گره باز نشده برجام از وین تا دوحه؛ مشکل در مکان نیست

بعد از مذاکرات دوحه که آخرین مذاکرات نخواهد بود، بخت دستیابی به راه حلی برای مسائل حل نشده در وین کاهش یافت به طوری که همه طرف‌ها وعده‌هایی را که قبل از ورود به پایتخت قطر داده بودند، پس گرفتند به ویژه اظهاراتی که درباره مسائل محوری بود یا اظهاراتی که حاکی از آمادگی برای دستیابی به توافقی بود که موجب بازگشت سریع و متقابل به برجام شود.

گره باز نشده برجام

اقتصاد۲۴- بن بست در مذاکرات هسته‌ای بین ایران و گروه پنج به علاوه یک، ناشی از مکان برگزاری مذاکرات نیست. آنچه تیم‌های مذاکره کننده آمریکایی و ایرانی به آن نیاز دارند، تصمیم گیری است که نه در وین و نه در مسقط و نه در دوحه و نه در هیچ مکان دیگری که نشست‌های محرمانه یا علنی بین آن‌ها برگزار شد، وجود نداشته است. به همین علت مذاکرات در پایتخت قطر بیش از زمانی که قبلا برای آن تعیین شده بود ادامه نیافت و هیچ طرفی علنا خواستار تمدید مذاکرات نشد. حتی اگر دو طرف، مذاکرات محرمانه را در ادامه مذاکرات دوحه انتخاب کرده باشند، در شرایط کنونی فایده‌ای نخواهد داشت به ویژه که ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا راه را به روی ترفند ایران بست و روز چهارشنبه علنا اعلام کرد مذاکرات هیچ پیشرفتی نداشت.

بعد از مذاکرات دوحه که آخرین مذاکرات نخواهد بود، بخت دستیابی به راه حلی برای مسائل حل نشده در وین کاهش یافت به طوری که همه طرف‌ها وعده‌هایی را که قبل از ورود به پایتخت قطر داده بودند، پس گرفتند به ویژه اظهاراتی که درباره مسائل محوری بود یا اظهاراتی که حاکی از آمادگی برای دستیابی به توافقی بود که موجب بازگشت سریع و متقابل به برجام شود. این بحران نشان می‌دهد حل بحران بین دوطرف نیازمند معجزه دیپلماتیک است که ظاهرا نه آمریکا و نه ایران قادر به تحقق آن نیستند.

بیشتر بخوانید: ایران در آستانه هسته ای شدن

در مذاکرات دوحه، ایران رفتار خود را تغییر نداد و آمریکا نیز از اصول خود دست نکشید. به احتمال زیاد کاخ سفید که برای دستیابی به توافقات یا معاملات بین المللی مرتبط با جنگ اوکراین عجله دارد، به گروهی که مشتاق دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران هستند فرصتی داده است که شاید آخرین فرصت باشد به خصوص که این گروه به رغم ناخرسندی از بی‌اعتنایی‌های تهران همچنان از توافق هسته‌ای به شکل سابق حمایت می‌کند که به ایران اجازه داد منطقه را سال‌ها بی ثبات کند.

رابرت مالی و تیم او در مذاکرات دوحه مشتاق دستیابی به تفاهم‌هایی هرچند اولیه پیش از برگزاری اجلاس سران در جده بودند که به احتمال زیاد نتایج آن به طور مستقیم بر شروط دستیابی به هرگونه توافق هسته‌ای جدید با ایران تاثیر خواهد گذاشت و احتمالا دستیابی به آن را دشوارتر خواهد کرد.

طرف ایرانی که قصد داشت این بار از مذاکرات دوحه قبل از اجلاس جده بهره برداری کند، متوجه نشد که وقت کشی دیگر به نفعش نیست چرا که فاصله اندکی بین اجلاس سران گروه هفت در برلین تا اجلاس سران در جده و سپس انتخابات میان دوره‌ای کنگره آمریکا وجود دارد.

امید‌های رابرت مالی به این که دوستان ایرانی اش مدبرانه رفتار خواهند کرد و امکان دستیابی به نتایجی سیاسی و فنی در دوحه را تسهیل خواهند کرد که به تهران برای مقابله با تحولات منطقه پس از اجلاس جده کمک کند، نقش بر آب شد و او دست خالی دوحه را ترک کرد. ممکن است مذاکرات در دوحه ادامه یابد یا به پایتخت دیگری منتقل شود یا به وین بازگردد، ولی آنچه اهمیت دارد محتوای مذاکرات است نه مکان برگزاری آن.

منبع: الشرق الاوسط / دیپلماسی ایرانی