت‌های بزرگ، دریافت ارزهای ترجیحی برای واردات است که در مورد ارزهای ۴۲۰۰ تومانی گوشه‌ای از ابعاد آن فساد بزرگ بر همگان روش شد.

برای این موضوع نیز ایجاد شفافیت در گیرندگان ارزهای ترجیحی و شفاف‌سازی واردات انجام شده و نحوه توزیع آن در مراحل بعدی چاره‌ساز است.

 

* نایب رئیس انجمن اقتصاددانان ایران

منبع: دنیای اقتصاد
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت انواع دستگاه ماینر امروز + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ تیپ تینیجری فاطمه معتمد‌آریا ۴۴ سال پیش با شلوار پیش بندی و کلاه خاص

عکس/ قابی احساسی از ابی و دخترش ۵۳ سال پیش در یک رستوران

عکس/ دل سهراب بختیاری زاده با استقلال است

عکس/ جولان اتوبوس‌های دو طبقه ۵۱ سال پیش در میدان فردوسی تهران

عکس/ استایل خاص فردین و ناصر ملک مطیعی ۴۳ سال پیش با لباس‌های برند

عکس/ خنده‌های از ته دل بهاره رهنما و دخترش پریا در پشت دیوار

عکس/ استقلال در دربی تهران با لباس جدید

عکس/ چهره شوکه کننده نوید محمدزاده با تیپ اجق وجق در دیدار با بهمن مفید

عکس/ سفر مسعود پزشکیان به جنوب غرب تهران

عکس/ ژست عاشقانه حمیرا و پرویز یاحقی ۵۳ سال پیش با استایل اروپایی

عکس/ لحظه آزادی اسرای فلسطینی

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

کشف و انهدام انبار بزرگ سوخت قاچاق در بندرخمیر

نباید با استیضاح وزیر اقتصاد، سیاسی برخورد کرد/ اثرات منفی پول‌های زیاد و بی‌برنامه‌ در دولت گذشته امروز مشخص شده است

بهترین رژیم غذایی برای بهبود سرطان پروستات

روش‌های خانگی بجای بوتاکس؟

دمای تهران زیر صفر شد

خیال استقلال از رونالدو و مانه راحت شد

ترامپ: در صورت صلح، روسیه به اوکراین حمله نخواهد کرد

تعطیلی بخش‌های بستری بیمارستان‌ها در نوروز تعیین و تکلیف شد

ضرورت استفاده از هوش مصنوعی برای کاهش تصادفات

واکنش حماس به عملیات جنوب حیفا

یاغی پرسپولیس: بردن دربی لذت بخش است

بحث پزشکیان با امام جمعه اسلامشهر

صحبت‌های جالب رضاییان پس از دربی؛ قول رامین به هواداران استقلال

عکس/ پوستر AFC پس از دربی؛ Tehran is RED

کارشناس داوری دربی ۱۰۵؛ پنالتی استقلال سوخت؟

فیلم/لحظاتی از شادی و غم بعد از سوت پایان دربی ۱٠۵

فیلم/بوژوویچ: استقلال در دربی سزاوار باخت نبود

فیلم/هوادار ناراحت استقلال روی سکوی‌های ورزشگاه بعد از سوت پایان بازی

عالیشاه: یک فینال را بردیم، ۹ تا باقی مانده است

عکس/خوشحالی عابدزاده از برد پرسپولیس در دربی

علی علیپور به رکورد هاشمی‌نسب رسید

فیلم/گل دوم پرسپولیس به استقلال توسط علی علیپور

کارتال دربی تهران را هم برد؛ پرسپولیس دبل کرد و به کورس برگشت!

اوجالان رئیس پ‌ک‌ک: این گروه باید خود را منحل کند

حسینی باید اخراج می‌شد!

کری‌خوانی اسکوچیچ پس از تساوی

اعتراض سریع استقلال به پنالتی دربی: آفساید به نظر می‌رسید!

فیلم/ گل اول پرسپولیس

عالیشاه پنالتی‌زن پرسپولیس را عوض کرد

برد یک نیمه‌ای پرسپولیس در دربی؛ استقلال باز هم پنالتی داد

تصویر جالب از پرتماشاگرترین دربی پایتخت

پزشکیان: از قطعی برق و گاز عذرخواهی می‌کنم

فیروز کریمی: پیشنهاد استقلال را رد کردم

عکس/ رامین رضاییان به سمت نیمکت پرسپولیس رفت

نوشته جالب هوادار پرسپولیس برای سروش رفیعی

پوتین: اولین ارتباطات ما با دولت آمریکا، امید‌هایی را منعکس می‌کند

واکنش کفاشیان به ائتلاف با عابدینی علیه تاج

مرگ مشکوک بازیگر معروف و همسرش

رشد چشمگیر مجتمع تبریز بیمه معلم در رشته‌های اموال، اشخاص و عمر

واحد پول چه کشورهایی پوند است؟

سرمایه‌گذاری مولد؛ سود فردی، رشد جمعی

ماجرای مرگ تلخ ۱۹ ورزشکار ایرانی به خاطر گازگرفتگی

آیا تغذیه سالم در بارداری بر هوش نوزاد اثر دارد؟

جاذبه‌های گردشگری پارک طالقانی تهران

قیمت گوشت امروز چهارشنبه ۸ اسفند اعلام شد

آشنایی با خواص شگفت‌انگیز کنجد برای سلامتی

ساعت کاری اصناف در ماه رمضان و شب عید کاهش نمی‌یابد

عمر مفید باتری ماشین؛ از کجا بفهمیم وقت تعویض باتری رسیده است؟

اختلال خواب چیست و چگونه درمان می‌شود؟

اینفوگرافی/ قدرتمندترین پاسپورت‌ها در سال ۲۰۲۵