تاریخ انتشار: ۱۰:۰۳ - ۱۱ مرداد ۱۴۰۱

بندر چابهار، محرکی برای ایجاد یک انقلاب تجاری در منطقه

با افزایش رقابت کشور‌ها برای گسترش تجارت خود، بندر چابهار با توجه به موقعیت ژئوپولیتیک خود، پتانسیل آن را دارد که انقلاب تجاری در منطقه ایجاد کند.

بندر چابهار، محرکی برای ایجاد یک انقلاب تجاری در منطقه

اقتصاد۲۴- با توجه به اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران، بندر چابهار به کشورمان فرصت طلایی داده تا خود را به عنوان قطب تجارت منطقه‌ای تثبیت کند. زیرا به دلیلی موقعیت جغرافیایی این بندر، کشور‌هایی از آسیای مرکزی و اوراسیا برای گسترش تجارت خود به بندر چابهار نیازمند هستند.

این در حالی است که اخیرا سوبرامانیام جایشانکار، وزیر امور خارجه هند، اعلام کرد که بندر چابهار ایران که دهلی نو در توسعه آن مشارکت دارد، برای آینده اقتصادی سازمان همکاری شانگ‌های از اهمیت بالایی برخوردار است. این اظهارات در حالی است که در نشست سران سازمان همکاری شانگ‌های که در سمرقند برگزار می‌شود، قرار است مراحل عضویت ایران در این سازمان تکمیل شود.

موقعیت ژئوپولیتیک بندر چابهار

بندر چابهار در جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان ایران قرار دارد. این بندر دارای ویژگی‌هایی است که آن را از منظر داخلی و بین المللی جذاب می‌کند. این بندر که در حاشیه اقیانوس هند قرار دارد، تنها بندر ایران است که دسترسی مستقیم به اقیانوس دارد. نزدیکی آن به کشور‌هایی مانند افغانستان، پاکستان و هند و همچنین موقعیت آن به عنوان یک مرکز ترانزیت کلیدی در کریدور بین المللی حمل و نقل شمال-جنوب، این پتانسیل را به آن می‌دهد تا به یکی از مهم‌ترین قطب‌های تجاری در جهان تبدیل شود. منطقه چابهار همچنین یکی از معدود نهاد‌هایی است که از تحریم‌های آمریکا مستثنی شده و به طور قابل توجهی تجارت با سایر کشور‌ها را ساده می‌کند.

بندر چابهار ظرفیت تحول تجارت در آسیای جنوبی و مرکزی را نیز داراست. مسیر‌های تجاری پیشنهادی زمینی مرتبط با بندر، دسترسی بیشتر به بازار‌های افغانستان و آسیای مرکزی را تسهیل خواهد کرد. تأثیر این افزایش دسترسی پیامد‌های بسیار زیادی به ویژه برای افغانستان دارد. زیرا افغانستان بیشتر تجارت خود را از طریق مسیر‌های پاکستان انجام می‌دهد و بندر چابهار می‌تواند یک مسیر جایگزین تجاری برای این کشور باشد. پیش از تسلط طالبان بر افغانستان، بندر چابهار پتانسیل ایجاد رشد اقتصادی گسترده در افغانستان را داشت، زیرا این امکان را فراهم می‌کرد که کالا‌های سایر کشور‌ها به راحتی وارد این کشور شوند و پتانسیل صادرات آن را تقویت کنند. اما با روی کار آمدن طالبان تاثیراتی بر پروژه‌های این بندر برای کشور افغانستان داشت.

بندر چابهار باعث می‌شود که کشور‌های آسیای مرکزی که محصور در خشکی هستند به مسیر‌های تجاری مبتنی بر دریا دسترسی پیدا کنند. بنابراین، گسترش تجارت با افغانستان و کشور‌های آسیای مرکزی این پتانسیل را دارد که جایگاه ایران در صحنه بین المللی تقویت شود.

