ماجرای برداشتن گیت آهنی کوچه اختر به نام رفع حصر چیست؟

اقتصاد۲۴- خبرگزاری میزان رسانه قوه قضاییه روز دوشنبه ۵ فروردین از لغو برخی محدودیت‌های میرحسین موسوی و زهرا رهنورد خبر داد. دیگر خبرگزاری‌های اصولگرای حامی دولت هم به دنبال این خبر گزارش‌هایی با عنوان «باز شدن کوچه اختر»، کوچه محل زندگی میرحسین منتشر کردند. خبرگزاری ایرنا ارگان اطلاع‌رسانی دولت در گزارشی از برداشته شدن موانع فیزیکی مقابل منزل میرحسین موسوی خبر داد و نوشت «اصل مراقبت» از میرحسین با هدف «پیشگیری از هرگونه آسیب به وی» یا «اقدامات خلاف قانون از سوی نامبرده» ادامه دارد.

ایرنا این اقدام را به دولت منتسب کرد و نوشت حسن روحانی سال ۹۲ شعار رفع حصر و کاهش محدودیت‌ها را مطرح کرده بود، اما این اتفاق با روی کار آمدن ابراهیم رئیسی «به تدریج و در فضایی غیرتبلیغاتی» محقق شد. خبرگزاری فارس البته همه اعتبار کاهش محدودیت‌های اخیر را به ابراهیم رئیسی نداده و آن را نتیجه تصمیم شورای عالی امنیت ملی خواند. رئیس شورا از سوی رئیس جمهور انتخاب می‌شود، اما این شورا متشکل از مقامات عالی‌رتبه سیاسی، نظامی و اطلاعاتی از هر سه قوه مجریه، مقننه و قضاییه و همچنین اشخاص حقیقی به انتخاب رهبری و فرماندهان ارشد نظامی است.

نورنیوز رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی نیز در توییتی نوشته «کاهش تدریجی محدودیت‌های حفاظتی آقایان میرحسین موسوی و مهدی کروبی از چند سال قبل آغاز شده بود و روند فوق همچنان ادامه دارد.»

این رسانه نزدیک به منابع امنیتی همچنین در ادامه گفته است که خانم زهرا رهنورد «بیشتر از دو سال است که هیچ‌گونه محدودیت حفاظتی ندارد.»

از بهمن ماه سال ۸۹ میرحسین موسوی و زهرا رهنورد در منزل خود محصورند. در این سال‌ها محدودیت‌های مختلفی علیه آن‌ها اعمال شده که ایجاد در آهنی کوچه یکی ازاین محدودیت‌هاست، اما تنها محدودیت فیزیکی موجود برای منزل آن‌ها نبوده و نیست. اگرچه رسانه‌های حاکمیتی و دولتی از برداشته شدن محدودیت‌های فیزیکی صحبت کرده‌اند، اما شواهد نشان می‌دهد بخش اعظم این محدودیت‌ها همچنان پا برجاست.

کوچه اختر قبل از برداشتن گیت آهنی

ببینید: ویدئویی تازه از محل حصر میرحسین موسوی

بعد از حملات داعش به ساختمان مجلس و آرامگاه امام خمینی در سال ۱۳۹۶، مراقبت‌های امنیتی از نهاد‌های حاکمیتی تشدید شد و به این ترتیب محدودیت‌های فیزیکی خیابان پاستور هم افزایش پیدا کرد. از این تاریخ به بعد نخستین ایستگاه بازرسی پاستور بعد از میدان پاستور با جدیت بیشتری اقدامات امنیتی از قبیل اخذ مجوز ورود، اعلام محل کار یا مهمانی را در پیش گرفت و ایستگاه بازرسی دوم در تقاطق خیابان خورشید عملا مسدود شد.

در ۵ سال گذشته ورود به محدوده‌ای از خیابان پاستور که کوچه اختر در آن واقع شده عملا غیر ممکن شده است. پیاده‌رو‌های خیابان پاستور از این منطقه با نرده‌های آهنی از خیابان ماشین رو جدا شده‌اند. از سوی دیگر ووردی پیاده‌روی جنوبی خیابان (که کوچه اختر در آن واقع شده) به طور کامل با میله‌های آهنی بسته شده و مراجعان تنها می‌توانند از پیاده‌روی شمالی خیابان پاستور عبور و مرور کنند. از سوی دیگر ورود به این محدوده بدون داشتن مجوز (ساکنان، مهمانان ساکنان منطقه با هماهنگی قبلی، مراجعان بیمارستان شوریده با مدارکی جهت اثبات مراجعه به بیمارستان مانند دفترچه بیمه و وقت دکتر و کارکنان نهادها) غیر ممکن است. مضاف بر اینها، هرگونه عکس و فیلمبرداری در محدوده خیابان پاستور ممنوع است و نمی‌توان به جز با تفسیر، تصویری از این محدودیت‌ها ارائه کرد.

