اقتصاد۲۴ ـ در دنیای ارز‌های دیجیتال، موفقیت‌های بزرگ همواره در کنار شکست‌های سنگین معنا پیدا کرده‌اند. از زمان ظهور بیت‌کوین و سپس گسترش پروژه‌های بلاک‌چینی، صد‌ها رمزارز با ایده‌های نوآورانه وارد بازار شدند؛ اما همه آنها نتوانستند دوام بیاورند. برخی پروژه‌ها به دلیل ضعف فنی، برخی به خاطر مدیریت نادرست و بعضی دیگر به واسطه هیجان‌زدگی بیش از حد بازار، به شکست‌های تاریخی تبدیل شدند. در این مطلب، به معرفی بزرگترین ارز‌های دیجیتال شکست خورده می‌پردازیم؛ پروژه‌هایی که زمانی امید‌های بزرگی را زنده کردند، اما در نهایت به نمونه‌های عبرت‌آموز بازار کریپتو تبدیل شدند.

پروژه DAO اتریوم؛ بزرگترین شکست تاریخ کریپتو

بدون تردید، پروژه DAO اتریوم را می‌توان یکی از مهم‌ترین و پرسر و صداترین شکست‌ها در تاریخ ارز‌های دیجیتال دانست. DAO یا «سازمان خودگردان غیرمتمرکز» ایده‌ای بود که سال‌ها در ذهن طرفداران تمرکززدایی وجود داشت و اتریوم آن را به مرحله اجرا رساند. در سال ۲۰۱۶، فروش توکن‌های DAO با استقبال بی‌سابقه‌ای روبه‌رو شد و بیش از ۱۶۸ میلیون دلار سرمایه جذب کرد؛ رقمی که در آن زمان یک رکورد تاریخی محسوب می‌شد.

اما این موفقیت دوام چندانی نداشت. در ژوئن ۲۰۱۶، یک مهاجم با سوءاستفاده از نقص موجود در قرارداد هوشمند DAO، بیش از ۵۰ میلیون دلار از سرمایه پروژه را خارج کرد. انتشار خبر این حمله، موجی از ترس و فروش را در بازار به راه انداخت و قیمت توکن DAO به شدت سقوط کرد. واکنش بنیاد اتریوم به این حادثه، پیشنهاد یک هارد فورک برای بازگرداندن سرمایه‌های سرقت‌شده بود؛ اقدامی که باعث شکاف عمیق در جامعه اتریوم شد و در نهایت به تولد اتریوم کلاسیک انجامید. این اتفاق، هرچند اتریوم را نابود نکرد، اما برای همیشه لکه‌ای جدی بر اعتبار آن گذاشت.

SpaceBIT؛ رویای بلاک‌چین فضایی که محقق نشد

SpaceBIT یکی از جاه‌طلبانه‌ترین پروژه‌های شکست‌خورده دنیای رمزارز‌ها بود. این پروژه در سال ۲۰۱۴ خود را به عنوان «اولین شرکت فضایی غیرمتمرکز» معرفی کرد و وعده داد با ارسال نانوماهواره‌ها به فضا، یک بلاک‌چین با دسترسی جهانی ایجاد کند. هدف اصلی SpaceBIT، ارائه خدمات مالی به مناطق فاقد سیستم بانکی و همچنین ذخیره‌سازی سرد بیت‌کوین در فضا بود.

در ماه‌های ابتدایی معرفی، جامعه بیت‌کوین با هیجان فراوان اخبار SpaceBIT را دنبال می‌کرد. تیم پروژه در کنفرانس‌های مختلف حضور داشت و تبلیغات گسترده‌ای انجام می‌داد، اما مشکل اصلی این بود که هیچ‌گاه نمونه اولیه یا اثبات مفهومی از پروژه ارائه نشد. پس از مدتی، اخبار SpaceBIT کاملاً متوقف شد و مشخص گردید که تیم اصلی تمرکز خود را روی پروژه دیگری به نام BlockVerify گذاشته است. به این ترتیب، SpaceBIT بدون هیچ دستاورد عملی، به یکی از شکست‌های بزرگ و فراموش‌شده کریپتو تبدیل شد.