بسیاری از تحلیلگران امور بین الملل، ایران را بر اساس معیار‌هایی مانند ثروت منابع طبیعی، قدرت نظامی و جمعیت قوی، به عنوان یک قدرت منطقه‌ای با پتانسیل ابرقدرت جهانی طبقه بندی می‌کنند. با این حال، موقعیت ایران به عنوان یک ابرقدرت جهانی در درجه اول به دلیل روابط خصمانه آمریکا با ایران و اعمال تحریم‌های اقتصادی، باعث محدود شدن ظرفیت‌های تجاری تهران در سطح بین المللی شده است؛ بنابراین ایران برای خنثی کردن اثر تحریم‌ها به دنبال تقویت روابط با کشور‌های آسیایی است که روابط بهتری با آن دارند.

در این زمینه، بندر چابهار وسیله‌ای برای ارتباط نه تنها با افغانستان و آسیای مرکزی، بلکه با هند و چین است. با توجه به اینکه بودجه توسعه ایران برای استان اصلی بندر از سال ۲۰۱۸ به میزان ۲۲۰۰ درصد افزایش داشته است، واضح است که چابهار بخشی جدایی ناپذیر از استراتژی رویکرد به شرق دولت سیزدهم ایران خواهد بود.

رقابت ژئوپلیتیکی بر سر بندر چابهار

هند و چین برای چابهار و روابط دوجانبه با ایران برنامه‌های خاص خود را دارند. هند سابقه گسترده‌ای در همکاری‌ها در پروژه‌های بندر چابهار دارد، زیرا دهلی نو این بندر را فرصتی برای تقویت موقعیت خود به عنوان یک قدرت منطقه‌ای و جهانی می‌داند. هند به عنوان دومین کشور پرجمعیت جهان بعد از چین و ششمین اقتصاد بزرگ جهان و تلاش طولانی مدت برای عضویت دائمی در شورای امنیت سازمان ملل متحد، یکی از رقبای اصلی برای کسب موقعیت ابرقدرت آینده در جهان است. این کشور به دنبال گسترش دامنه بازار خود در غرب و آسیای مرکزی برای تحکیم بیشتر این پتانسیل است.

با این حال، هند در تجارت زمینی با کشور‌های غرب خود به شدت با مانع مواجه شده است، زیرا تقریباً همه این مسیر‌ها باید از پاکستان، رقیب اصلی هند عبور کنند. ایجاد یک مسیر تجاری دریایی به آسیای غربی و مرکزی از طریق بندر چابهار به هند این امکان را می‌دهد که پاکستان را دور بزند و شبکه‌های تجاری با کشور‌های این مناطق ایجاد کند.


بیشتر بخوانید: پیشنهادات بخش خصوصی برای رونق چابهار


همکاری هند و ایران در بندر چابهار به سال ۲۰۰۳ برمی گردد. با این حال، تلاش مشترک دو کشور در حدود سال ۲۰۱۶ زمانی که نارندرا مودی، نخست وزیر هند و حسن روحانی، رئیس جمهور وقت ایران اعلام کردند که هند ۵۰۰ میلیون دلار برای توسعه چابهار سرمایه گذاری خواهد کرد، آغاز شد.

از نقطه نظر هند، چین، پرجمعیت‌ترین کشور و دومین قدرت اقتصادی در جهان و با دارا بودن موقعیت‌های برجسته در سازمان ملل، سازمان تجارت جهانی و سایر سازمان‌های بین المللی، پیش از این رقیب اصلی آن برای کسب موقعیت ابرقدرت در جهان بوده است. علاوه بر این، همکاری چین با پاکستان از طریق توسعه بندر گوادر و کریدور اقتصادی چین-پاکستان نگرانی‌هایی را در مورد اینکه چگونه مشارکت دو رقیب اصلی هند می‌تواند بر این کشور تأثیر بگذارد، ایجاد کرده است. بنابراین، مشارکت هند در بندر چابهار به عنوان یک استراتژی کلیدی برای تقویت موقعیت خود از طریق گسترش حضور در بازار منطقه‌ای و استفاده از اتحاد هند و ایران برای جلوگیری از پیشرفت چین و به ویژه همکاری چین و پاکستان عمل می‌کند.

