
اقتصاد۲۴- یکی از پرتکرارترین پرسشهایی که سرمایهگذاران تازهوارد و حتی فعالان قدیمی بازار سرمایه با آن مواجه میشوند، این است که «سود منطقی در بورس چقدر است؟». برخلاف تصور رایج، پاسخ این سؤال یک عدد ثابت یا درصد مشخص نیست. سود در بورس به عوامل متعددی مانند میزان سرمایه اولیه، سطح دانش و تجربه فرد، شرایط کلی بازار و وضعیت اقتصاد کشور بستگی دارد و میتواند از مبالغ بسیار کم تا سودهای چند صد میلیونی و حتی میلیاردی متغیر باشد.
در واقع، بورس بازاری پویا و ناپایدار است و همین ویژگی باعث میشود که انتظارات غیرواقعبینانه از سود، یکی از دلایل اصلی شکست بسیاری از سرمایهگذاران باشد.
یکی از بزرگترین خطاهای ذهنی در سرمایهگذاری، مقایسه درآمد بورس با حقوق ثابت کارمندی یا درآمد مشاغل سنتی است. بازار سرمایه ماهیت یکنواخت ندارد؛ ممکن است در یک ماه سود قابل توجهی کسب کنید و در ماه بعد با کاهش ارزش دارایی یا حتی زیان مواجه شوید.
درآمد بورسی، برخلاف حقوق ماهانه، نوسانی و وابسته به شرایط بازار است؛ بنابراین منطقیتر آن است که عملکرد خود را در بازههای زمانی بلندمدتتر مانند ششماهه یا سالانه بررسی کنید، نه بهصورت ماهبهماه یا روزانه.
درصد سود ماهانه در بورس عددی ثابت نیست و تحت تأثیر عواملی مانند دانش تحلیلی سرمایهگذار، میزان سرمایه، استراتژی معاملاتی و جو کلی بازار تغییر میکند. در بازار اول بورس و بازار اول فرابورس، دامنه نوسان روزانه سهام ۷ درصد است؛ به این معنا که قیمت هر سهم در یک روز معاملاتی میتواند حداکثر ۷ درصد افزایش یا کاهش پیدا کند.
اما این به آن معنا نیست که هر روز میتوان به سود ۷ درصدی دست یافت. رسیدن به چنین سودی به انتخاب درست سهم، زمانبندی مناسب و البته شانس نیز وابسته است.
بیشترین سود ماهانه در بورس میتواند از اعداد منفی تا حتی مثبت ۵۰ درصد یا بیشتر متغیر باشد. این سودهای بالا معمولاً نصیب معاملهگرانی میشود که همزمان با فعالان حرفهای بازار وارد سهم میشوند و بهموقع نیز از آن خارج میشوند.
برای رسیدن به چنین بازدهیهایی، برخی سرمایهگذاران از سیگنالهای نوسانگیری کوتاهمدت یا تحلیلهای بنیادی بلندمدت استفاده میکنند. با این حال، باید توجه داشت که سودهای بالا همواره با ریسک بالاتری همراه هستند و تضمینی برای تداوم آنها وجود ندارد.
انتظار دریافت سود روزانه از بورس، حتی برای معاملهگران حرفهای، انتظار واقعبینانهای نیست. بهترین نوسانگیران بازار نیز معمولاً سود خود را طی چند روز یا چند هفته شناسایی میکنند. بازار سرمایه به گونهای طراحی نشده که بهصورت روزانه درآمد ثابت ایجاد کند.
آنچه اهمیت دارد، برآیند عملکرد سرمایهگذاری در یک بازه زمانی مشخص است. ممکن است چند روز زیانده باشید، اما در نهایت مجموع معاملات شما در ماه یا سال بازدهی مثبتی ایجاد کند.
بررسی بازدهی شاخص کل بورس نشان میدهد که از سال ۱۳۹۹ تاکنون، میانگین سود سرمایهگذاری در بورس حدود ۲۹۳ درصد بوده است. این عدد بیانگر رشد شاخص کل است و به این معناست که اگر پرتفوی یک سرمایهگذار مشابه شاخص کل حرکت میکرد، میتوانست چنین بازدهیای را تجربه کند.
البته دستیابی به این میزان سود نیازمند دانش، صبر و پایبندی به اصول سرمایهگذاری است. انتخاب درست سهام بر اساس تحلیل تکنیکال و بنیادی نقش کلیدی در این مسیر دارد.
تمرکز بیش از حد بر سود ماهانه میتواند باعث تصمیمهای هیجانی و اشتباه شود. بورس ایران یک بازار یکطرفه است؛ یعنی در دورههای نزولی، اکثر سهام با افت قیمت مواجه میشوند. در چنین شرایطی، حتی سرمایهگذاران باتجربه نیز ممکن است در برخی ماهها سودی کسب نکنند یا با کاهش ارزش دارایی روبهرو شوند؛ بنابراین بهتر است به جای تمرکز بر سود ماهانه، به بازدهی کلی و بلندمدت سرمایهگذاری توجه شود.
سود در بازار سرمایه از مسیرهای مختلفی به دست میآید. یکی از رایجترین انواع سود، سود سرمایهای است که از خرید سهم در قیمت پایین و فروش آن در قیمت بالاتر حاصل میشود. نوع دیگر، سود نقدی یا DPS است که شرکتها بخشی از سود خود را بین سهامداران توزیع میکنند. علاوه بر این، مفهوم سود مرکب نیز اهمیت زیادی دارد؛ یعنی سودی که علاوه بر اصل سرمایه، به سودهای قبلی نیز تعلق میگیرد و در بلندمدت میتواند رشد قابل توجهی ایجاد کند.