اقتصاد۲۴- برای همین باید از برق پشت کنتور (برق دزدی) استفاده کنید. صفر تا صد کار از خرید باکس و ماینر گرفته تا برق پشت کنتور را خودم انجام می‌دهم». این ادعا‌های یکی از فروشندگان دستگاه استخراج رمز ارز است که بنا به گفته خودش قبلا در اجرائیات اداره برق کار می‌کرده است.
وی مدعی می‌شود: «با پایین آمدن قیمت بیت کوین، قیمت دستگاه‌ها هم پایین آمد، اما تا شش ماه دیگر قیمت دستگاه دو برابر می‌شود. از طرفی هم از طریق استخراج ارز هزینه‌ای که بابت خریداری دستگاه تان صرف کرده اید، طی سه ماه و نیم به شما برمی گردد. برای سرو صدای دستگاه هم که کسی متوجه نشود، باید آن را سایلنت کرد».
مهم‌ترین مولفه در استخراج رمز ارز‌ها دسترسی داشتن به برق است. از سوی دیگر، دستگاه‌های استخراج رمز ارز به دلیل محاسبات زیادی که انجام می‌دهند به سرعت گرم می‌شوند. برای جلوگیری از گرم شدن این دستگاه‌ها نیز نیاز به استفاده از سیستم‌های خنک کننده است که مصرف برق را تشدید می‌کند. بنا به گفته سخنگوی صنعت برق کشور در گفتگو با ایرنا، امسال تامین برق با دو مسئله کاهش تولید نیروگاه‌های برق آبی به دلیل کاهش بارش‌ها و استخراج خانگی ارز‌های مجازی درگیر است. کمبود برق و خاموشی‌های مکرر آن منجر به اختلال در روند زندگی روزمره شهروندان شده است، از قطعی برق خانگی گرفته تا قطع شدن برق در ادارات و به تعویق افتادن کار ارباب رجوع. بر اساس برآورد‌های مسئولان توانیرو حدود ۲۰۰۰ مگاوات از برق کشورمان برای تولید رمز ارز مصرف می‌شود. به گزارش خبرگزاری فارس، نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد، میزان برق سالیانه مورد استفاده برای استخراج بیت کوین در ایران معادل برقی است که از سوختن ۱۰ میلیون بشکه نفت به دست می‌آید که برابر با ۴ درصد صادرات نفت کشورمان در سال ۲۰۲۰ بوده است. همچنین بنا به نتایج این تحقیق، حدود ۴.۵ درصد از کل استخراج بیت کوین در جهان در ایران انجام می‌شود. از آن جا که برق ایران پس از ونزوئلا ارزان‌ترین برق جهان است، همین ارزانی برق منجر شده است بخش عمده‌ای از تولیدکنندگان این رمز ارز‌ها به ایران سرازیر شوند. در دی سال گذشته مدیر عامل شرکت توانیرو کشور در گفتگو با ایسنا اظهار کرده بود که در راستای مدیریت مصرف برق و جلوگیری از خاموشی، فعالیت استخراج کنندگان رمز ارز چینی متوقف شده است. این درحالی است که رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین امسال اظهار کرد: علاوه بر چین، کشور‌های هند، لهستان و ترکیه نیز در ایران مزارع رمز ارز احداث کرده‌اند. برای بررسی جزئیات بیشتر درباره چگونگی فعالیت استخراج کنندگان ارز در سایت دیوار با جست وجوی کلمه «ماینر» با چند نفر از فروشندگان دستگاه‌های استخراج ارز به گفتگو پرداختم. در تماسم با این افراد مدعی شدم که با سرمایه ۱۵۰ میلیون تومان می‌خواهم اقدام به خرید دستگاه‌های استخراج رمز ارز کنم و سپس از آن‌ها درباره میزان مصرف برق و راهکار‌های شان برای پنهان ماندن این تخلف پرس و جو کردم.
صفر تا صد کار؛ از خرید باکس و ماینر گرفته تا برق دزدی
یکی از فروشندگان که ادعا می‌کند قبلا جزو نیرو‌های اجرایی شرکت برق بوده و سه سال است که مشغول استخراج رمز ارز است، درباره این دستگاه‌ها مدعی می‌شود: «اگر از برق خانگی استفاده می‌کنید باید دستگاهی با تراهش بالا کار بگذارید. با پایین آمدن قیمت بیت کوین، قیمت دستگاه‌ها هم پایین آمد، اما تا شش ماه دیگر قیمت دستگاه دو برابر می‌شود. از طرفی هم از طریق استخراج ارز هزینه‌ای که بابت خریداری دستگاه تان صرف کرده اید، طی سه ماه و نیم به شما برمی گردد. برای سرو صدای دستگاه هم که کسی متوجه نشود، باید آن را سایلنت کرد».
