پاسخ به سه سوال اساسی درباره بحران بزرگ شرق آسیا

اقتصاد۲۴- به گزارش فرارو به نقل از الجزیره؛ چین در واکنش به سفر "نانسی پلوسی" رئیس مجلس نمایندگان امریکا به جزیره خودگردان تایوان بزرگترین مانور‌های نظامی خود را در اطراف آن جزیره آغاز کرده و به شلیک موشک‌های بالستیک و استقرار ده‌ها جنگنده و ناو جنگی مبادرت ورزیده است.

پکن سفر پلوسی به تایوان را که آن را قلمرو چین می‌داند، "اقدام تحریک آمیز، خطرناک، بی پروا و غیرمسئولانه" آمریکا علیه چین قلمداد کرده است. مانر نظامی چین از روز پنجشنبه آغاز شده و تا یکشنبه ادامه خواهد یافت و هدف از آن نشان دادن عزم پکن برای حفظ "حاکمیت و تمامیت ارضی" خود ذکر شده است.

بیشتر بخوانید:نبض اقتصاد ۵ تریلیون دلاری هند در چابهار می‌زند

این مانور نظامی تنش در منطقه را تشدید کرده است به طوری که ژاپن می‌گوید چندین موشک شلیک شده توسط نیرو‌های چینی در منطقه اقتصادی انحصاری آن کشور فرود آمده است. هم چنین، اتحادیه کشور‌های جنوب شرق آسیا (آسه آن) هشدار داده که وضعیت خطرناک ایجاد شده فعلی در صورت اشتباه محاسباتی رویارویی جدی و آشکار بین قدرت‌های بزرگ را به دنبال خواهد داشت که پیامد‌های آن غیر قابل پیش بینی خواهد بود.

در همین حال، "تسای اینگ ون" رئیس‌جمهور تایوان اواخر روز پنجشنبه بیانیه‌ای صادر کرد و از جامعه بین المللی خواست برای پایان دادن به "اقدامات نظامی یکجانبه و غیرمنطقی چین" کمک کند. او هم چنین گفت که تایوان درگیری ایجاد نخواهد کرد، اما قاطعانه از حاکمیت و امنیت ملی خود دفاع می‌کند.

با تشدید اصطکاک در اینجا به سه پرسش کلیدی پاسخ داده می‌شود.

مانور‌های نظامی چین تا چه اندازه نگران کننده است؟

رسانه‌های دولتی چین می‌گویند مانور‌های دریایی و هوایی با شلیک مستقیم در شش منطقه در اطراف تایوان که در ۱۸۰ کیلومتری سواحل چین قرار دارند برگزار می‌شود. براساس گزارش شبکه تلویزیونی دولتی چین بیش از ۱۰۰ هواپیما از جمله جنگنده و بمب افکن و ۱۰ ناو جنگی در آن مانور شرکت دارند.

تایوان این مانور را محکوم کرده و اعلام کرده که در نتیجه مانور به آب‌های سرزمینی تایوان تجاوز شده و این وضعیت به محاصره دریایی و هوایی جزیره تبدیل می‌شود. مقام‌های تایوان هم چنین از کشتی‌ها و هواپیما‌هایی که در این منطقه سفر می‌کردند خواسته اند مسیر‌های جایگزین پیدا کنند و روز پنجشنبه ده‌ها پرواز در فرودگاه تائویوان در تایپه مرکز آن منطقه را لغو کردند. به گفته رسانه‌های محلی، خطوط هوایی کره جنوبی و خطوط هوایی آسیانا نیز به دلیل برگزاری مانور نظامی چین خدمات خود به تایوان را برای یک یا دو روز متوقف کردند.

آیا چین می‌تواند به تایوان حمله کند و این حمله تا چه اندازه سخت خواهد بود؟

در تفسیر روزنامه دولتی چینی "گلوبال تایمز" کارشناسان مانور اخیر چین را تمرینی برای "اتحاد مجدد چین و تایپه" ذکر کرده اند. در صورت وقوع یک درگیری نظامی این احتمال وجود دارد که برنامه‌های عملیاتی که در حال حاضر تمرین می‌شوند به طور مستقیم به عملیات رزمی تبدیل شوند. علیرغم این لفاظی ها، اکثر کارشناسان می‌گویند نه چین و نه ایالات متحده دست کم در کوتاه مدت خواستار جنگ در تایوان نیستند.

"بانی گلاسر" مدیر برنامه آسیا در صندوق آلمانی مارشال ایالات متحده می‌گوید:" چین به دنبال هشدار دادن به ایالات متحده و تایوان در مورد اقدامات اضافی است که خطوط قرمز چین را به چالش می‌کشد. آنان در حال نشان دادن توانایی‌های نظامی خود برای محاصره تایوان هستند. با این وجود، "شی جین پینگ" رئیس جمهور چین خواهان جنگ با ایالات متحده نیست. او تصمیمی برای حمله به تایوان نگرفته است".

