اقتصاد۲۴– در حالی که فضای عمومی کشور تحت تأثیر ناترازیهای شدید انرژی، نوسانات ارزی و اعتراضات اخیر در وضعیتی حساس به سر میبرد، انتشار یک توئیت از سوی یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس، جنجال بزرگی را در محافل استراتژیک و رسانهای به راه انداخته است. مجتبی زارعی، نماینده مجلس، با انتشار مطلبی که آن را «خبرِ تحلیلی» از جلسه مشترک با وزیر دفاع خوانده، از آمادگی سپاه و ارتش برای آنچه «ضربه نسبتاً پیشدستانه» نامیده، سخن گفته است. این اظهارنظر که با ادبیاتی غیرمتعارف و تند درباره «دو شیفته شدن کارگاههای تابوتسازی» در آمریکا همراه بود، بلافاصله با موجی از نقدهای تند حقوقی و دیپلماتیک روبهرو شد.
مفاهیمِ نظامی وجهالمصالحه میشوند؟
نخستین و جدیترین واکنش به این ادعا از سوی حشمتالله فلاحتپیشه، رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس صورت گرفت. وی با نقد صریحِ رواجِ ادبیات غیرتخصصی در حساسترین نهاد تصمیمساز کشور، تأکید کرد که اصطلاح «ضربه نسبتاً پیشدستانه» اساساً در هیچیک از دایرهالمعارفهای جنگی و استراتژیک جهان وجود خارجی ندارد. فلاحتپیشه این دست موضعگیریها را برخاسته از یک «ادبیاتِ حجتیهای» در سیاست خارجی دانست که بدون در نظر گرفتن واقعیتهایِ میدان و توانِ اقتصادی کشور، تنها بر طبلِ تنش میکوبند. به باور کارشناسان، استفاده از قید «نسبتاً» برای مفهومی به سنگینی «حمله پیشدستانه»، نشاندهنده نوعی آماتوریسم سیاسی است که میتواند هزینههای گزافی را به امنیت ملی تحمیل کند.
بازی در زمینِ دشمن
اینگونه اظهارنظرها، آن هم در آستانه تغییرات کلان سیاسی در واشینگتن و تقویت ائتلافهای ضدایرانی در تلآویو، به مثابهِ «پاسِ گل» به رقبای منطقهای است. در حالی که دکترین نظامی ایران همواره بر جنبه «دفاعی» و «بازدارندگی» تأکید داشته، ادعایِ یک مقامِ رسمی مبنی بر برنامهریزی برای «حمله پیشدستانه»، بهترین بهانه حقوقی را به دشمنان میدهد تا هرگونه اقدام خصمانه خود را تحت عنوان «دفاع پیشگیرانه» به جامعه جهانی بفروشند. این موضوع نه تنها اجماع بینالمللی علیه ایران را تسریع میکند، بلکه با ایجادِ بیثباتیِ روانی در بازار، ماشهیِ جهشهای جدید ارزی را میچکاند.
امنیت ملی؛ قربانیِ میل به دیده شدن در فضای مجازی
بخش دیگری از انتقادات به «نقضِ پروتکلهایِ محرمانگی» بازمیگردد. پرسش اینجاست که چرا جزئیات یا برداشتهایِ لایههایِ دوم و سوم از جلساتِ فوقمحرمانه با حضور فرماندهان و وزیر دفاع، باید در پلتفرمی فیلتر شده و در دسترسِ تمامِ سرویسهایِ رقیب قرار گیرد؟ امنیت ملی کشور نباید فدایِ رقابتهایِ رسانهای و میلِ برخی نمایندگان به «کسبِ لایک» و «دیده شدن» شود.
در نهایت، همانطور که فلاحتپیشه اشاره کرده است، اینگونه رفتارهایِ رادیکال در سیاست خارجی، در نهایت منجر به «سوختنِ سفره ملت» میشود. در شرایطی که مردم با بحرانهایِ معیشتیِ جدی دستوپنج نرم میکنند، هر واژهیِ بیمهابا در توئیتر، میتواند به معنایِ تحریمی جدید، فشاری مضاعف و ویرانیِ زیرساختهایی باشد که بازسازی آنها در توانِ فعلیِ اقتصادِ کشور نیست. انتظار میرود مجلس و نهادهایِ عالیِ امنیتی، با برخورد با اینگونه بیانضباطیهایِ کلامی، مانع از تبدیل شدنِ تریبونهایِ رسمی به منشاءِ تولیدِ تهدید علیه کشور شوند.