بیکاری در تابستان روی چه نرخی ایستاد؟

اقتصاد۲۴- نماگرهای اقتصادی سه ماهه دوم سال از سوی بانک مرکزی منتشر شد. بخشی از این گزارش، به وضعیت بیکاری در کشور اختصاص دارد. آنچه بررسی‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد جمعیت فعال کشور ۲۶.۵ میلیون نفر است. در عین حال، نرخ بیکاری در تابستان امسال ۸.۹ درصد بوده است. این شاخص در مناطق شهری ۹.۶ درصد و در مناطق روستایی عدد ۶.۸ درصد را نشان می‌دهد.

در ادامه این گزارش هم به نرخ بیکاری در بین مردان و زنان پرداخته شده است. نگاهی به آمار و ارقام منتشر شده نشان از این دارد که وضعیت بیکاری زنان بدتر از مردان است و در حالی که این شاخص برای زنان روی ۱۷.۲ درصد ایستاده، برای مردان ۷.۳ درصد است. نرخ بیکاری جوانان ۱۸ تا ۳۵ ساله نیز۱۶.۳ درصد و جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله ۲۳ درصد بیکار بوده‌اند.

اما در حالی آمارهای منتشر شده از سوی نهادها و مراکز دولتی نشان از نرخ بیکاری تک‌رقمی دارند که کارشناسان صاحب نظر در این حوزه معتقدند نرخ بیکاری نه تنها تک‌رقمی نیست بلکه دورقمی و اوضاع بازار کار ایران بسیار نگران‌کننده است. این نگرانی به‌ویژه در سه بخش یعنی زنان، جوانان و فارغ‌التحصیلان به مرز هشدار رسیده است.

بیشتر بخوانید: آمار دروغین ایجاد یک میلیون شغل تازه

با اینحال این مطلب نیز عنوان می‌شود که با مهار بیماری کرونا، وضعیت شاخص بیکاری رو به بهبود گذاشت و به‌ویژه در بخش خدمات رونق نسبی حاصل شد. با اینحال دیری نپایید که قطعی و تحدید اینترنت به جان کسب و کارهای خدماتی و به ویژه در بخش اقتصاد دیجیتال افتاد؛ موضوعی که به مهاجرت، تعدیل نیرو و موج دیگری از بیکاری منجر شد.

محیط کسب‌وکار در چه وضعی قرار دارد؟

جدای از اینکه نرخ بیکاری و اشتغال چه رقمی را نشان می‌دهند، بررسی نتایج پایش ملی محیط کسب‌وکار در فصل پاییز ۱۴۰۱ نشان از این دارد که این شاخص پس از اینکه بهبود نسبی در تابستان داشت، به دلیل بعضی از عوامل تکراری نامساعد شده و به ۶.۰۵ رسید.

اما این عوامل تکراری کدامند؟ فعالان اقتصادی مشارکت‌کننده در این پایش که از سوی اتاق بازرگانی ایران منتشر شده، می‌گویند به ترتیب سه مولفه «غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات»، «دشواری تأمین مالی از بانک‌ها»، «بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب‌وکار» جزو نامناسب‌ترین مولفه‌های محیط کسب‌وکار قرار دارند.

چه در انتظار بازار کار ایران است؟

با نگاهی وسیع‌تر، چه در انتظار بازار کار ایران است؟ به تازگی چشم‌انداز بازار کار در سال جاری منتشر شده است. در عین حال سازمان بین‌المللی کار می‌گوید بازیابی و بهبودی برای آثار و خسارات بحران پاندمی تا پیش از سال ۲۰۲۵ متصور نیست.

در این گزارش از تفاوت‌های معنادار منطقه‌ای در بازار کار ۲۰۲۳ پرده برداشته شده است. اشتغال در آفریقا و کشورهای عرب رشد حدود سه درصدی داشته است. در منطقه آسیا و اقیانوسیه، آمریکای لاتین و کارائیب، رشد سالانه اشتغال حدود یک درصد خواهد بود. در آمریکای شمالی، نرخ بیکاری افزایش خواهد داشت. روند اشتغال در اروپا و آسیای مرکزی که از جنگ روسیه و اوکراین به شدت زیان دیده‌اند، کاهشی پیش‌بینی می‌شود. در ضمن، نرخ بیکاری با توجه به رشد محدود جمعیت در سن کار، تنها اندکی رشد خواهد داشت.