تاریخ انتشار: ۰۹:۴۰ - ۰۸ آبان ۱۳۹۸

چگونه نرخ تورم را با سرعت بیشتری کاهش دهیم؟

سهراب دل انگیزان *
سهراب دل انگیزان - نرخ تورم
اقتصاد24- نرخ تورم اصولاً به معنی نرخ رشد سطح عمومی قیمت‌ها است. در ایران نرخ تورم از محاسبه نرخ رشد شاخص قیمت مصرف‌کننده به‌دست می‌آید. اقلام کالا و خدماتی که در این شاخص قرار دارند طیف وسیعی از کالاها و خدمات مصرفی را در 12 گروه کالایی در برمی‌گیرند. تغییر قیمت سبد دربرگیرنده این اقلام در سه گروه محاسبه هرماه نسبت به ماه قبل، هرماه نسبت به ماه مشابه در سال قبل و متوسط تغییر نرخ قیمت سبد در طول 12 ماه، شاخص‌هایی هستند که برای نشان دادن نرخ تورم در نظر گرفته می‌شوند. در آخرین گزارش مرکز آمار ایران مشاهده می‌شود که نرخ تورم شاخص قیمت مصرف‌کننده مهرماه 1398 نسبت به مهر 1397 حدود 28 درصد رشد داشته است (تورم نقطه به نقطه) و همین شاخص در شهریور 35 درصد، در مرداد 41.6 درصد، در تیر 48 درصد، در خرداد 50.2 درصد، در اردیبهشت 1398 که بالاترین دوره زمانی سال‌های قبلی را داشته است 52.1 درصد بوده است. سؤال این است که آیا نرخ تورم در حال کاهش است؟ اگر این کاهش قابل مشاهده است، آیا می‌توان شتاب کاهش آن را مدیریت کرد؟
ابتدا چند نکته را باید در نظر گرفت:
نکته اول: از نظر علمی افزایش سطح قیمت‌ها یک معلول است که علت آن یا افزایش تقاضا است یا کاهش عرضه یا هر دو. عامل افزایش تقاضا می‌تواند نااطمینانی مصرف‌کننده نسبت به آینده، انتظارات قیمتی فزاینده یا افزایش تعداد جمعیت مراجعه‌کننده به بازار باشد. کاهش عرضه نیز می‌تواند ناشی از افزایش هزینه‌های تولید ناشی از افزایش قیمت مواد اولیه، افزایش دستمزدها، افزایش قیمت مورد انتظار فروش در بازار، خروج تعدادی از عرضه‌کنندگان از بازار به‌دلیل تعطیلی واحد تولیدی یا هر علت دیگری باشد.
نکته دوم: در افزایش قیمت کالاها و خدمات مصرفی که از فروردین 1397 شتاب گرفت، مهم‌ترین عوامل حوزه تقاضا نااطمینانی مردم نسبت به آینده و افزایش انتظارات قیمتی آنها بود که به نحوی تقاضا را دچار شوک می‌کرد و افزایش قیمت‌ها را از ناحیه تقاضا تحریک کرد. از ناحیه عرضه نیز افزایش شدید قیمت ارز و کاهش قدرت تأمین ارز مواد اولیه و کالاهای وارداتی بخش قابل توجهی از کاهش عرضه را هم از ناحیه کاهش مقداری عرضه به بازار داخلی و هم افزایش هزینه‌های تولید تولید‌کنندگان پوشش می‌داد. در کنار این موضوع افزایش انتظارات قیمتی نیز باعث می‌شد که وقفه‌های عرضه کالاها به بازار به‌منظور استفاده از قیمت‌های بالاتر صورت بگیرد. این موضوع تا اردیبهشت 1398 باعث شد تا شدت افزایش قیمت‌ها در بازار همچنان صعودی و فزاینده باقی بماند.
