شفافیت در انتشار اسامی ابربدهکاران بانکی

اقتصاد ۲۴ - احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در نامه‌ای رسمی به بانک مرکزی درخواست کرده تا بانک‌ها هر سه ماه فهرست ابربدهکاران را در سایت خود منتشر کنند. ابربدهکاران شبکه بانکی ایران همواره یکی از مشکلات اساسی و ساختاری در نظام اقتصادی کشور بوده‌اند و با توجه به نقش بانک مرکزی در تنظیم بازار کشور، وصول نشدن مطالبات این بانک از آنها، همواره اقتصاد کشور را دچار تلاطم کرده است.

در این راستا خاندوزی، روز یکشنبه ۲۳ آبان‌ماه در توییتی نوشت: هدف او از این درخواست این است که به جای اشخاص معدود، دسترسی به تسهیلات برای طیف وسیع‌تری از تولیدکنندگان و مردم فراهم آید.
انتشار اسامی بدهکاران بزرگ بانک‌ها طی سال‌های گذشته همواره جنجال‌برانگیز بوده است. در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری خردادماه، عبدالناصر همتی رییس سابق بانک مرکزی و نامزد انتخابات فهرستی از ابربدهکاران بانکی را به ابراهیم رییسی رقیب انتخاباتی‌اش که ریاست قوه قضاییه را برعهده داشت، تحویل داد.

بر اساس آنچه پیش از این منتشر شده بود ۱۱ ابربدهکار بانکی ۹۰ هزار میلیارد تومان از منابع مالی بانک‌ها را دریافت کرده و از بازپرداخت آن سر باز می‌زنند. عبدالناصر همتی، در این جلسه قوه قضاییه را به کم‌کاری در برخورد با بدهکاران بزرگ بانکی متهم کرد. براساس لیست افرادی که آقای همتی به رییسی داده بود، نام رسول دانیال‌زاده، عباس ایروانی عظام، محمد صدرهاشمی‌نژاد، محمد جواد اقدامیان، مهدی فلاحتیان، شفیعی، محمدرضا گرامی، نصرالله ایزدپناه، محمد رستمی صفا و بهروز ریخته‌گران اصفهانی نیز در کنار نام آقای العقیلی وجود داشت که برخی از آن‌ها دادگاهی شده‌اند. در میان آن‌ها نام سعید العقیلی تاجر اماراتی که به خاطر تلاش برای نقض تحریم‌ها از طرف امریکا تحریم شده بود، نیز وجود داشت و نکته مهم اینکه این تاجر در سال ۱۳۹۵ فوت شده و هنوز مسوولان درباره سرنوشت بدهی‌های وی به بانک‌های کشور اظهارنظر نکرده‌اند.

ایجاد شفافیت در جامعه موثر است

مرتضی عزتی، اقتصاددان با اشاره به توییت احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد در خصوص انتشار اسامی ابربدهکاران بانکی روی سایت بانک مرکزی اظهار داشت: اساسا شفافیت مثبت است و هر ارگان و سازمانی هم که در مورد شفافیت اقدام کند نکته پایه‌ای و منطقی است و به نفع کل کشور خواهد بود.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه هرگونه شفافیت امکان تخلف و فساد و سوءاستفاده را کاهش می‌دهد خاطرنشان کرد: این موضوع یک قاعده کلی است و حائز اهمیت است. در این شرایط حساس اقتصادی هرگونه اطلاع‌رسانی در زمینه بدهکاران بانکی مفید خواهد بود. عزتی در ادامه با بیان اینکه ضرورت دارد در این زمینه احتیاط شود، گفت: در صورتی که فردی در اقتصاد کشور فعالیت مثبتی داشته و تولیدکننده باشد و قصد سوءاستفاده هم نداشته باشد نباید در مورد او سوءبرداشت شود و اسم او هم در این سایت بیاید.

