چالش‌های احیای توافق با ایران برای بایدن

اقتصاد۲۴- جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ بیشتر بر مسائل داخلی، بازگرداندن اقتصاد آمریکا به مسیر درست خود و مقابله با کرونا، تأکید داشت. اما آمار‌ها نشان می‌دهد که بایدن در این زمینه دستاورد‌های زیادی نداشته است.
دولت بایدن در سیاست خارجی از هیچ تلاشی برای جلوگیری از رویارویی‌های ژئوپلتیک فروگذار نکرد؛ اما با توجه به بحران افغانستان و جنگ اوکراین، رئیس جمهوری آمریکا باید برای هر احتمالی آماده باشد. او تلاش بسیار زیادی برای بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران انجام داده است. وقتی بایدن به قدرت رسید، وارث سیاست فشار حداکثری ترامپ و اعتماد بسیار زیاد شرکا و متحدان آمریکا در خاورمیانه شد. توافق عادی سازی روابط کشور‌های عربی با اسرائیل موسوم به ابراهیم به خوبی این اعتماد را نشان می‌داد. ترور سردار سلیمانی موجب شد ایرانی‌ها در سراسر منطقه محتاط‌تر رفتار کنند.
اما اکنون که ۱۶ ماه از دولت بایدن می‌گذرد، نفوذ ایران در منطقه حساب و کتابی ندارد و هیچ کس جلودار آن نیست. دولت بایدن نیز مانند باراک اوباما، رئیس جمهوری اسبق ایالات متحده به امید رسیدن به توافق هسته‌ای چشم خود را به روی رفتار‌های ایران بسته است. آمریکا در راه رسیدن به این هدف با سه چالش روبه رو است که هر سه ریشه در بی اعتمادی دارند؛ نخستین چالش بی اعتمادی هم پیمانان آمریکا در خاورمیانه به این کشور است. با وجود مسائل مختلفی که در خاورمیانه به وجود آمده، در دو دهه گذشته، بایدن نخستین رئیس جمهور آمریکاست که در نخستین سال روی کار آمدن خود به خاورمیانه سفر نکرده و حتی به ندرت با سران کشور‌های این منطقه تماس تلفنی گرفته است. سران منطقه نمی‌دانند برای تأمین امنیت و ثبات منطقه به بایدن اعتماد کنند یا به دیگر قدرت‌ها روی بیاورند.

بیشتر بخوانید: خروج مذاکرات هسته‌ای از بن‌بست سوتفاهم

چالش دوم این است که در زمینه گفتگو‌های هسته ای، نمی‌توان به روسیه اعتماد کرد. روسیه در این مذاکرات نقش مهمی داشته و از شروع این مذاکرات تا کنون، همواره حامی ایران بوده است. در واقع طرف اصلی گفتگو‌های غیر مستقیم آمریکا و ایران در وین، روسیه بوده است. با توجه به وضعیت روابط مسکو و واشنگتن، در نتیجه جنگ اوکراین، بعید است این گفتگو‌ها در شکل کنونی ادامه یابد.

سومین چالش، بی اعتماد شدن کنگره آمریکا به بایدن است. طی هفته‌های گذشته سنای آمریکا درباره گفتگو‌ها با ایران ابراز نگرانی کرد و از دولت بایدن خواست تحریم‌های بانک مرکزی ایران را فارغ از هر نتیجه‌ای در مذاکرات وین، ادامه دهد و سپاه را از فهرست سازمان‌های تروریستی خارج نکند. هر دو حزب آمریکا با اکثریت آرا این دو موضوع را تصویب کردند.
دولت ایران با آگاهی از اشتیاق بایدن به توافق، در ماه‌های اخیر کاخ سفید را با وعده نزدیک بودن توافق منتظر گذاشته است. تا وقتی آمریکا بیشتر از ایران به رسیدن به توافق مشتاق است، انتظار نمی‌رود شاهد پیشرفتی در مذاکرات باشیم.

منبع: عرب نیوز / دیپلماسی ایرانی