اقتصاد۲۴- احراز صلاحیت ۲۷۲ نفر بنا به معیار مدرک تحصیلی، ۷۲ نفربا معیار سن و ۴۰ نفر با معیار جنسیت با چالش مواجه خواهد بود.
این تازه شروع ماجراست! ماراتن سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری که روز شنبه با پایان مهلت ثبت‌نام مدعیان حضور در این میدان رسما وارد فاز اجرایی شده و حالا مدعیان منتظرند تا ناظر تنها در اصطلاح بی‌طرف بازی، نام‌شان را اعلام کند تا در خط شروع قرار بگیرند و درنهایت موفق به فتح کرسی «پاستور» شوند و ردای عالی‌ترین مقام انتخابی جمهوری اسلامی را به تن کنند. ۵۹۲ نفر منتظر اعلام اسامی‌شان از سوی ۶ فقیه و ۶ حقوقدان شورای نگهبانی هستند که پیش از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری تلاش کرد با ابلاغیه‌ای، محدودیت‌هایی را مقابل پای ثبت‌نام‌کنندگان قرار دهد و از آنچه «ثبت‌نام بی‌قاعده» می‌خواند، جلوگیری کند، اما این رویه از دید حقوقدانان، بدعتی در سبک و سیاق قانون‌گذاری ایران تعبیر شد و در نتیجه با مقاومت دوازدهمین دولت جمهوری اسلامی و وزارت کشورش؛ آن‌هم در ماه‌های پایانی فعالیت مواجه شد. دولت، وزارت کشور را مکلف به اجرای قانون انتخابات کرد و این نهاد نیز بدون درنظر گرفتن شرط و شروط سنی و مدرک تحصیلی و مدرک اجرایی و ...، از داوطلبان سرشناس و ناشناس ثبت‌نام به عمل آورد و حالا مدارک را در شرایطی تحویل شورای نگهبان داده که ردصلاحیت بیش از نیمی از ثبت‌نام‌کنندگان حتی پیش از بررسی مدارک‌شان قطعی به نظر می‌رسد. وزارت کشور پس از پایان واپسین روز ثبت‌نام کاندیدا‌ها که نفس‌گیر به پایان رسید و احتمالا رییس‌جمهوری آینده ایران را در خود جای داده، اعلام کرد که ۵۹۲ نفر ظرف ۵ روز در ستاد انتخابات سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری حاضر شده و موفق به ثبت‌نام شده‌اند. روح‌الله جمعه‌ای، مشاور وزیر کشور همچنین در اتاق «خبرپارتی» در کلاب‌هاوس و البته حساب کاربری خود در توییتر، تاکید کرد که مدارک ثبت‌نام همه این افراد تحویل وزارت کشور شده است. پس از آن پیگیری‌ها نشان داد که شورای نگهبان نیز مدارک داوطلبان را تحویل گرفته تا به اصرار دولت بر اجرای مُر قانون جواب داده باشد، اما این به معنای پیروزی حامیان برگزاری انتخاباتی آزاد و بدون استصواب نیست؛ بلکه ۶ فقیه و ۶ حقوقدان این نهاد اگرچه مدارک همه ثبت‌نام‌کنندگان را تحویل گرفته‌اند، اما می‌توانند مطابق ابلاغیه خود از بررسی بسیاری از پرونده‌ها خودداری کنند. وزارت کشور در آمار تفکیکی خود گفته که از میان ۵۹۲ ثبت‌نام‌کننده، ۵۵۲ نفر مرد و ۴۰ زن، ۲۷۲ نفر با مدارک تحصیلی کارشناسی (لیسانس) و پایین‌تر، ۳۳۰ نفر با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر، ۸۹ نفر زیر ۴۰ و ۸ نفر بالای ۷۵ سال هستند که این یعنی تنها ۴۹۵ نفر از آنان در بازه سنی اعلام‌شده از سوی شورای نگهبان (۴۰ تا ۷۵ سال) قرار داشتند. بدین‌ترتیب با نگاهی به معیار‌های شورای نگهبان در ابلاغیه انتخاباتی‌شان و با یک جمع و تفریق ساده با درنظرگیری فاکتور‌های سن داوطلبان ثبت‌نام‌کننده، مدارک تحصیلی‌شان کنار جنسیت و البته عرف حاکم بر سیاست ایران می‌توان پیشاپیش از احتمال ردصلاحیت ۳۲۰ نفر از داوطلبان سخن گفت. هرچند زنان ثبت‌نام‌کننده به‌ویژه زهرا شجاعی که همه شرط و شروط ابلاغی شورای نگهبان را دارد، امیدوارند که این‌بار شورای نگهبان «رجل سیاسی» را به معنای مرد نداند. شورای نگهبان در این زمینه اظهارنظر صریحی نداشته و به ذکر جملات کلی گذشته اکتفا کرده، اما هادی طحان‌نظیف، عضو حقوقدان شورای نگهبان در گفت‌وگویی مفصل با روزنامه اعتماد که در روز‌های پیش‌رو منتشر خواهد شد، تاکید کرده که
بیشتر بخوانید: زنگ خطر دوقطبی
«رجل سیاسی به معنای شخصیت سیاسی اعم از زن و مرد است.»