بیشتر بخوانید: از اداره برق سالی چقدر برق دزدی می‌شود؟
وی درباره مصرف برق مدعی می‌شود: «من قبلا جزو نیرو‌های اجرایی شرکت برق بوده ام. اگر از برق خانگی استفاده کنید با این دستگاه حدود یک میلیون تومان پول برق می‌آید و متوجه می‌شوند و کلمپ سر کابلتان می‌گذارند». وی ادامه می‌دهد: «اگر از برق سه فاز استفاده کنید بهتر است، اما باز هم اگر از خود کنتور استفاده کنید که پول برق برایتان بیاید، مشخص می‌شود و لو می‌روید. مشکل این جاست که اگر متوجه بشوند شما از این دستگاه‌ها استفاده می‌کنید، هم دستگاه را جمع می‌کنند و هم جریمه تان می‌کنند. برای همین باید از برق پشت کنتور (برق دزدی) استفاده کنید. صفر تا صد کار از خرید باکس و ماینر گرفته تا برق پشت کنتور را خودم انجام می‌دهم. اگر برق شما سه فاز است، مشکلی پیش نمی‌آید و نباید ترس داشته باشید. البته الان مجوز می‌دهند، اما مجوز برق صادراتی را می‌دهند و باید مکانی را بگیرید که این کار هم بالای یک میلیارد سرمایه می‌خواهد». این شخص مدعی می‌شود: «جلوی این کار را نمی‌توانند بگیرند. از موقعی که راه افتاد این حرف را زدند. حتی آمریکا هم نتوانست کاری بکند. خود آمریکا الان در بانک هایش با بیت کوین خرید و فروش می‌کند. خود صرافی‌های ایران هم الان بیت کوین خرید و فروش می‌کنند». وی درباره دستگاه‌هایی که برگ سبز دارند می‌گوید: «برگ سبز برای فروش بهتر ماینر است. به این منوال است که اگر شما را گرفتند، دستگاه تان را نمی‌گیرند. میزان استخراج ربطی به برگ سبز ندارد. این دستگاه‌ها از چین وارد می‌شود و با برگ سبز با قیمتی بالاتر به فروش می‌رسد».
حدود یک میلیون تومان دستمزد برای سرقت برق!
یکی دیگر از فروشندگان درباره مصرف برق مدعی می‌شود: «اگر می‌خواهید متوجه مصرف برق نشوند باید دستگاه تراهش بالا بخرید، یعنی مصرف برق کمتر، و درآمد بیشتر. تقریبا ماهیانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان پول برق تان می‌آید. شما باید ماه به ماه تسویه کنید تا شک نکنند. ما همه راه هایش را داریم تا برق پشت کنتور (سرقتی) بکشید، اما اول باید مکان شما را ببینیم. برای این که برای شما برق بکشیم هزینه اش حدود یک میلیون تومان می‌شود. البته همین برق رایگان را هم ممکن است همسایه‌ها لو بدهند. دستگاه را هم سایلنت می‌کنیم تا سروصدای زیادی ایجاد نکند که دیگران متوجه شوند». وی در توصیه هایش برای خرید دستگاه خوب می‌گوید: «میزان سود شما بستگی به قیمت دستگاه دارد. مثلا دستگاهی با قیمت ۱۲۰ میلیون برای شما ماهی هشت میلیون درآمد دارد. دستگاه دیگری که قیمتش ۴۵ میلیون تومان است، ماهی پنج میلیون تومان برای شما درآمد زایی می‌کند. سمت ریگ ماینر که بی صداست نروید. چند ماه دیگر استخراجش تمام و درآمدش نصف می‌شود. برای رفع سر و صدایش هم آن را سایلنت می‌کنیم». وی درباره هتلینگ (مکانی که با دریافت هزینه از مالکان اقدام به نگهداری دستگاه آنان می‌کنند) مدعی می‌شود: «هتلینگ هم خوب نیست، چون نصف درآمد ماینر را می‌گیرند و دوم این که، چون دستگاه زیاد دارد احتمال لو رفتنش زیاد است. این که به شما هم می‌گویند مجوز داریم الکی است. چون مجوز بهره برداری به آن‌ها نمی‌دهند و خلاف قانون کار می‌کنند. بعد هم که لو بروند، خیلی راحت تماس می‌گیرند که دستگاه تان لو رفته است و شما باید به کلانتری بروید و پاسخ گو باشید. برگ سبز هم داشته باشید نمی‌توانید بهره برداری کنید».
استفاده از پنکه برای خنک کردن ماینر
با فروشنده دیگری تماس می‌گیرم. وقتی به او می‌گویم با ۱۵۰ میلیون تومان سرمایه، قصد خرید دستگاه استخراج رمز ارز را دارم، قبل از هرچیز از من درباره نوع کنتور و فاز آن سوال می‌کند. وی می‌گوید: «اول باید بدانم برق شما سه فاز است یا تک فاز تا مناسب با همان به شما دستگاه معرفی کنم. اگر سه فاز باشد، برق بیشتری دارید و از دستگاه‌های بیشتری می‌توانید استفاده کنید. اما مسئله این جاست که اگر از برق کنتوراستفاده کنید از تغییر مصرف تان متوجه می‌شوند. برای همین باید برق پشت کنتور (برق سرقتی) بگیرید. برای این کار هم برق کار سراغ داریم که برای شما برق می‌کشد تا پول برق ندهید. میانگین پول برق برای هر دستگاه ۲۰۰ هزار تا ۳۰۰ هزار تومان است». وی ادعا می‌کند: «با دستگاه ماینر بازگشت سرمایه شما زودتر است. صدای هر دستگاه اندازه یک جارو برقی است و برای جلوگیری از گرمای آن هم باید از یک پنکه استفاده کنید».