نکته سوم: ثبات تقریبی یکساله نرخ ارز و کاهش محسوس قیمت آن ابتدا از کانال بالای 15 به کانال 13، سپس از کانال 13 به 11 و تداوم قیمت در این کانال منجر به ایجاد یک ثبات نسبی در بازار ارز و ایجاد یک اعتماد نسبی به سایر بازارها شد. در همین دوره طلا و مسکن نیز از شتاب بالای رشد قیمتی به سمت کاهش قیمت و به سمت بازارهای باثبات‌تر حرکت کردند. این موضوع باعث شد تا شتاب افزایش هزینه‌های تولید گرفته شود و تولید‌کنندگان با قیمت‌های با ثبات‌­تری برای مواد اولیه مواجه شوند و انتظارات قیمتی آنها اگر نگوییم باثبات، حداقل فزاینده نباشد. این موضوعات با هم باعث شدند تا رفته رفته شتاب افزایش قیمت­ها گرفته شود و حتی با شیبی بیشتر از شیب فزاینده مهر 97 تا اردیبهشت 98 نرخ تورم از اردیبهشت 98 تا مهر 98 با شیب معکوس و منفی مواجه شود.
حال با توجه به این سه نکته اساسی می‌توان بیان کرد وظیفه دولت در این حوزه چه می‌تواند باشد: با توجه به اثر بالای انتظارات قیمتی در دو حوزه عرضه و تقاضا روی نرخ تورم، انتظار می‌رود مدیران و تصمیم‌گیران دولتی قبل از هر تصمیم یا مصاحبه اثر این تصمیم را بر انتظارات قیمتی آینده جامعه بررسی و پس از آن اقدام کنند.  با توجه به اینکه اثر بالای نااطمینانی نسبت به آینده بشدت عرضه و تقاضای کالایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، لازم است مدیران دولتی و حاکمیتی، هرگونه اقدامی که نااطمینانی نسبت به آینده را برای شهروندان کاهش می‌دهد حذف و اقداماتی از جنس امید بخشی و اطمینان دهی به ثبات و بهبود اوضاع آینده انجام دهند.  بخش قابل توجهی از قیمت مصرف‌کننده کالاها و خدمات، مربوط به هزینه‌های مبادله و هزینه‌هایی است که با وجود اختلال‌های نهادی در جامعه شکل گرفته و در مواقع بحران‌ها این هزینه‌ها بسیار بیشتر از دیگر حوزه‌ها گسترش می‌یابند. مبارزه با فساد اداری، حذف مقررات زائد و اصلاح فرایندهای دولتی معطوف به مجوزها، تسهیلات و فعالیت‌های اقتصادی، شفافیت تخصیص‌های ارزی و تسهیلاتی، بهبود فضای کسب و کار و اعتماد بخشی به جامعه از اینکه کارها به کاردانان سپرده می‌شود، می‌تواند کاهش هزینه‌های مبادله را رقم زده و خود این موضوع اگر چه فرایندی بلند مدت است، ولی اثرات معنی‌داری روی اعتماد بخشی به اقتصاد ایجاد می‌کند.  در انتها می‌توان گفت اگرچه تورم و افزایش قیمت‌ها از کانال‌های عرضه و تقاضا وارد اقتصاد می‌شوند، ولی در ایران سوخت اصلی افزایش مداوم تقاضای پولی، رشد بالای نقدینگی است. این بخش هم از کانال تبدیل دلارهای نفتی به ریال از کانال بانک مرکزی اتفاق می‌افتد و هم از کانال خلق نقدینگی در نظام بانکی و هم از کانال کسری‌های بودجه به وجود آمده است. لازم است دولت با اتخاذ یک برنامه مناسب، اطمینان بخش و با وفاداری بالای دولت‌های آینده نسبت به اجرای آن، در راستای خاموش کردن موتور خلق نقدینگی اقدام کند. نوید تنظیم بودجه سال 1399 بدون درآمدهای نفتی می‌تواند در این راستا به‌عنوان یک اقدام ارزشمند تلقی شود.

