مهم ترین گره باقی مانده تا احیای برجام

اقتصاد۲۴- رضا ذبیحی درباره ارزیابی‌اش از آخرین دور برگزار شده مذاکرات در وین گفت: پس از یک دور مذاکره کوتاه در دوحه و ارائه پیش نویسی جدید از سوی بورل و انجام مذاکرات جدیدی در وین که حدود پنج روز به طول انجامید، در حال حاضر اتحادیه اروپا پیش نویسی را روی میز گذاشته که مدعی است این پیش نویس نهایی است. اگر چه ایران این پیش نویس را نهایی نمی‌داند، اما به نظر می‌رسد بیشتر مسیر مرتبط با احیای برجام طی شده است.

این استاد روابط بین الملل دانشگاه افزود: سه دسته از چالش‌ها و اختلافات باقی مانده در این دور از مذاکرات وین مطرح بوده‌اند که برآورد‌ها حاکی است که به جز یک مورد، در سایر موارد دیدگاه‌های طرفین برجام به یکدیگر نزدیک شده است.

این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: ارائه تضمین‌های قوی‌تر برای عدم خروج مجدد ایالات متحده آمریکا از برجام یکی از این اختلافات است که به نظر می‌رسد تا حد امکان این تضمین‌ها اخذ گردیده و رضایت نسبی ایران در این زمینه تامین شده است.

ذبیحی افزود: حل اختلافات میان ایران و آمریکا مبنی بر میزان رفع تحریم‌هایی که باید پس از احیای برجام انجام شود، دسته دوم چالش‌ها بوده است. این اختلافات عمدتا مربوط به تحریم‌هایی است که آمریکا با برچسب غیرهسته‌ای در دوره‌ی فشار حداکثری ترامپ علیه ایران اعمال کرده است. ارزیابی‌ها در خصوص این دسته از اختلافات نیز حاکی است که در این زمینه نیز دیدگاه‌های طرفین تا حدود زیادی به یکدیگر نزدیک شده است.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: دسته سوم چالش‌ها که احتمالا مهمترین موضوع اختلافی است و در آخرین پیش نویس اتحادیه اروپا حل نشده است، اختلافات مربوط به مختومه شدن ادعا‌های مرتبط با پی ام دی (ابعاد احتمالی نظامی) در خصوص برنامه هسته‌ای ایران است.

ذبیحی تصریح کرد: در آذر ماه سال ۱۳۹۴ با قطعنامه شورای حکام و به فاصله کوتاهی پس از انعقاد برجام پرونده پی ام دی در خصوص برنامه هسته‌ای ایران مختومه گردید، اما اکنون بار دیگر به دلیل فعل و انفعلاتی که پس از خروج ترامپ از برجام بوجود آمده است، دوباره این ادعا‌ها مطرح گردیده است.

بیشتر بخوانید: از غرب اصرار به توافق هسته‌ای و از ایران انکار و تعارف!

این پژوهشگر روابط بین الملل ادامه داد: این مباحث به ویژه مرتبط با ادعا‌هایی است که آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص سه مکان شامل تورقوزآباد، مریوان و ورامین مطرح کرده است.

ذبیحی افزود: البته ایران تصریح کرده است که این موارد ناشی از ادعا‌های ساختگی اسرائیل است. در واقع همزمان با تلاش‌ها برای احیای برجام و انجام مذاکرات در این زمینه، اسرائیل تلاش‌های مختلفی را برای تحت الشعاع قرار دادن این مذاکرات انجام داده است که این امر نیز یکی دیگر از اقداماتی است که انجام شده تا امکان احیای برجام را تضعیف کند.

این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: در شرایط فعلی به نظر می‌رسد اتحادیه اروپا در خصوص آخرین پیش نویس ارائه شده، از خود سرسختی نشان دهد؛ با این وجود ایران تلاش دارد که همزمان با احیای برجام، بار دیگر پرونده پی ام دی علیه برنامه هسته‌ای کشور مختومه شود.

ذبیحی در پایان گفت: یک برنامه زمانی کوتاه مدت برای راستایی آزمایی پیش از اجرایی شدن تعهدات برجامی طرفین، به عنوان یک راه حل پیشنهادی مطرح است تا آخرین مشکل عمده در مسیر احیای برجام نیز برطرف شود.