اقتصاد۲۴ ـ قدیمیترین گوشی موبایلی که به خاطر میآورید چیست؟ اگر بیش از ۲۵ سال سن داشته باشید، احتمالاً هنوز تصویر گوشیهای بزرگ و سنگین اولیه در ذهنتان زنده است؛ دستگاههایی که بیشتر شبیه آجر بودند تا ابزار ارتباطی هوشمند. با این حال، کمتر از سه دهه زمان کافی بوده تا گوشی موبایل به یکی از جدانشدنیترین اجزای زندگی انسان مدرن تبدیل شود. امروزه تصور جهان بدون موبایل تقریباً غیرممکن است؛ ابزاری که هم وسیله ارتباطی است، هم دوربین، هم دفتر کار، هم سرگرمی و هم دروازهای به دنیای اطلاعات.
داستان گوشیهای موبایل از کجا شروع شد؟
برای یافتن ریشههای گوشی موبایل باید کمی عقبتر از تصور رایج برویم. بعد از اختراع تلفن توسط گراهام بل، نخستین جرقههای ارتباط بیسیم در سال ۱۹۰۸ میلادی زده شد؛ زمانی که تلفنهای بیسیم در آمریکا و شهر کنتاکی معرفی شدند. این دستگاهها شباهت چندانی به موبایلهای امروزی نداشتند و در واقع نوعی رادیوی دوطرفه محسوب میشدند. هدف اصلی آنها ایجاد ارتباط میان رانندگان تاکسی، نیروهای امدادی و خدمات اضطراری بود؛ بنابراین اولین «گوشیهای همراه» بیشتر ابزار کاری بودند تا وسیلهای شخصی.
موبایل قبل از موبایل؛ از رادیو تا تلفن شخصی
در سال ۱۹۲۶، اولین خدمات تلفن همراه بهطور محدود به مسافران درجه یک خطوط راهآهن آلمان ارائه شد؛ مسافرانی که میان برلین و هامبورگ سفر میکردند. این تجربه اولیه نشان داد که ارتباط بیسیم میتواند از حالت آزمایشی خارج شود. چند دهه بعد، در سال ۱۹۴۶، اولین تماسهای تلفنی از طریق تلفنهای رادیویی نصبشده روی خودروها در شیکاگو انجام شد. با این حال، محدودیت ظرفیت امواج رادیویی باعث میشد تعداد تماسها بسیار کم و کیفیت ارتباط ناپایدار باشد.
تولد ایده موبایل شخصی
سال ۱۹۶۹ نقطه عطف مهمی در تاریخ موبایل به شمار میآید. در این سال، گروه تلفن همراه نوردیک با حضور مهندسانی از سوئد، دانمارک، نروژ و فنلاند شکل گرفت. هدف آنها ساخت سیستمی بود که افراد بتوانند بهصورت شخصی از تلفن همراه استفاده کنند. این ایده، پایهگذار تلفنهای همراه دکمهای یا همان فیچرفونها شد؛ گوشیهایی که بعدها میلیونها نفر در سراسر جهان از آنها استفاده کردند.
اولین تماس واقعی با گوشی موبایل
سال ۱۹۷۳ یکی از تاریخیترین سالها در دنیای تکنولوژی است. دکتر مارتین کوپر، مدیر بخش سیستمهای ارتباطی موتورولا، نخستین تماس تلفنی تاریخ را با یک گوشی موبایل دستی برقرار کرد. این دستگاه بیش از یک کیلوگرم وزن داشت و حمل آن چندان آسان نبود، اما همین تماس ساده، آغاز عصری جدید در ارتباطات انسانی محسوب میشود. موتورولا در این دوره، اولین تولیدکننده گوشی موبایل بهصورت انبوه بود و گوشیهای آن به نسل صفر یا ۰G معروف شدند.
استانداردسازی و ورود به دنیای دیجیتال
بین سالهای ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۷، مهندسان و مدیران ۱۱ کشور اروپایی برای ایجاد یک استاندارد بینالمللی تلفن همراه دیجیتال گرد هم آمدند. نتیجه این همکاری، شکلگیری زیرساختی بود که بعدها به توسعه گسترده موبایل در جهان انجامید. در سال ۱۹۸۵ نیز اولین تماس عمومی تلفن همراه در بریتانیا برقرار شد؛ رویدادی که نشان میداد موبایل در حال خروج از فضای آزمایشگاهی و ورود به زندگی روزمره مردم است.
پیامک، لمس و انقلاب کاربری
دهه ۹۰ میلادی، دهه تحول واقعی گوشیهای موبایل بود. در سال ۱۹۹۲ اولین پیامک تاریخ با متن ساده «کریسمس مبارک» در بریتانیا ارسال شد. در همان سال، شرکت IBM از اولین گوشی لمسی جهان با نام IBM Simon رونمایی کرد؛ دستگاهی که مسیر آینده موبایلها را تغییر داد. چند سال بعد، فروش اولین محتوای قابل اجرا روی موبایل، یعنی یک آهنگ ساده، نشان داد که گوشی فقط ابزار تماس نیست، بلکه بستری برای سرگرمی نیز محسوب میشود.
نوکیا، سامسونگ و رقابت جهانی
سال ۲۰۰۰ با ورود نوکیا ۳۳۱۰ به بازار، خاطرهای ماندگار برای میلیونها نفر رقم زد. این گوشی با فروش بیش از ۱۲۶ میلیون دستگاه، به یکی از موفقترین موبایلهای تاریخ تبدیل شد. پس از آن، گوشیهای دوربیندار، ساعتهای هوشمند و صفحهنمایشهای لمسی پیشرفته یکی پس از دیگری معرفی شدند. در سال ۲۰۰۷، اپل با معرفی آیفون، مفهوم گوشی هوشمند را متحول کرد و رقابت تازهای میان برندهای بزرگ شکل گرفت. سامسونگ نیز در سال ۲۰۱۰ با معرفی سری گلکسی اس، به یکی از بازیگران اصلی این میدان تبدیل شد.
از ۵G تا آیندهای فراتر از موبایل
در سالهای اخیر، با راهاندازی شبکه ۵G، گوشیها سریعتر، هوشمندتر و قدرتمندتر از همیشه شدهاند. گوشیهای تاشو، دوربینهای چندگانه و طراحیهای نوآورانه نشان میدهند که این مسیر هنوز به پایان نرسیده است. شاید در آینده، موبایلها به شکل یک عینک هوشمند یا حتی تراشهای کوچک در بدن انسان ظاهر شوند. اما هر شکلی که به خود بگیرند، داستان گوشی موبایل همچنان ادامه دارد؛ داستانی که از یک رادیوی ساده شروع شد و به قلب زندگی دیجیتال انسان رسید.