هند تنها ابرقدرتی نیست که در بندر چابهار سهام دارد، زیرا چین نیز به دنبال تقویت روابط با ایران برای تأمین ذخایر انرژی و منابع معدنی و دسترسی به مسیر‌های تجاری سودمند اوراسیا بوده است؛ بنابراین دسترسی چین به بندر چابهار به نفع این اهداف خواهد بود، زیرا چین می‌تواند این بندر را به شبکه تجاری گسترده دریایی خود متصل کند. با توجه به سرمایه‌گذاری چین در بندر گوادر پاکستان، یکی دیگر از محرک‌های اصلی علاقه چین به بندر چابهار، جلوگیری از دسترسی هند به مسیر‌های افغانستان و آسیای مرکزی است.

از طرفی دیگر نیز در واقع بنگلادشی‌ها می‌توانند از محل اتصال به بندر چابهار به کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال به جنوب دسترسی پیدا کنند که این مسأله فرصتی خواهد بود برای افزایش صادرات طرف بنگلادشی.

استراتژی ایران برای حفظ تعادل در چابهار

افزایش مشارکت هند و چین در بندر چابهار بحث‌هایی را در میان محافل سیاسی ایران در مورد چگونگی استفاده حداکثری از رقابت آن‌ها و در عین حال به حداقل رساندن خطرات برای خود ایران برانگیخته است. فرصت‌های اقتصادی و دیپلماتیک ارائه شده توسط هند و چین می‌تواند به ایران کمک کند تا جایگاه خود را به عنوان یک قدرت بزرگ در منطقه خاورمیانه تقویت کند، اما تقسیم نامتقارن قدرت نامتقارن و معاملات تجاری می‌تواند بین چین و هند و سایر کشورها، می‌تواند به نقظه ضعفی تبدیل شود. از این رو، تهران در تلاش است تا راه‌هایی برای ایجاد تعادل استراتژیک بین هند و چین بیابد.

به عنوان مثال، عضویت اخیر ایران در سازمان همکاری شانگ‌های (SCO)، سازمانی که چین و هند نیز در آن حضور دارند، نشان دهنده تمایل تهران برای تشکیل ائتلافی علیه هژمونی غرب و در عین حال تلاش برای تأیید نقش فعال‌تر در امور آسیای مرکزی و خاورمیانه است.

با این حال، تعدادی از متغیر‌ها می‌تواند مسیر فعلی توسعه بندر چابهار را مختل کند. تصرف افغانستان توسط طالبان به طور جدی برنامه‌های ایجاد شبکه‌های تجاری پیشرفته با این کشور و آسیای مرکزی را تغییر داده است به ویژه برای هند یک دردسر بزرگ است. با این وجود، بندر چابهار ممکن است به میدان نبردی بین چین و هند برای به دست گرفتن قدرت در آسیای جنوبی و مرکزی باشد و همچنین نقش مهمی در تثبیت ایران به عنوان یک قدرت در عرصه بین المللی خواهد داشت. به عبارت دیگر می‌توان گفت که بندر چابهار می‌تواند یک انقلاب تجاری در منطقه ایجاد کند، اما از طرفی دیگر نیز می‌تواند رقابت‌های منطقه‌ای را تشدید کند.

منبع: باشگاه خبرنگاران
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
برچسب منتخب
# مناطق آزاد

قیمت انواع دستگاه ماینر امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ اچ پی HP امروز + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس امروز + جدول

عکس/ طرفداری شیلا خداداد از تتلو!