Gems؛ شبکه اجتماعی‌ای که نتوانست کاربران را جذب کند

GetGems یا Gems با این ایده وارد بازار شد که یک شبکه اجتماعی مبتنی بر ارز دیجیتال باشد و کاربران را در ازای مشاهده تبلیغات، با توکن پاداش دهد. بنیان‌گذاران Gems در سال ۲۰۱۴ حتی مدعی شدند که قصد دارند ساختار شبکه‌های اجتماعی را به‌طور کامل متحول کنند. با این حال، واقعیت بازار چیز دیگری بود.

فروش اولیه توکن Gems تنها حدود ۱۱۱ هزار دلار سرمایه جذب کرد که در مقایسه با پروژه‌های مشابه، رقمی بسیار ناچیز محسوب می‌شد. اگرچه این پروژه از نظر فنی هنوز فعال است، اما میزان پذیرش آن بسیار محدود باقی مانده و نتوانسته جایگاه قابل توجهی در میان کاربران پیدا کند. Gems نمونه‌ای از پروژه‌هایی است که ایده خوبی داشتند، اما در اجرا و جذب مخاطب ناکام ماندند.

PayCoin؛ وعده‌های بزرگ و سقوط سریع

PayCoin در پاییز ۲۰۱۴ توسط جاش گارزا و شرکت GAW معرفی شد و در ابتدا با وایت‌پیپری امیدوارکننده و تبلیغات گسترده وارد بازار شد. این رمزارز به سرعت به یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های بازار تبدیل شد و حتی برای مدتی ارزش بازار بالایی داشت. اما مشکل اصلی PayCoin، فاصله زیاد بین وعده‌ها و واقعیت بود.

شرکت GAW بار‌ها وعده‌هایی مانند تضمین قیمت کف ۲۰ دلاری برای PayCoin داد، اما هیچ‌کدام عملی نشد. با افزایش بی‌اعتمادی، پروژه به سرعت وارد مسیر سقوط شد. در نهایت، پس از تعطیلی GAW و آغاز تحقیقات فدرال، جاش گارزا از آمریکا گریخت و PayCoin عملاً نابود شد. تلاش‌های بعدی جامعه برای احیای این رمزارز نیز به نتیجه نرسید و PayCoin به یکی از نماد‌های کلاهبرداری و سوءمدیریت در بازار کریپتو تبدیل شد.

لونا؛ سقوطی که بازار را لرزاند

سقوط رمزارز لونا و استیبل‌کوین UST یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های تاریخ ارز‌های دیجیتال بود. لونا که زمانی در میان ده رمزارز برتر بازار قرار داشت، به دلیل از دست دادن پشتوانه دلاری UST و سازوکار معیوب استیبل‌کوین الگوریتمی، وارد یک سقوط آزاد شد. دپیگ شدن UST و چاپ بی‌رویه لونا برای حفظ قیمت، باعث افزایش شدید عرضه و در نهایت نابودی ارزش این رمزارز شد.

ریزش لونا نه‌تنها سرمایه‌گذاران این پروژه، بلکه کل بازار ارز دیجیتال را تحت تاثیر قرار داد و بیش از ۱۵ میلیارد دلار از ارزش بازار را از بین برد. این اتفاق، نگاه‌ها را نسبت به استیبل‌کوین‌های الگوریتمی به شدت بدبین کرد و حتی توجه سیاست‌مداران و نهاد‌های نظارتی را به خود جلب نمود. لونا امروز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های تاریخ کریپتو شناخته می‌شود؛ شکستی که پیامد‌های آن هنوز هم در بازار احساس می‌شود.