اقتصاد ۲۴-بر اساس مصوبات سران قوا و سیاست‌های سازمان بورس قرار است برخی اقدامات حمایتی برای تثبیت بازار سرمایه صورت بگیرد که انتشار ۲۰ هزار میلیارد تومان انتشار اوراق بدهی توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه و صندوق سرمایه‌گذاری مشترک توسعه بازار سرمایه، جبران زیان خریداران واحد‌های سرمایه گذاری پالایش یکم که از دولت خریداری کرده اند؛ موکول کردن مالیات بر درآمد شرکت‌هایی که از سهام خود یا زیر مجموعه حمایت کنند به سال بعد و ... از جمله این سیاست‌ها است. با اینحال مشخص نیست این سیاست‌ها که برای رشد و ثبات نسبی در بازار سرمایه انجام می‌گیرد، تا چه حد می‌تواند موفق باشد و آیا اصولاً اعمال نقش دوستوری دولت در این مدت موفق بوده است؟ این درحالی است که برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند سیاست‌های دولت در مورد بورس از ابتدا به نوعی ترفند دولت برای جبران کسری بودجه بوده است.
تحولات بازار بورس اگرچه برای بخشی مهمي از جامعه ضررهاي زيادي به بار آورد. بخشي از جامعه كه تلاش مي‌كرد تا با وجود گراني دلار ارزش دارايي اندک خود را حفظ کند، در شرایط نوسانی بورس به شدت ضرر کرد. نمی‌توان انکار کرد که این بخش از جامعه با تبلیغات گسترده‌ای که از سوی دولت و ذینفعان آن دوره انجام می‌شد دارایی‌های اندک خود را به جیب ذینفعان واریز کردند.
شاهین شایان آرانی، مشاور ارشد بین الملل در حوزه سرمایه گذاری و بورس در گفتگو با اقتصاد ۲۴ معتقد است که ۳ عامل اصلی بر بازار سهام در ایران موثر است.
سه مولفه مهم در سرنوشت بورس
او با اشاره به اینکه جو تحریم و فضای تحریم اقتصادی کشور غبار تیره‌ای است که بر کلیه فعالیت اقتصادی حاکم است، اظهار داشت: طبیعتاً بورس هم نمایانگر وضعیت اقتصادی کشور است. به نظر می‌رسد این سیاست‌ها و برنامه‌ها به صورت جزیره‌ای و مقطعی ارائه‌ای می‌شود و در نتیجه می‌تواند اثرات مقطعی بر شرایط بازار بگذارد، اما مشکل اصلی را حل نخواهد کرد.
بیشتر بخوانید: نگاه امیدوارانه سهامداران بورس به مصوبات جدید سران قوا
آرانی تاکید کرد: یکی دیگر از مولفه‌های موثر بر بازار سهام، انتخابات ریاست جمهوری است. تا زمانی که دورنما روشن نشود و ندانیم رئیس جمهوری بعدی کدام سیاست اقتصادی را می‌خواهد اعمال کند و مشخصاً در مورد بورس چه سیاستی دارد، باز هم فضا غبار آلود است. نداشتن دورنما نیز خود فضا را بیشتر تیره می‌کند. فکر نمی‌کنم سیاست‌های جزیره‌ای بتواند این عامل دوم را تحت تاثیر قرار دهد. ممکن است رئیس جهور بعدی حتی سیاست‌های تعیین شده اخیر را اصلاً رعایت نکند و سیاست‌های دیگری را اعمال کند.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: موضوع دیگری که اثر روانی خود را بر بازار سهام دارد، بی‌اعتبار شدن بازار سرمایه و بورس است که به دلیل سقوط نزدیک به ۴۰ درصدی از سال قبل و بی اعتمادی و وحشت از بازار رخ داده است.
آرانی با بیان اینکه در ابتدا بی‌جهت هیجان بازار را بالا بردیم و کسانی که نباید وارد بازار سهام می‌شدند هم آمدند، گفت: این بی اعتبار شدن همچنان بر این بازار حاکم است. بعید می‌دانم این سیاست‌ها می‌تواند این جو روانی را از بین ببرد.
نقش سیاست‌های اخیر سران قوا
این کارشناس حوزه سرمایه‌گذاری و بورس بیان کرد: این سه عامل به گونه‌ای بر بازار حاکم است که فکر نمی‌کنم که این سیاست‌ها بتواند سلامتی و ثبات را به بازار بازگرداند و یک رشد منطقی به وجود آورد. البته ممکن است فرصت‌های مقطعی برای گروه‌های خاص ایجاد کند. اما به هر حال ثبات را با این سیاست‌های جزیره‌ای نمی‌توان ایجاد کرد. اگرچه اکنون نیز در بازار منافعی برای برخی وجود دارد، اما به طور کلی در بازار سهام رشد و ثبات نسبی نداریم.
او با اشاره به اینکه فقط هم نباید یاس آلود نگاه کرد، خاطرنشان کرد: در حال حاضر خبرهای مثبتی در مورد رفع مسائل مربوط به تحریم و رشد اقتصاد بین المللی شنیده می‌شود. در مورد عامل انتخابات رییس جمهور وضعیت هنوز نامعلوم است، اما احتمالاً هر کسی روی کار بیاید دید بازی نسبت به بازار سرمایه داشته باشد. بی اعتمادی هم بالاخره طی زمان و پیش بردن سیاست‌های تعادلی قابل حل است.
آرانی با انتقاد از سیاست‌های دولت در مورد بازار سهام گفت: دولت نباید بیش از حد تبلیغ برای بازار سرمایه می‌کرد. متاسفانه ساختار بازار سرمایه در کشور ما به شدت دولت زده است. دولت و قانون فعلی به گونه‌ای است که به دولت برای نفوذ در بازار سرمایه اجازه می‌دهد. این آفت باید اصلاح شود. چرا که نفوذ بیش از حد دولت در مدیریت بازار سرمایه آسیب زا است. اگر دولت حتی برای بودجه هم منابعی از بازار سرمایه جذب نمی‌کرد، همچنان نقش و دخالت دولتی آسیب خود را می‌زد.
انتشار اوراق بدهی؛ آسیب‌زا یا موثر
او با انتقاد از سیاست انتشار اوراق بدهی توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه و صندوق سرمایه‌گذاری مشترک توسعه بازار سرمایه، گفت: اینکه از طریق اوراق بدهی حجم عظیمی از بازار سرمایه جذب کنید تا برای خود این بازار ثبات ایجاد کنید، مشکل را به صورت ریشه‌ای حل نخواهد کرد. جذب منابع به این صورت یک دوپینگ مقطعی است. اگرچه ممکن است اثرات کوتاه مدت بگذارد، اما بالاخره این پول باید از جایی جذب بشود. به نظر می‌آید دولت می‌خواهند به صورت تصنعی بازار را دچار دوپینگ کند.
وی با اشاره به وضعیت فعلی بازار سرمایه گفت: در حال حاضر شاخص بورس سقوط نمی‌کند و دچار رکود و بی رمقی است؛ بنابراین برای اینکه شاهد رشد منطقی بورس باشیم، باید خبرهای مربوط به مذاکرات و تحریم‌ها و وضعیت اقتصادی بین‌المللی را پیگیری کنیم. پتانسیل اقتصاد کشور ما و بورس ما خیلی بالا است. اما الان با رکود نسبی مواجه شده است