اتفاقی که الان افتاده در واقع برداشتن یک گیت آهنی مختص کوچه اختر بوده تا عملا رفت و آمد برخی همسایه‌ها تسهیل شود و سایر محدودیت‌ها همچنان با شدت اجرا می‌شود. علاوه بر محدودیت‌های فیزیکی اعمال شده بر فضای عمومی کوچه و خیابان، حتی محدودیت‌هایی نظیر جوش خوردن پنجره‌ها، پوشاندن پشت بام و حیاط و ممانعت از ورود و خروج افرادی به جز اعضای درجه یک خانواده همچنان پا برجاست.

قربان بهزادیان‌نژاد مشاور میر حسین موسوی درباره انتشار خبر «رفع حصر» نوشته «تا این لحظه هیچ تغییری به لحاظ ماهوی در حصر و وضعیت محصوران کوچه اختر ایجاد نشده است. فقط یک در اضافه آهنی را برداشته‌اند.»

در سال‌های گذشته برخی محدودیت‌های محصوران کم شده است. میرحسین موسوی در چند مهمانی خانوادگی محدود حاضر شده و مهدی کروبی با کمی آزادی بیشتر در جمع فعالان سیاسی هم حاضر شده هرچند همچنان اجازه گفت‌وگوی رسانه‌ای به او داده نمی‌شود. در ویدیویی که هم‌زمان با تولد ۷۷ سالگی میرحسین موسوی منتشر شده بود، او در حالی دیده می‌شود که برای نماز خواندن از میز و صندلی استفاده می‌کند. نزدیکان موسوی این ویدیو را نشانه‌ای از وضعیت جسمی بد او عنوان کردند.

فعالان سیاسی اصلاح طلب این سوال را مطرح کرده بودند که چرا برداشتن یک حصار آهنی تا این اندازه باید ابعاد رسانه‌ای داشته باشد؟ برخی ناظران و کاربران شبکه‌های اجتماعی استفاده از عبارت «رفع حصر» به عنوان تحقق یکی دیگر از وعده‌های حسن روحانی در دولت رئیسی هم انتقاد کرده‌اند. انتقاد آن‌ها ناظر بر رویکرد این دو دولت در قبال محصوران است. حسن روحانی و دولتش دست‌کم به ظاهر معتقد بودند ادامه حصر میرحسین موسوی و زهرا رهنورد و مهدی کروبی بدون برگزاری یک دادگاه علنی و عادلانه قانونی نیست. این در حالی است که جریانی که در حال حاضر دولت را در دست دارد معتقد است نه تنها حصر، که مجازات‌هایی بالاتر از آن باید برای محصوران در نظر گرفته می‌شد. در نتیجه رفع حصر هیچ جایگاهی در میان وعده‌های دولت ابراهیم رئیسی نداشته و ندارد.

رفع حصر در صورت صحت آن، خبر بسیار مهمی به شمار می‌رود. بر همین اساس برخی معتقدند هر زمان که نظام به این نتیجه برسد، اعلام خبر آن می‌تواند دیگر اخبار کشور را تحت الشعاع قرار دهد، رفع بخش کوچکی از محدودیت‌های فیزیکی دست‌کم برای چند روز می‌تواند در صدر اخبار قرار بگیرد و نظر افکار عمومی را به خود جلب کند.

برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی معتقدند انتخاب زمان برای انتشار اخباری از این دست، ارتباط مستقیمی با دیگر اخباری دارد که در صدر قرار گرفته‌اند. چنانچه از هفته گذشته سفر همسر و فرزند محمدباقر قالیباف به ترکیه و ایجاد حاشیه‌ای که به «سیسمونی گیت» مشهور شد، بسیار بازتاب داشت.

برخی ناظران، بخش‌های از سیستم مدیریتی در جمهوری اسلامی را به تزویر متهم کردند و از سوی دیگر جریان‌های اصولگرا، افشاگری علیه قالیباف را یک اقدام سیاسی خواندند که با هدف حذف قالیباف از کرسی ریاست مجلس طراحی شده است. این در حالی بود که معمولا نمایندگان مجلس دست‌کم در مسائل سرنوشت‌ساز خودشان مثل انتخاب ریاست مجلس چندان تحت تاثیر فضای مجازی نیستند.