اقتصاد۲۴ - محمد آیتی: سال‌هاست که در دنیا، فضای مجازی تبدیل به بستری برای درآمدزایی شده است. از این‌رو ایران را هم نباید از این قاعده مستثنی دانست.
اما موضوعی که فعالان اقتصادی فضای مجازی را در ایران همیشه نگران نگه داشته، صحبت‌های گاه و بی‌گاه در خصوص مسدودکردن برخی شبکه‌های اجتماعی است.
به‌طور مثال برخی افراد برای ساماندهی کار خود، سال‌ها در شبکه اجتماعی تلگرام سرمایه‌گذاری کرده بودند، اما حادثه سال ۹۶ باعث شد حاکمیت به این نتیجه برسد که این شبکه اجتماعی باید فیلتر شوند. این‌دست اتفاقات، مسبوق به سابقه است همان‌طور که سال‌ها قبل از تلگرام این رویکرد گریبان فیس‌بوک، توئیتر و... را هم گرفته بود.
حال ماه‌هاست صحبت فیلترینگ اینستاگرام جدی است و شاید اگر دولتی غیر از دولت حسن روحانی بر سر کار بود این اتفاق رنگ و بوی واقعیت به خود می‌گرفت.
پرسش اصلی این است، در شرایطی که اقتصاد ایران روز‌های خوبی را سپری نمی‌کند و همه برای اداره بنگاه اقتصادی و زندگی شخصی خود دست و پا می‌زنند تا با ورشکستگی روبرو نشوند، آیا فیلتر شبکه‌های اجتماعی با چالش‌هایی که همواره داشته، اما به بستر مناسبی برای درآمدزایی تبدیل شده، چاره کار است؟ و اساساً باید از این فضا‌ها حمایت شود یا مسامحه را کنار گذاشت و جلوی چالش را با هر میزان تهدید گرفت؟
بیشتر بخوانید: تحریم مانع دسترسی ایرانیان به «ویز» شده است
بهروز محبی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس یازدهم در این باره به اقتصاد۲۴ گفت: در تمام دنیا دیگر شیوه فیلترینگ و مسدودکردن نرم‌افزار و اپلیکیشن‌ها برای جلوگیری از گسترش آن، روشی منسوخ شده است، زیرا در چند دهه اخیر دنیا آنچنان در مسائل تکنولوژی پیشرفت داشته است که دیگر امکان فیلتر نرم‌افزاری برای حذف آن نیست.
وی افزود: آموزش رفتار صحیح در شبکه‌های اجتماعی خارجی، یک حرکت فرهنگی است که برای گسترش آن در جامعه، نیازمند زمان هستیم تا فرهنگ درست به‌طور کامل بر جامعه تلقین شود.
نماینده سبزوار تصریح کرد: برای کنترل شبکه‌های اجتماعی راه‌های مختلفی است؛ به‌طور مثال کشور ترکیه برای کنترل شبکه‌های اجتماعی فعال در سیستم مجازی خود با توافق دو جانبه‌ای میان خود و مدیران ارشد اینستاگرام و تلگرام از آن‌ها درخواست حضور نمایندگانی از این شرکت‌ها را در ترکیه کرده است تا اگر افراد سوءاستفادگر در قالب این شبکه‌ها مرتکب جرایم سایبری شدند امکان ردیابی و برخورد با آن‌ها وجود داشته باشد.
محبی یادآور شد: شاید مدیران ارشد این برنامه‌ها به‌علت شراط خاصی که در کشور ما وجود دارد تمایلی به حضور در ایران نداشته باشند، اما ما باید با مذاکرات و جلسات متعدد، آن‌ها را برای حضور در ایران قانع کنیم. در حال حاضر اینستاگرام یک شبکه مجازی جهانی است که در تمام دنیا نمایندگانی دارد و می‌توان از ظرفیت‌های آن مخصوصاً در حوزه اقتصاد به‌درستی استفاده کرد، اما متاسفانه برای جلوگیری از جرایم سایبری در کشورمان این شبکه هیچ بستری ندارد و طبق بررسی‌ها انجام گرفته، درصد بسیار زیادی از کاربران اینستاگرام در ایران، درگیر مسائل اخلاقی هستند و عده‌ای دیگر از نبود بستر‌های لازم برای وقوع جرایم استفاده می‌کنند و به‌دنبال کلاه‌برداری‌های اینترنتی از مردم هستند.
وی اظهار داشت: ویروس کرونا و شرایطی که بر جامعه حاکم کرد، باعث تعطیلی بسیاری از کسب و کار‌ها شد. برخی از مردم و صاحبان شغل‌ها برای جبران کمبود درآمد خود به‌سمت کسب و کارهای اینترنتی و تبلیغات در این شبکه‌ها رفته‌اند که کار بسیار هوشمندانه و خوبی برای دولتی مثل ایران که قصد اداره کشور را بدون وابستگی به نفت دارد، است. برخی از این کسب و کار‌ها گسترش پیدا کرده‌اند و گردش مالی حساب آن‌ها به‌گونه‌ای بالا رفته است که باید مشمول مالیات شوند، چون این موضوع حق دولت است.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس یادآور شد: هر کاری که می‌تواند به پویایی اقتصاد ما کمک کند باید با جدیت دنبال شود و البته تلاش داشت تهدید‌های آن برطرف و تا حد ممکن به حداقل برسد. از طرفی، فیلترینگ چاره کار نیست، بلکه فرهنگ‌سازی و مذاکرات مداوم با مدیران ارشد شرکت‌های ارائه‌دهنده بستر‌های اجتماعی است که می‌تواند کار را به نظم و ساماندهی برساند.
محبی در پایان خاطرنشان کرد: ما معتقدیم که باید کسب و کار‌ها در فضای مجازی ثبت‌شده و قانونی باشند. از این‌رو موضوع گرفتن مالیات از این افراد در بودجه ۱۴۰۰ آمد. مردم وقتی بدانند طرف حسابشان کیست راحت‌تر و در یک فضای امن روی به خرید می‌آورند و آنگاه کمتر شاهد پرونده‌های کلاهبرداری در این بخش خواهیم بود. همچنین بیش از یک سال از عمر ویروس کرونا در ایران گذشته و معلوم هم نیست چه زمانی این بیماری ریشه‌کن خواهد شد، پس اگر هدف پیشرفت اقتصادی است باید راه‌ها را باز گذاشت و به‌جای برخورد‌های ضربتی روی فرهنگ‌سازی و ایجاد مکانیزم‌های قانونمندکردن آن‌ها کار کرد.