تاریخ انتشار: ۱۰:۳۴ - ۳۱ خرداد ۱۴۰۱
امریکا از توافق با ایران دست شسته است؟

آسیب خطا‌های محاسباتی در آینده برجام

دولت سیزدهم و جریان هم‌سو به جای واکنش متقابل و صدالبته هم وزن با محتوای قطعنامه، اساساً نفس صدور قطعنامه را ملاک عمل و واکنش قرار داده است

برجام

اقتصاد۲۴- اگر پیش از صدور قطعنامه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای شاهد خطای محاسباتی از جانب تهران و واشنگتن بودیم که سبب شد بن بست ۱۰۰ روزه وین در آستانه شکست کامل قرار گیرد، اما در روز‌های اخیر پس از صدور قطعنامه، این احتمال هست که شدت خطای محاسباتی دو طرف شکل پررنگ‌تری به خود گرفته است.

برگزاری رزمایش ۱۰ روزه مشترک آمریکا و امارات متحده عربی، پرواز بمب‌افکن‌های بی- ۵۲ بر فراز آب‌های خلیج فارس با همراهی جنگنده‌های اف -۱۶ اسرائیلی، نصب سامانه‌های راداری اسرائیل در بحرین و امارات، رونمایی از طرح اعضای دموکرات و جمهوری‌خواه سنا و مجلس نمایندگان با هدف یکپارچه‌سازی سیستم‌های پدافند هوایی کشور‌های خاورمیانه و اسرائیل برای مقابله با تهدید هسته‌ای، موشکی و پهپادی ایران، تصویب طرحی از سوی اعضای دموکرات و جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی سنای امریکا به منظور جلوگیری از دسترسی ایران و گروه‌های همسو با جمهوری‌اسلامی به پهپاد‌های جنگی، اعمال دور جدید تحریم‌ها علیه صنعت پتروشیمی که حتی اتباعی از چین و امارات را هم شامل می‌شود و نیز سفر آتی «جو بایدن» به عربستان و اسرائیل برای نخستین بار، همه و همه گویای آن است که ایالات متحده دست از برجام شسته است.

در این حال، این گزاره تحلیلی هم وجود دارد که دولت بایدن، هم به دلیل انتخابات میان دوره‌ای کنگره و هم اجرای دیپلماسی در نقطه جوش، می‌کوشد به جای انفعال و انعطاف از طریق افزایش فشار، تهران را البته از موضع ضعف و بدون مطرح شدن خطوط قرمز ایران، دیگر بار پای میز مذاکره بکشاند؛ لذا پیش از صدور قطعنامه هم شاهد آن بودیم که دولت بایدن با فشار به دولت یونان برای مصادره محموله نفتی ایران، سیاست گروگانگیری دولت ترامپ را احیا کرد. به موازات این اقدام‌ها به طور عدم خروج سپاه از لیست گروه‌های تروریستی را کلید زد و علاوه بر کنار گذاشتن معافیت‌های تحریمی، چراغ خاموش و غیررسمی فروش نفت ایران به چین و هند را با هدف به صفر رساندن فروش نفت ایران را در دستور کار قرار داده است.


بیشتر بخوانید: پاسخ به ۶ پرسش کلیدی درباره پرونده هسته‌ای ایران


با این‌حال خطای محاسباتی تهران نیز قابل توجه است؛ زیرا تا پیش از این و در دوره «احمدی نژاد» به دلیل فقدان شناخت از فضای جهانی و حقوق بین‌الملل، دولت‌های نهم و دهم و جریان تندرو برای قطعنامه شورای حکام و شورای امنیت اهمیت قائل نبودند و آن را کاغذ پاره تلقی می‌کردند. این رویکرد در نهایت به وضع اسفبار سال ۹۱ و ۹۲ کشیده شد. اکنون هم هواداران این رویکرد اگرچه مانند سال‌های حیات سیاسی احمدی نژاد در کسوت رئیس جمهوری، قطعنامه‌های شورای حکام را کاغدپاره نمی‌دانند و دولت رئیسی و جریان حامی وی درک روشنی از پیام و تبعات سیاسی، دیپلماتیک و حقوقی قطعنامه شورای حکام برای ایران دارند، اما به نظر می‌رسد این دولت هم مانند دولت احمدی نژاد از طرف دیگر بام افتاده است.

به این معنا که دولت سیزدهم و جریان هم‌سو به جای واکنش متقابل و صدالبته هم وزن با محتوای قطعنامه، اساساً نفس صدور قطعنامه را ملاک عمل و واکنش قرار داده است؛ لذا مخرج مشترک هر دو، چه در زمان احمدی نژاد و چه اکنون در عمل یکی خواهد بود. چون همان شرایطی که به دلیل اهمیت ندادن به قطعنامه‌ها در دولت احمدی نژاد گریبان ملت را گرفت، اکنون به واسطه واکنش‌های احساسی و به نوعی دراماتیزه نشان دادن اوضاع، همان خروجی را برای مردم و کشور به دنبال خواهد داشت.