این اقتصاددان تصریح کرد: به عنوان مثال زمانی که اعلام می‌شود فلانی این میزان پول به بانک بدهکار است آبروی این شخص ممکن است به خطر بیفتد این در حالی است که شاید براساس قوانین و مقررات این ارقام را دریافت کرده و اقساط خود را هم تاحدودی پرداخت کرده است و فسادی در این مسیر انجام نداده است. عزتی ادامه داد: در مقابل هم اگر بدهکار بانکی در کشور وجود دارد که به هر طریقی در حال فرار از بازپرداخت است باید مشخص شود و این دو نوع بدهکار بانکی باید به صورت شفاف مشخص شوند و پس از آن این اسامی را اعلام رسمی کنند.

بیشتر بخوانید: جزئیات دستورخاندوزی به رئیس کل بانک مرکزی درباره ابربدهکاران

همه بدهکاران بانکی یکسان نیستند

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: این موضوع مهم است که مردم بدانند بدهکاران بانکی با یکدیگر یکسان نیستند، یکی از این بدهکاران بانکی با فعالیت‌های اقتصادی به سود کشور و جامعه کار کرده و اشتغال ایجاد کرده و میزان تولید ملی و اشتغال را افزایش داده که نباید این افراد را در جامعه با جوسازی‌های روانی به عنوان مفسدان اقتصادی بشناسند و فرد دیگر نه تنها فعالیت مثبتی نداشته بلکه از دادن بدهی‌های خود امتناع می‌کند. عزتی با بیان اینکه این قضیه به‌شدت در میزان سرمایه‌گذاری‌ها حساس است ادامه داد: مسلما هر بدهکار بانکی مفسد نیست و این موضوع باید به درستی مشخص شود که افراد سالم و مفید نیز در جامعه حضور دارند و نباید در اقتصاد و فعالیت‌های تولیدی در کشور بدنام شوند. او ادامه داد: هر چند ممکن است تمییز دادن بین آن‌ها زمان‌بر باشد، اما باید در نهایت این تفاوت را قائل بود و تنها زمانی که این طرف این قضیه هم به درستی شفاف شود این‌گونه اقدامات برای انتشار اسامی افراد خاطی موثر است و نه تنها اشتباه نیست بلکه برای جامعه و ادامه فعالیت تولیدکنندگان نیز کارساز خواهد بود.

تولیدکنندگانی که فعالیت مثبتی داشتند مستثنی شوند

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: به اعتقاد من در صورتی که در مقررات و اقتصاد کشور اجازه داده شود تا به افراد تسهیلات معین و برای زمان مشخص داده شود مشکلی پیش نمی‌آید و خلافی هم رخ نمی‌دهد و به نفع اقتصاد کشور است و با این منابع مالی در بخش تولید فعالیت نیز انجام می‌شود.
عزتی با بیان اینکه تنها در صورتی که تولیدکنندگان را مستثنی کنند این نوع شفافیت برای اقتصاد کشور مفید خواهد بود، افزود: هر چند تاکنون به صورت رسمی و علنا این‌گونه فهرست‌ها از اسامی ابربدهکاران بانکی منتشر نشده است، اما این‌گونه اقدامات به صورت غیررسمی صورت گرفته و اطلاعاتی هم در این زمینه از گذشته بوده است.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به مناظرات ریاست‌جمهوری دوره سیزدهم خاطرنشان کرد: در خلال مناظرات ریاست‌جمهوری دیدیم که در جلسه سوم مناظره آقای عبدالناصر همتی، رییس اسبق بانک مرکزی یک لیستی را به حاضرین در جلسه نشان دادند و آن را به آقای رییسی دادند که در آن اسامی ۱۱ ابربدهکار بانکی نوشته شده بود و هر چند در آن جلسه این اسامی را قرائت نکردند، اما روز بعد دیدیم که در اکثر سایت‌های خبری این اسامی و میزان بدهی‌شان به بانک‌ها منتشر شده بود و به نظر می‌رسد این قضیه می‌تواند راهکار مناسبی برای ابربدهکاران فراری در خصوص بازپرداخت این منابع به بانک‌ها باشد.