اقتصاد ۲۴- بازار سهام از از امروز راند آخر را در هفته آخر دومین ماه سال سپری میکند. روند دادوستد‌ها نشان میدهد بازار در این دو ماه جریانی کاملا متفاوت نسبت به دو ماه مشابه سال قبل داشته است. سال گذشته بازار با حجم زیادی از نقدینگی که از ماه‌های آخر اسفند ۹۸ وارد بازار شده بود، مواجه و همین باعث شد شاهد یک رشد دسته جمعی در بازار در دو ماه ابتدای سال گذشته باشیم. این موج فشار البته بازار را سرخوش کرد و تا اواخر مرداد سال گذشته بازار بی اعتنا به هشدارها، تنها می‌تاخت تا اینکه از اواخر مرداد همان سال به یکباره با ریزش‌های سنگین مواجه شد.
از اواخر ماه پنجم سال گذشته تاکنون بازار با همان منطق هیجانی یک سال و اندی اخیر غیرعقلانی رفتار میکند. این رفتار غیرعقلانی چه در سمت تقاضا (در ۶ ماه ابتدای سال گذشته) و چه در سمت عرضه (از اواخر مرداد تا کنون) به صورت هیجانی بوده است. سال گذشته در ۶ ماه ابتدایی به دلیل حجم زیادی از نقدینگی، سمت تقاضا بی اعتنا به هشدارها هر چه میخرید با سود همراه بود و به نوعی قفل در صف خرید بود. از اواخر مرداد تا کنون بازار بی اعتنا به گزارش‌های بنیادی شرکت ها، در سمت عرضه تنها به دنبال فروش و خلاصی از برگه‌های سهام است و به نوعی قفل در صف‌های فروش است.
روایت بازار در یک سال و اندی گذشته به صورت کلی نشان میدهد بازار تنها زمانی میتواند به تعادل برسد که به رفتار عقلایی برسد و از هیجان دوری کند؛ یعنی مابه ازای مولفه‌های درون داد بازار و برون داد بازار واکنش نشان دهد؛ در مقام یک متغییر هم اثرپذیر باشد و هم اثرگذار باشد. اما این رفتار را در بازار نمی‌شود مشاهده کرد. بازیگران بازار به دلیل سلب اعتماد و انتظارات نامعلوم و مبهم از آینده اقتصاد، نسبت به رویداد‌ها و رخداد کم واکنش و یا بی واکنش شده‌اند و به نوعی بی تفاوت هستند و همین تنها یکی از مهمترین عامل‌هایی است که باعث شده بازار از ریل تعادل خارج شود.
سیاست‌گذار تنها باید بدور از دخالت‌ها و حمایت‌های دولت به جای ارایه راهکار‌های کوتاه مدت در راهکار‌هایی همچون تزریق پول به بازار بهتر است به صورت بنیادی تنها اقداماتی را به انجام برساند و قوانین را به نحوی تغییر دهد که سمت عرضه و تقاضا از محدودیت‌ها رهایی یابند، زیرا که بازار هوشمند (Smart Market) است و میتواند از ناحیه انگیزه‌هایی که سیاست‌گذار ایجاد میکند، پول‌ها را به سمت خود جذب کند.
بیشتر بخوانید:چرا واریز پول شاخص بورس را مثبت نکرد؟
البته در ماه‌های اخیر سیاست‌گذار اقدام به اموری کرده که میتواند مثبت ارزیابی شود که از نمونه آن‌ها میتوان به حذف دامنه نوسان نامتقارن، احتمال برنامه حذف دامنه نوسان برای برخی از نماد‌ها یا افزایش دامنه نوسان برای بازار که باعث میشود شدت فروش یا خرید تخلیه شود و بازار زودتر و بهتر به ریل اصلی برگردد. تجربیات یکسال و اندی گذشته باید به کمک هم سیاست‌گذار و هم به کمک بازیگران بیاید که بدانند در بزنگاه‌ها بهترین تصمیم و استراتژی چه میتواند باشد.
بورس
متاسفانه بورس در دو ماه ابتدایی امسال، از تجربیات یکسال گذشته بهره نبرده، سیاست‌گذار در اقدامی سیاست دامنه نوسان نامتقارن را برای مدتی دنبال کرد و بازیگران هم به دور از واقعیت‌های بنیادی بازار همچون گزارش عملکرد شرکت‌ها از ناحیه فروش و درآمد و به تبع گزارش‌های تعدیل سود، تنها از سر ترس و ابهام بهره‌ای نبرده‌اند و از بازار خارج شدند. اگرچه بیان این گزاره که سرمایه همیشه ترسو بوده و به محص کوچکترین اتفاق پا به فرار می‌گذارد، گزاره صحیحی است، اما نمیتواند همه مفهوم را برساند. از قبل هم با ورود حجم پول‌های بی پشتوانه پیش بینی میشد که به همان نسبت هیجانی ورود پول‌های بی پشتوانه، باید منتظر خروج هیجانی پول‌های بی پشتوانه نیز می‌بودیم.
با این وصف، در این روز‌ها بازار در صف‌های فروش قفل شده و هر چه که حقوقی‌ها در سمت تقاضا فشار می‌آوردند تا عرضه را به عقب برانند، اما مسیر خروج پول حقیقی‌ها از بازار مستمر و در جریان است. به نظر میآید تزریق پول‌ها در روز‌های اخیر که قرار است در سه هفته آینده نیز ۳ هزار میلیارد تومان دیگر به بازار وارد شود، نتواند تغییر زیادی در بازار ایجاد کند. به طور متوسط ورودی پول از طریق صندوق به بازار سرمایه بر مبنای گزارش‌ها در هفته نزدیک یک هزار میلیارد تومان است و این رخداد تا ۴ هفته ادامه دارد (یک هزار میلیارد تومان در این هفته تزریق شد). این در حالی است که جریان روزانه نقدینگی در بازار سهام ۴ تا ۵ هزار میلیارد تومان است که در هفته نزدیک ۲۰ تا ۲۵ هزار میلیارد تومان میشود و با قیاس آن متوجه میشویم این حجم از پول‌ها چندان نمیتواند مسیر بازار را به طور جدی تغییر دهد.
سیاست گذار باید از فرصت ایجاد شده بهترین بهره را ببرد و با اصلاح زیرساخت‌ها و قوانین هم سمت تقاضا و هم سمت عرضه را تقویت کند. غیر از راهکار‌های بنیادی میان مدت و بلندمت نباید انتظار داشت که بازار به رشد و بلوغ برسد.
از امروز هم با افزایش سمت عرضه که به طور طبیعی در روز آخر در راستای مدیریت دارایی‌های بازیگران ر‌ُخ میدهد، جدال خریداران با فروشندگان سخت خواهد بود، آنهم در روزی که برای دومین هفته متوالی بازار تصمیم به عرضه اولیه گرفته است که فشار را ممکن است بیشتر کند، هر چند که در این فرآیند بیشتر باید شاهد جابه جایی نقدینگی باشیم.