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

علائم مهم این سرطان گوارشی شایع چیست؟

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

عکس/تصویر جنجالی مصاحبه سفیر ایران با مجری زن تلویزیون باکو

قیمت دلار و یورو امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه پارسیان امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

استوری احساسی یکتا ناصر بعد از پس گرفتن دخترش

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

روایت حسن روحانی از «صبح جمعه» گرانی بنزین

دلار در یک هفته چقدر بازدهی داشت؟

بازدهی بازار طلا در یک هفته گذشته

شرکت چینی BOE احتمالاً نمایشگر آیفون SE ۴ را تولید می‌کند

عکس/حمله تسنیم به سفیر ایران در باکو به دلیل عکس با خانم مجری!

«سلطان رمزارز» جهان به ۲۵ سال حبس محکوم شد!

یک مسئول سابق: صدیقی از من خواسته بود ملک بهزیستی همجوار باغ ازگل را هم به او بدهیم!

عکس/ امضای جهانبخش بر پای شکسته دختر هوادار

بازداشت فرزند حمید نوری در سوئد + عکس

عکس/ اولین نماینده عربستان در مسابقه دختر شایسته جهان

ثبت رکورد جدی در قیمت حواله خودرو‌های جانبازان!

حذف شرکت‌های ایرانی از بازار عراق

داعش برای عملیات «گرگ تنها» در خاک اروپا فرمان داد!

یک قانون جدید برای صدور پایان کار ساختمان

بهترین ارز‌های دیجیتال برای سال ۲۰۲۴

قیمت طلا به ریل تعادلی خود بازمی‌گردد؟

فیلم/ ادعای جدید امیرحسین ثابتی علیه لاریجانی در شبکه افق

آندرتیکر، ستاره کشتی کج جهان وارد ایران می‌شود؟

فیلم/ دلیل جدایی المیرا شریفی‌مقدم از شبکه خبر افشا شد

حذف کاظم صدیقی از سخنرانان شب قدر دانشگاه امام صادق + عکس

سایه سنگین حادثه تروریستی مسکو بر روابط روسیه و بوسنی/ تشدید کش مکش های قومیتی؟

علی قنبری، اقتصاددان: فعالیت اقتصادی در گرو داشت ارتباطات خاص/ اقتصاد کشور در سال ۱۴۰۲ نه شفاف بود و نه آزاد

سکوت اژد‌های زرد در دریای سرخ؛ نگاهی به موضع چین در قبال انصارالله/ دلیل صبوری پکن چیست؟

واگویه‌های جامعه در نوروز ؛ مردم را سر کار گذاشتند/همه‌چیز بهم ریخته است و همه بریده‌ایم/ فریادها به گوش دولت می‌رسد؟

دعای روز هجدهم ماه رمضان + معنی و تفسیر

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت سکه و طلا + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول

قیمت سکه پارسیان + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس

قیمت انواع دستگاه ماینر + جدول

قیمت انواع لپ تاپ اچ پی HP

اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۳ با بحران هایش چه خواهد کرد؟/ فقر امسال تشدید خواهد شد/ هزینه اختلاس‌ها را طبقات متوسط و ضعیف جامعه می‌پردازد

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

بهترین زمان خرید دلار

هفت ماده غذایی مفید برای مبتلایان به نارسایی قلبی

این دمنوش‌ها را در ماه رمضان حتما بنوشید

۱۲ توصیه مهم برای رسیدن به آرامش درونی

بهترین زمان برای وزن‌کردن چه وقتیست؟

آمپول‌های نوروبیون و ب کمپلکس؛ خوب یا بد؟

شمارش معکوس بورس برای گام صعودی در سال ۱۴۰۳/ بزرگ‌ترین مانع رشد بورس در سال ۱۴۰۲

انتقاد ابراهیم رئیسی از انفعال کشورهای اسلامی درمورد غزه

مقابله با زمین خواری ۳ هزار میلیارد تومانی در گیلان

آندرتیکر به‌زودی به ایران می‌آید

شارژ نه میلیونی حساب حقوق این بازنشستگان

عکس/ اصغر فرهادی مهمان ستاره استقلالی و همسرش