*دانشیار اقتصاد دانشگاه رازی

منبع: روزنامه ایران
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

قیمت انواع دستگاه ماینر امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ اچ پی HP امروز + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس امروز + جدول

فیلم/ دلیل جدایی المیرا شریفی‌مقدم از شبکه خبر افشا شد

عکس/ طرفداری شیلا خداداد از تتلو!

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

علائم مهم این سرطان گوارشی شایع چیست؟

قیمت دلار و یورو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

عکس/تصویر جنجالی مصاحبه سفیر ایران با مجری زن تلویزیون باکو

استوری احساسی یکتا ناصر بعد از پس گرفتن دخترش

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

فیلم/ یک آیین عجیب در رُم؛ پاپ پای زنان زندانی را شست و بوسید!

نحوه محاسبه حق بیمه کارگران در سال جدید

عکس/تغییر لوگوی گوگل به افتخار یک عکاس ایرانی

عکس/ نوزادی در آغوش ترلان پروانه؛ ذوق خانم بازیگر!

عکس/ نیمار مهمان ویژه دیوید و ویکتوریا بکام شد

واکنش اولین شهردار تهران به ساخت مسجد در پارک قیطریه + عکس

اینفوگرافی/ کشورهای پیشرو در حوزه انرژی پاک و تجدیدپذیر

فیلم/ رقیب مهم هادی چوپان در مسترالمپیا ۲۰۲۴ کیست؟

اثر خیره‌ کننده برندگان مسابقات عکاسی طبیعت در سال ۲۰۲۴

عکس/ ست الهام حمیدی و همسرش در کنسرت

تصویری عاشقانه از بازیکن سابق پرسپولیس و همسر جذابش

معرفی مرسدس بنز G کلاس با پیشرانه شش سیلندر هیبرید

تولید پژو پارس در سال جدید از سر گرفته می‌شود؟

قیمت روغن مایع به این رقم رسید + جدول

بازدهی صندوق‌های سرمایه گذاری بورس بررسی شد

عکس/ استوری احساسی سردار آزمون با دخترش

مدت زمان تحویل کارت‌های سوخت کاهش می‌یابد

روایت حسن روحانی از «صبح جمعه» گرانی بنزین

دلار در یک هفته چقدر بازدهی داشت؟

بازدهی بازار طلا در یک هفته گذشته

شرکت چینی BOE احتمالاً نمایشگر آیفون SE ۴ را تولید می‌کند

عکس/حمله تسنیم به سفیر ایران در باکو به دلیل عکس با خانم مجری!

«سلطان رمزارز» جهان به ۲۵ سال حبس محکوم شد!

یک مسئول سابق: صدیقی از من خواسته بود ملک بهزیستی همجوار باغ ازگل را هم به او بدهیم!

عکس/ امضای جهانبخش بر پای شکسته دختر هوادار

بازداشت فرزند حمید نوری در سوئد + عکس

عکس/ اولین نماینده عربستان در مسابقه دختر شایسته جهان

ثبت رکورد جدی در قیمت حواله خودرو‌های جانبازان!

حذف شرکت‌های ایرانی از بازار عراق

داعش برای عملیات «گرگ تنها» در خاک اروپا فرمان داد!

یک قانون جدید برای صدور پایان کار ساختمان

بهترین ارز‌های دیجیتال برای سال ۲۰۲۴

قیمت طلا به ریل تعادلی خود بازمی‌گردد؟

فیلم/ ادعای جدید امیرحسین ثابتی علیه لاریجانی در شبکه افق

آندرتیکر، ستاره کشتی کج جهان وارد ایران می‌شود؟

فیلم/ دلیل جدایی المیرا شریفی‌مقدم از شبکه خبر افشا شد

حذف کاظم صدیقی از سخنرانان شب قدر دانشگاه امام صادق + عکس

سایه سنگین حادثه تروریستی مسکو بر روابط روسیه و بوسنی/ تشدید کش مکش های قومیتی؟

علی قنبری، اقتصاددان: فعالیت اقتصادی در گرو داشت ارتباطات خاص/ اقتصاد کشور در سال ۱۴۰۲ نه شفاف بود و نه آزاد

سکوت اژد‌های زرد در دریای سرخ؛ نگاهی به موضع چین در قبال انصارالله/ دلیل صبوری پکن چیست؟

واگویه‌های جامعه در نوروز ؛ مردم را سر کار گذاشتند/همه‌چیز بهم ریخته است و همه بریده‌ایم/ فریادها به گوش دولت می‌رسد؟

دعای روز هجدهم ماه رمضان + معنی و تفسیر

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت سکه و طلا + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول

قیمت سکه پارسیان + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس