علی دارابی مردی از پشت پرده سیاست

اقتصاد ۲۴ - در میان وزارتخانه‌ها، وزارت میراث فرهنگی همچنان در صدر اخبار است و روز گذشته هم سکته قلبی عزت الله ضرغامی مهمترین خبری بود که از آنجا منتشر شد. میراث فرهنگی، اما به جز ضرغامی یک چهره بسیار مهم دارد که سال‌هاست در مناسبات سیاسی ایران اثرگذار است. بعضی چهره‌های سیاسی با وجود اینکه در احزاب موثر هستند و در مناسبات سیاسی، اثرگذاری بالایی دارند، اما همیشه دوست دارند در دریف دوم قرار بگیرند و از بازیگری علنی اجتناب کنند. این افراد عموما کارگردان بودن را به بازیگر بودن ترجیح می‌دهند و نقششان، چیدمان، هدایت و مدیریت نیرو‌های سیاسی یک جریان، بر اساس ایدئولوژی و کنش‌های حزبی است. نمونه‌ای که در فصل اول سریال خانه پوشالی، کاراکتر فرانک آندروود با بازی کوین اسپیسی آن را به تصویر کشیده بود. علی دارابی نمونه وطنی از این دست سیاستمداران است.

دارابی از چهره‌های موثر و موسس جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی است. جریانی سیاسی-نظامی نزدیک به سپاه که چهره‌هایی مثل محمود احمدی نژاد، حسین فدایی (رئیس بازرسی دفتر رهبری) مجتبی شاکری، نقوی حسینی، الیاس نادران، مسعود زریبافان، مرحوم طریقت منفرد و بسیاری دیگر از چهره‌های سیاسی- نظامی ایران، از اعضای موثر آن به شمار می‌روند و احزابی مثل جمعیت رهپویان (زاکانی) و جمعیت جانبازان نیز از زیرمجموعه‌های موثر آن به شمار می‌روند.

علی دارابی از اعضای موثر این حزب سیاسی است. این حزب به جز تلاش برای حضور حداکثری نیرو‌ها در تمامی سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها، نگاه ویژه‌ای هم به رسانه‌ها داشت و تعداد زیادی از رسانه‌ها، از خبرگزاری فارس گرفته تا جهان نیوز و از روزنامه سیاست روز گرفته تا بی‌شمار رسانه دوره احمدی نژاد توسط نیرو‌های این حزب سیاسی مدیریت می‌شد. اما مهمترین رسانه یعنی صدا و سیما هم در دست یکی از نیرو‌های وفادار این حزب یعنی علی دارابی قرار گرفته بود.

علی درابی سال‌هاست در مسئولیت‌های حساس و پشت پرده صدا و سیما حضور داشت و هدف اصلی خود را هم گسترش شبکه‌ها زیر نظر نیرو‌های همفکر خود تعریف کرده بود. تنها کسی که موفق شد دارابی را کنار بگذارد، محمد سرافراز بود که البته همین برکنار کردن و کار نکردن با نیرو‌های «نزدیک به نهاد‌های نظامی» سرانجام باعث شد فشار‌ها به سرافراز افزایش بیابد و منتهی به عزل او از ریاست صدا و سیما شود.

علی عسکری که جانشین سرافراز شد، همان هفته اول حکم معاونت دارابی را صادر کرد تا نشان دهد راه بقا در سازمان را بلد است. دست دارابی در دوران علی عسگری به قدری باز بود که برای محمد کاویانی دامادش، حکم ریاست شبکه شمای صدا و سیما را نوشت. کاویانی هم ابتدا رئیس دفتر دارابی بود و بعد‌ها قائم مقام شبکه شما شده بود. شبکه شما برای فعالیت‌های دارابی شبکه‌ای مهم و استراتژیک به شمار می‌رفت، چون امکان ارتباط گرفتن با نیرو‌های سیاسی شهرستان‌ها را بیشتر فراهم می‌کرد. خود دارابی هم سال‌ها معاونت استان‌های صداوسیما را برعهده داشت و با آمدن ضرغامی به میراث، نخستین کسی را که با خود آورد، علی دارابی بود.