تکلیف شاخص‌ها
چهره‌های شاخص و مطرحی که در انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند، حدود ۴۰ نفرند و این یعنی چهره‌های حائز صلاحیت از میان آنان خواهد بود. علاوه بر ۳۲۰ چهره‌ای که صلاحیت‌شان بنابر معیار‌های یادشده احراز نخواهد شد، باید به چهره‌هایی، چون «مصطفی تاجزاده»، «رامین مهمانپرست»، «محمدحسین قدیری ابیانه»، «محمدجواد حق‌شناس»، «محمد زارع فومنی» اشاره کرد که صلاحیت‌شان یا به‌دلیل برخورداری از سابقه بازداشت در سال ۸۸ یا نداشتن سابقه اجرایی مدنظر شورای نگهبان، بدون آنکه بررسی خاصی لازم باشد، رد خواهد شد. در این جمع، اما نام محسن هاشمی و سعید محمد نیز مطرح شده که سابقه اجرایی دارند، اما مشخص نیست که سوابق‌شان موردپذیرش شورای نگهبان قرار بگیرد. از این‌رو به نظر می‌رسد پرونده آنان برخلاف ۶ چهره یادشده مورد بررسی قرار گیرد. همه این موارد یعنی شورای نگهبان در مهلت ۵ روزه نخست خود که مطابق قانون می‌تواند با درخواست شورای نگهبان به ۱۰ روز افزایش یابد و بنابر اعلام عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان از امروز آغاز شده، تنها با ۳۷ پرونده مواجه خواهد بود. از میان این افراد براساس اظهارات سخنگوی شورای نگهبان تنها کسانی که حداقل ۷ رای از ۱۲ رای اعضای شورای نگهبان را به خود اختصاص دهند، صلاحیت‌شان تایید خواهد شد، اما نمی‌توان نقش توصیه‌ها را نیز نادیده گرفت.
خوش‌شانس‌ها
اما چه کسانی تایید خواهند شد؟ برای پاسخ به این پرسش باید عضو شورای نگهبان بود و باتوجه به آنکه، فکر کردن شبیه به آیت‌الله جنتی و یارانش در شورای نگهبان کار ساده‌ای نیست، نمی‌توان پاسخ قطعی به آن داد ولی با درنظرگیری همه معیار‌های این نهاد و نگاهی به عرف حاکم بر سیاست ایران، می‌توان گفت که شانس تایید صلاحیت چهره‌هایی، چون علی لاریجانی، اسحاق جهانگیری، سیدابراهیم رییسی، مسعود پزشکیان، سعید جلیلی، محسن رضایی، علی مطهری، عبدالناصر همتی، محمد شریعتمداری، حسین دهقان، رستم قاسمی، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، عزت‌الله ضرغامی، عباس آخوندی و البته علیرضا زاکانی بیش از دیگران است. ۱۵ چهره‌ای که حتی درصورت تایید صلاحیت نیز بعید است تا پایان در میدان رقابت باقی بمانند ولی اگر این اتفاق رخ دهد و هرکدام بنابه مصالح جریان و رایزنی‌های پنهانی از میدان رقابت کناره‌گیری نکنند و شورای نگهبان اتفاق عجیب و غریبی، چون سال ۹۲ را رقم نزند، نوید انتخاباتی با حضور تعدادی پرشمار کاندیدا را می‌دهد که می‌تواند در نوع خود رکوردی به شمار آید. جالب آنکه اگر شورای نگهبان روی خوشی به محسن هاشمی و محمود احمدی‌نژاد نشان دهد، این جمع به ۱۷ نفر هم خواهد رسید. هرچند محسن هاشمی برخلاف احمدی‌نژاد به اپوزیسیون نظام تبدیل نشده و اتفاقا چهره‌ای مقبول در ساختار قدرت ایران دارد؛ پس طبیعتا امیدوارتر خواهد بود. جدای آنان‌که پرونده‌شان احتمالا بررسی نمی‌شود، هیچ‌چیز درباره این حدود ۴۰ شاخص ثبت‌نام‌کننده قطعی نیست و در دایره احتمالات حتی می‌توان از تاییدصلاحیت مصطفی تاجزاده سخن گفت. آنچه مسلم و قطعی است آن است که شورای نگهبان حداقل تا ۳۱ اردیبهشت‌ماه و حداکثر تا ۵ خرداد فرصت دارد نتیجه بررسی صلاحیت کاندیدا‌ها را اعلام کند و تا آن زمان باید منتظر ماند و دید در نامه شورای نگهبان به وزارت کشور، نام چه چهره‌هایی به وجود می‌آید. ۱۰ روز سرنوشت‌ساز که می‌تواند موجبات انصراف پیش از موعد برخی ثبت‌نام‌کنندگان را هم فراهم آورد.