اقتصاد۲۴ ـ با نزدیک شدن به ماه رجب، یکی از پرسشهای پرتکرار مخاطبان مذهبی و علاقهمندان به مناسبتهای دینی این است که لیلهالرغائب یا شب آرزوها در سال ۱۴۰۴ چه روزی است و مصادف با چه تاریخی در تقویم شمسی، قمری و میلادی خواهد بود؟ لیلهالرغائب از شبهای مهم و پرفضیلت در تقویم اسلامی به شمار میرود که هر ساله در نخستین شب جمعه ماه رجب برگزار میشود و جایگاه ویژهای در میان مؤمنان دارد.
شب لیلهالرغائب ۱۴۰۴ چه روزی است؟
بر اساس تقویم رسمی، شب لیلهالرغائب در سال ۱۴۰۴ مصادف با شب پنجشنبه ۴ دی ۱۴۰۴ است. این شب، از غروب آفتاب روز پنجشنبه آغاز میشود و تا اذان صبح روز جمعه ادامه دارد. بنابراین، لیلهالرغائب ۱۴۰۴ از بعد از اذان مغرب پنجشنبه ۴ دی آغاز میشود و به عنوان اولین شب جمعه ماه رجب شناخته میشود.
از نظر تقویم قمری، این شب برابر است با ۴ رجب سال ۱۴۴۷ هجری قمری و در تقویم میلادی نیز با ۲۵ دسامبر ۲۰۲۶ مصادف خواهد بود.
لیلهالرغائب؛ شبی فراتر از «آرزو»
در فرهنگ عمومی، لیلهالرغائب اغلب با عنوان «شب آرزوها» شناخته میشود؛ اما برخی صاحبنظران دینی تأکید دارند که این ترجمه، برداشتی سادهانگارانه از معنای واقعی این شب است. واژه «رغائب» جمع «رغیبه» و به معنای کششها، خواستنیها، میلهای عمیق و آنچه دل انسان به سوی آن متمایل است میباشد، نه صرفاً آرزوهای خیالی یا خواستههای دنیوی.
در زبان عربی، معادل آرزو «اَمل» و جمع آن «آمال» است و از همینرو، ترجمه لیلهالرغائب به «شب آرزوها» بهطور کامل گویای مفهوم اصلی آن نیست. در متون دینی، حتی نسبت به غرق شدن در آرزوهای دور و خیالپردازیهای بیپایه هشدار داده شده و انسان به بازنگری در خواستهها و گرایشهای درونی خود دعوت شده است.
فلسفه لیلهالرغائب در نگاه دینی
لیلهالرغائب در حقیقت شبی برای خلوت با خود و بازنگری در مسیر زندگی است. شبی که انسان، دستکم یک بار در سال، به کششهای نفس، جهتگیریهای اعتقادی، شیوه دینداری، رابطه با دنیا و حتی نوع ارتباط اجتماعی خود نگاهی دوباره میاندازد.
این شب فرصتی است برای تجدیدنظر در میل شدید به دنیا، در توجیه گناهان، در آرامکردن وجدان با استدلالهای نادرست، در باورهای فکری و فلسفی، در روابط اجتماعی و در وعدههایی که انسان با خدا بسته، اما به آنها وفادار نمانده است. از این منظر، لیلهالرغائب شبی برای تصفیه حساب درونی با خداوند است، نه صرفاً شب خواستن و انتظار معجزه.
فضیلت لیلهالرغائب و جایگاه آن در روایات
در روایات اسلامی، برای لیلهالرغائب فضیلتهای فراوانی ذکر شده است. گفته میشود در این شب، فرشتگان از آسمانها به زمین نازل میشوند و واسطه انتقال دعاها و نیتهای پاک بندگان به درگاه الهی هستند. به همین دلیل، این شب جایگاه ویژهای برای دعا، توبه، استغفار و تقرب به خداوند دارد.
فضیلت این شب به اندازهای است که اعمال عبادی خاصی برای آن نقل شده و بر شبزندهداری، توجه قلبی و خلوص نیت در این شب تأکید فراوان شده است.
اعمال شب لیلهالرغائب
بر اساس روایات منسوب به پیامبر اکرم (ص)، برای شب لیلهالرغائب اعمال ویژهای ذکر شده است. از جمله توصیه شده است که روز پنجشنبه اول ماه رجب در صورت امکان روزه گرفته شود و در شب جمعه، میان نماز مغرب و عشاء، نماز مخصوص لیلهالرغائب به جا آورده شود.
این اعمال بیش از آنکه صرفاً جنبه ظاهری داشته باشند، حامل پیام عمیقی هستند؛ پیامی درباره توجه به معنا، فهم دعاها و خواندن آنها با نگاه آموزشی و اخلاقی، نه فقط برای کسب ثواب. به تعبیر برخی بزرگان دینی، دعا باید بهمثابه یک متن تربیتی و معرفتی خوانده شود، نه فقط مجموعهای از اذکار برای پایان دادن سریع به یک عبادت.
لیلهالرغائب ۱۴۰۴ در یک نگاه
لیلهالرغائب ۱۴۰۴ در شب پنجشنبه ۴ دی برگزار میشود، از بعد از اذان مغرب آغاز شده و تا صبح جمعه ادامه دارد. این شب مصادف با ۴ رجب ۱۴۴۷ قمری و ۲۵ دسامبر ۲۰۲۶ میلادی است و به عنوان نخستین شب جمعه ماه رجب، یکی از مهمترین شبهای معنوی سال به شمار میرود.
در این شب، درهای رحمت الهی گشوده است، اما بهرهبردن از آن، نیازمند فهم عمیقتر از معنای «رغائب» و نگاهی صادقانه به درون خود است.