در چنین شرایطی که شاهد تداوم تشدید خطا‌های محاسباتی با شدت کم و زیاد از سوی تهران و واشنگتن هستیم، تل آویوفرصت را برای ریل‌گذاری‌های بعدی اقدام‌های ماجراجویانه خود علیه تهران در اختیار گرفته است. پیرو این نکته، پس از صدور قطعنامه و واکنش تهران با هدف موازنه سازی، اسرائیل مرحله بعدی خود برای تشدید فشار سیاسی و دیپلماتیک و در نهایت اجماع جهانی علیه ایران را کلید زده است؛ بازگشت پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل و احیای قطعنامه‌های پیشین در سایه فعال شدن «مکانیسم ماشه». این مهم در مواضع صریح «نفتالی بنت» و «لائیر لاپید» پس از صدور قطعنامه شورای حکام آژانس مدام در حال تکرار است. در این مرحله مقام‌های اسرائیلی با تشدید فشار سیاسی به آمریکا، تروئیکای اروپایی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شخص «رافائل گروسی» به عنوان مدیر کل آژانس به دنبال صدور قطعنامه‌هایی با لحن تندتر و به تبع آن ارجاع پرونده به شورای امنیت سازمان ملل متحد هستند. در اینجاست که نباید از حرکت اسرائیل برمدار عصبی تهران متاثر شد.
در این حال، اسرائیل در روز‌های اخیر به دنبال فضاسازی سیاسی و بذرپاشی دیپلماتیک برای تشکیل نیروی واحد نظامی «عربی - عبری» با هدف تقابل با ایران است. اگر چه بسیاری از کارشناسان، تحلیلگران و ناظران امر معتقد بودند که به دلیل اختلافات داخلی اعضای شورای همکاری خلیح فارس، طرح ناتوی عربی امکان تحقق ندارد، اما اکنون، نه تنها ناتوی عربی که امکان شکل‌گیری ناتوی عربی- اسرائیلی روز به روز در حال تقویت است.

در همین راستا اگر تل‌آویو بتواند زمینه سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی آن را تا پیش از سفر آتی بایدن به منطقه بچیند، در عمل با حضور رئیس جمهوری آمریکا در عربستان و اسرائیل، تشکیل چنین نیرویی در دستور کار قرار خواهد گرفت.

از این منظر، سفر بایدن به خاورمیانه را باید نقطه‌ای بر پایان برجام دانست؛ بنابراین فرصت بسیار کوتاهی در اختیار تهران است که از بالا گرفتن تنش جلوگیری کند؛ افزایش تنش می‌تواند به ضرر تهران باشد؛ چرا که در وهله نخست، تقابل با اجماع منطقه‌ای و جهانی سخت خواهد بود. همچنین اوج گیری بحران اقتصادی مشکلات جدی برای تهران در داخل به همراه خواهد داشت.

حال باید دید که جمهوری اسلامی در این برهه خطیر کماکان به دنبال تحلیل شرایط و به دنبالش انجام اقدام‌هایی است که تنها به تشدید تنش خواهد پرداخت یا با درک شرایط کنونی در کاهش تنش اقدام می‌کند. البته با در نظر داشتن تحرکات برخی همسایگان از سفر رئیس جمهوری تاجیکستان تا رئیس جمهوری ترکمستان و سفر هفته جاری رئیس‌جمهوری قزاقستان به تهران و نیز حضور مادورو رئیس جمهوری ونزوئلا در ایران و نیز امضای برخی اسناد همکاری، قرارداد‌ها و توافقنامه‌ها ممکن است برخی سوء محاسباتی برای تهران در تعاملات جهانی‌اش ایجاد کند. به باور برخی از مخالفان برجام، چنین دیپلماسی منطقه‌ای و افزایش سطح همکاری با همسایگان و سایر کشور‌های هم پیمان فرامنطقه‌ای دیگر نیازی به احیای برجام نخواهد بود. نکته مغفول در این نگرش آن است که تمام این سفر‌ها و عملیاتی شدن قرارداد‌ها و توافق نامه‌ها تا زمان احیای برجام و لغو تحریم‌ها، منشاء اثر مثبت در حوزه تجاری و اقتصادی کشور نخواهد بود.