با این وجود، حتی اگر چین که بزرگترین نیروی جنگی جهان را در اختیار دارد و به سرعت ارتش خود را مدرن کرده بخواهد تایوان را با زور تصرف کند چنین اقدامی خطرات قابل توجهی را به همراه دارد. به گفته ناظران نیرو‌های این کشور باید با بیش از ۱۰۰۰۰۰ سرباز از تنگه تایوان عبور کنند و طی آن با بمباران هوایی و دریایی مواجه خواهند شد.

اگر سربازان موفق شوند خود را به سواحل تایوان برسانند فرود آمدن برای شان دشوار خواهد بود، زیرا خط ساحلی ناهموار آن سواحل، فرصت اندکی برای تخلیه پرسنل زرهی، ناوها، تانک‌ها و توپخانه در اختیار چین قرار می‌دهد. هم چنین، این خطر وجود دارد که تهاجم منجر به درگیری بزرگتر بین چین و ایالات متحده شود.

اگرچه ایالات متحده به طور رسمی تایوان را به عنوان یک ایالت جداگانه به رسمیت نمی‌شناسد طبق قانون روابط تایوان در سال ۱۹۷۹ میلادی موظف است به این جزیره کمک کند تا از خود دفاع کند. "جو بایدن" رئیس جمهور ایالات متحده در ماه مه اشاره کرد که واشنگتن با قدرت از تایوان در صورت تهاجم چین علیه آن جیزه دفاع خواهد کرد.

در حالی که بایدن حمایت ایالات متحده از تایوان را با زبان ارزش‌ها یعنی دفاع از دموکراسی در برابر استبداد بیان کرده بسیاری از کارشناسان خاطرنشان می‌سازند که آن جزیره از نظر استراتژیک نیز برای واشنگتن مهم است.

"جون توفل درایر" استاد علوم سیاسی در دانشگاه میامی می‌گوید:"این اهمیت بدان خاطر است که تایوان بخشی از اولین زنجیره جزیره‌ای دفاعی در برابر تهاجم ارتش آزادیبخش خلق چین است. استراتژیست‌های نظامی چین از تایوان به عنوان سگک زنجیر که ارتش چین را پشت اولین زنجیره جزیره نگه می‌دارد یاد می‌کنند. هم چنین، تسلط چین بر تایوان به معنای دسترسی به بندر بسیار مهم کائوسیونگ است که دروازه ورود به اقیانوس آبی و اقیانوس آرام محسوب می‌شود. گوام نیز که قلمرو ایالات متحده است در نیمه راه به سوی هاوایی قرار دارد".

اگرچه جمهوری خلق چین هرگز بر تایوان حکومت نکرده، اما این جزیره ۲۳ میلیون نفری را بخشی از قلمرو خود می‌داند. دولت چین قاطعانه به همه تماس‌های رسمی بین تایپه و واشنگتن اعتراض دارد و سفر پلوسی به تایوان که سیاستمداری امریکایی قلمداد می‌شود که به طور سنتی موضعی تند در قبال حکومت چین داشته از سوی پکن اقدامی تحریک آمیز و نقض حاکمیت چین قلمداد شده است.

هم چنین، سفر پلوسی در زمان حساسی از نظر داخلی برای چین صورت گرفته درست چند هفته پیش از آن که رهبران حزب کمونیست برای برگزاری بیستمین کنگره حزبی گردهم آیند و شی جین پینگ معتقد است که آن کنگره بستر را برای تمدید سومین دوره ریاست جهوری اش فراهم خواهد ساخت. شی در تماس تلفنی اخیر با بایدن به رهبر ایالات متحده نسبت به "بازی با آتش بر سر تایوان" هشدار داد و تاکید کرد که او قاطعانه با استقلال تایوان و دخالت نیرو‌های خارجی مخالف است.

تحلیلگران می‌گویند سفر پلوسی به تایوان احتمالا به روابط متشنج بین پکن و واشنگتن آسیب بیشتری وارد می‌کند و تنش‌های بین تنگه را افزایش می‌دهد.

"هنری هویی یائو" رئیس مرکز برای چین و جهانی شدن در پکن می‌گوید:" این اقدام واقعا بدی از سوی پلوسی بود، زیرا در زمانی رخ داد که روابط دوجانبه بین ایالات متحده و چین در پایین‌ترین سطح قرار دارد. این سفر در زمانی صورت گرفت که جهان با یک بیماری همه گیر (کرونا)، بحران اوکراین و بحران انرژی دست و پنجه نرم می‌کند".

او در گفتگو با "الجزیره" افزود:"این سفر نه تنها به روابط آمریکا و چین آسیب وارد می‌سازد بلکه یک بحران جدی برای روابط بین تنگه‌ای ایجاد خواهد کرد. من فکر می‌کنم این سفر در آینده عواقب زیادی در پی خواهد داشت".