بیشتر بخوانید: انتصاب داماد یکی از معاونان صداوسیما به عنوان رئیس یک شبکه

ضرغامی هم که در دوران ریاست بر صدا و سیما، به دارابی پر و بال داده بود، در مراسم معارفه دارابی به این نکته اشاره کرده که او با اختیاراتی بیشتر از یک معاون در این مسئولیت قرار خواهد گرفت: «آقای دارابی دارای شخصیتی فرهنگی و تألیفات زیادی است، همچنین سوابق رسانه‌ای بسیار خوبی دارد، در راه‌اندازی شبکه‌های مختلف سیما نقش ایشان بسیار ارزنده بوده، ایشان هم مسئولیت قائم‌مقامی را در وزارتخانه دارند و نیز معاون میراث‌فرهنگی خواهد بود که به نظرم این یک فرصت برای معاونت میراث‌فرهنگی است که در سطح و ساختار بالاتری مأموریت‌های این معاونت پیگیری شود.»

پیش از این هرچند بسیاری از وزراتخانه‌ها و مدیریت‌های سطح کلان، با حضور نیرو‌های سیاسی اداره می‌شد، اما تلاش می‌شد در سطح معاونت‌ها با استفاده از نیرو‌های متخصص، ضعف وزیران جبران شود، اما حالا ضرغامی در انتصابات خود این اصل را کنار گذاشته و رفقای قدیمی خود را در مسئولیتی کاملا غیر مرتبط به کار گرفته است. تا جایی که صدای انجمن‌های تخصصی هم بلند شده است و مثلا انجمن باستان‌شناسی ایران در بیانیه‌ای به این انتصاب اعتراض کرده است: «انتخاب عجیب و غیرمنتظره معاون میراث فرهنگی که ستون اصلی این وزارتخانه به شمار می‌رود و به مثابه سفره‌ای است که حوزه‌های گردشگری و صنایع دستی می‌بایست از خوان آن ارتزاق نمایند، همه امید‌ها را در دل متخصصان و علاقمندان به میراث این سرزمین به یأس بدل کرده است. (دارابی) هیچگونه تخصص و تجربه‌ای در زمینه میراث فرهنگی این سرزمین ندارند و بعید است با بدیهیات علمی این حوزه نیز آشنا باشند و حتی نام بسیاری از بنا‌ها و محوطه‌های شاخص این سرزمین را بدانند.»

همزمان اخباری مبنی بر بازنشستگی علی دارابی هم شنیده می‌شود، اما گویا همانطور که دوستان ایثارگر، همانطور که مشکل مدرک تحصیلی زاکانی را برای شهرداری تهران حل کردند، مشکل بازنشستگی دارابی هم با بعضی تبصره‌ها مثل حضور او در هیات علمی دانشگاه صدا و سیما، حل و فصل کردند.

پیش از این دولت مصوب کرده بود «کلیه پست‌های سازمانی مصوب در دستگا‌های اجرایی واحد‌های استانی آن‌ها تحت عنوان قائم مقام به غیر از مواری که مجوز ایجاد پست مربوطه به موجب قانون یا اساسنامه صادر شده حذف و استفاده از این عناوین در مکاتبات مجاز نیست.»، اما گویا این دستورالعمل کارکردی در وزارت میراث فرهنگی ندارد و ضرغامی او را با «اختیاراتی بیشتر از یک معاون» به عنوان قائم مقام منصوب کرده است.

حضور دارابی در مسئولیت‌های مختلف همواره یک معنا داشته است؛ او چهره‌ای است که می‌تواند نیرو‌های منتسب به یک جریان را به صورت تشکیلاتی به کار گیرد؛ همانطور که لطف الله فروزنده همین کارکرد را در جمعیت ایثارگران دارد. در دوره حضور ضرغامی و دارابی در صداوسیما، نیرو‌های جمعیت ایثارگران در پست‌های کلیدی قرار گرفتند و ظاهرا همان برنامه این بار برای میراث فرهنگی قرار است رخ دهد.