در این حال باید توجه داشت که شرایط در این نقطه فریز و ثابت نخواهد ماند. یعنی اگر تهران به هر دلیلی نخواهد یا نتواند مذاکرات وین و احیای برجام را به نتیجه برساند، باید خود را مهیای قطعنامه بعدی شورای حکام، ارجاع پرونده به شورای امنیت و احیای ۶ قطعنامه پیشین علیه خود کند. در این صورت هیچ کشور منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای عضو سازمان‌ملل حتی بر فرض تمایل برای برقراری روابط با ایران، توان انجام آن را نخواهد داشت. در این صورت دوباره ایران به انزوای سیاسی و دیپلماتیک سال‌های آغازین دهه ۹۰ شمسی و حصر ژئوپلتیک در مرز‌های خود باز خواهد گشت.

منبع: آرمان امروز

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

قیمت ساعت اپل، سامسونگ و شیائومی امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت انواع گوشی موبایل اپل امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت سکه پارسیان امروز چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت انواع زعفران + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ طرفداری شیلا خداداد از تتلو!

قیمت دلار و یورو امروز چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

پیش بینی یک کارشناس از قیمت مسکن تا پایان خرداد

پیش بینی قیمت طلا و سکه ۹ فروردین ۱۴۰۳

سیزده بدر امسال بارانی است؟

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

پول افغانستان از دلار سودآورتر شد

ورود گردشگران به کویر مرنجاب و سیازگه ممنوع شد

حداکثر حقوق مدیران دولتی اعلام شد

بایدن از ترامپ پیشی گرفت

افزایش ساعت خدمات دهی مترو از فردا

فیلم/ تصاویری زیبا از دریاچه پرآب ارومیه

اینفوگرافی/ بهترین گلزنان تاریخ تیم ملی

بهروز محبی: قیمت واقعی دلار از نرخ نیمایی هم پایین‌تر است

خواص سقز که نمی‌دانستید

ماجرای رأی لحظه آخری احمدی‌نژاد بعد از عمل جراحی پلک

تاجگردون: ۱۴۰۳ سال خیلی سختیست

عکس/ جواد عزتی در پشت‌صحنه زخم کاری ۳

خبر فوری شورای نگهبان درباره لایحه عفاف و حجاب

مالیات ارزش افزوده ۱۰ درصدی ابلاغ شد

آخرین آمار شمار کشته‌های تصادفات نوروزی

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

نرخ جریمه‌های رانندگی ۵ برابر می‌شود

دیدار اسماعیل هنیه با محمدباقر قالیباف

قیمت محصولات ایران‌خودرو پنج‌شنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳

اینفوگرافی/ کدام آقازاده‌ها تا امروز محاکمه شده‌اند؟

پسر آیت‌الله علم‌الهدی: ارتباطی با هولدینگ گردشگری ندارم

آغاز فروش بلیت قطارهای نیمه دوم فروردین

آخرین وضعیت جاده‌های کشور

فیلم/ ریزش سنگ در محور سیاه بیشه جاده چالوس

فیلم/ رپ خواندن حمید صفت در سریال اژدهای هفت سر

عکس خانوادگی مهلقا باقری برای نوروز

فیلم/ تصاویری باور نکردنی از رسول خادم

فیلم/ واکنش جالب سحر دولت‌شاهی به شنیدن واژه خیانت

هشدار به مردم درباره آگهی‌های جعلی فروش مسکن

مرعشی: اگر قرار بود رئیسی و قالیباف رئیس دو قوه شوند، چرا آن‌ها را جابه‌جا گذاشتید؟

واریز یارانه نقدی فروردین با افزایش ۱۵ درصدی

فیلم/ چرا اعتراضات سیاسی در اکباتان متفاوت بود؟

تاریخ ازدواج پژمان جمشیدی مشخص شد

خودروی محبوب ایرانی‌ها نسل عوض کرد

دهه هشتادی‌ها در بازار فروش اعضای بدن

کوچک‌شدن طبقه متوسط؛ مهم‌ترین تغییر اجتماعی سال ۱۴۰۲

مهم‌ترین نکاتی که باید در انتخاب یک بروکر به آن‌ها دقت کنید

قیمت جدید طلا ۹ فروردین ۱۴۰۳

آزمون شیائومی برای شکست بازار پرترافیک خودرو

اقتصاد ایران برنامه‌ای برای ارتقای زیرساخت‌ها ندارد

پیش‌بینی وضعیت اقتصادی کشور در سال پیش‌رو

جنگ کوریدور‌ها در خاورمیانه

رقابت در صدر جدول لیگ یک جذاب‌تر شد

صمیمیت عجیب الناز شاکردوست و سروش صحت

فیلم/ کل کل امیرعلی نبویان و رامبد جوان سر سنگ کاغذ قیچی

فیلم/ رقص و آواز دختران در تلویزیون

وضعیت هواشناسی امروز

پیش‌بینی یک اقتصاددان از نرخ ارز در پایان سال ۱۴۰۳

مصرف بنزین دوباره اوج گرفت