مصرف برق در دستگاه‌های استخراج بیت کوین بیشتر است
یکی دیگر از فروشندگان که در زمینه بهینه سازی دستگاه فعال است، مدعی می‌شود: «شما اگر یک کارت بگذارید به اندازه یک لامپ ۱۰۰ وات مصرف می‌شود که در پول قبض محو می‌شود و به چشم نمی‌آید. پیشنهاد من این است که با سرمایه‌ای که دارید، دو کارت بگذارید وگرنه بیشتر از این مصرف برقتان زیاد می‌شود. دستگاه‌های اسیک که بیت کوین استخراج می‌کند، سروصدا ایجاد می‌کند، اما چیزی که من به شما می‌گویم بخرید، کارتوگرافیک است و صدایش در حد یک کیس کامپیوتر و حتی کمتر است. اگر تغییر ناگهانی در مصرف برقتان پیش بیاید ممکن است شرکت برق شک کند». وی ادعا می‌کند: «من خیلی دیدم که بعضی‌ها ۸ تا ۱۰ کارت در خانه هایشان استفاده می‌کنند و مصرفش خیلی بالاست. به نظرم مصرف خانگی درست نیست بلکه در حد یک تا دو کارتوگرافیک مناسب است. الان نوعی از کارت دارم که قیمتش حدود ۵۰ میلیون تومان است و یک ماه گذشته سوددهی اش بیشتر از هفت میلیون تومان شد، اما به طور متوسط سه ماه گذشته حداقل شش میلیون تومان به شما تحویل می‌دهد، ولی قطعی نیست که در آینده همین بماند، چون قرار است اتریوم ۲ وارد بازار شود. برای بیت کوین مگر این که برق مجانی داشته باشد. الانم شرکت برق روی دستگاه‌های استخراج بیت کوین حساس شده، چون ۱۸۰۰ تا ۲ هزار وات مصرف می‌کنند و صدای وحشتناکی هم دارد. الان در دیوار هم که ببینید همه آگهی فروش دستگاه‌های اسیک استخراج بیت کوین را زده اند، چون همه دارند می‌فروشند و کارتوگرافیک خریداری می‌کنند».
۲ میلیون تومان برای برگ سبز
یکی دیگر از فروشندگان مدعی می‌شود: «قبل از هر چیزی مکان شما و برق مهم است که ببینیم شرایط نگهداری چه نوع دستگاهی را دارید. اگر بخواهید برق واقعی استفاده کنید، مصرف برقش بالاست، اما نگران نباشید کاری نمی‌توانند بکنند حکم بازرسی ندارند فقط اخطار می‌دهند که اگر دستگاه دارید جمع کنید. دستگاه من با برگ سبز قانونی است، اما دستگاه با هزینه کمتر هم دارم که برگ سبز ندارد». وی ادامه می‌دهد: «نماینده من رفته بود تعزیرات که دستگاه را تحویل بگیرد، حکم بازداشتش را صادر کرده بودند. ۳۰ میلیون وثیقه گذلشت که بیرون آمد. الان هم به دنبال این هستم یک برگ سبز برای آن جور کنم که هم بتوانم دستگاه را بیرون بکشم و هم حکم بازداشت این بنده خدا را لغو کنم». وی مدعی می‌شود: «اگر دستگاه مجوز نداشته باشد، اداره برق و تعزیرات اولین کاری که می‌کنند دستگاه را می‌برند و دو برابر قیمت دستگاه شما را جریمه می‌کنند، ضمن این که اداره برق هم شما را جریمه می‌کند. اما اگر برگ سبز باشد، دستگاه را نمی‌برند و فقط اداره برق جریمه می‌کند». از او درباره علت استفاده نکردن مردم از دستگاه‌های عادی سوال می‌کنم، می‌گوید: «چون قیمت این دستگاه‌ها بیشتر است. الان دستگاه من با برگ سبز قیمتش ۵۵ میلیون تومان است، اما همین دستگاه در بازار آزاد ۴۸ میلیون تومان قیمت دارد. دو روز پیش خانم و آقایی به من مراجعه کردند. این‌ها یک دستگاه در روستا داشته اند که همسایه آن‌ها را لو داده بود. با این که آن‌ها در خانه نبودند، حکم قضایی گرفتند دستگاهشان را بردند. الان هم دنبال برگ سبز راه افتاده بودند و حاضر بودند دو میلیون تومان به من بدهند که برایشان برگ سبز جور کنم».
برای اطلاع از چگونگی رسیدگی به تخلفات دارندگان دستگاه‌های غیر مجاز استخراج رمزارز با مسئولان شرکت برق و سازمان صمت استان گفتگو کردیم.
کشف ۵ هزار و ۱۰۰ دستگاه استخراج رمز ارز در استان
"عباس آذری"، سخنگوی صنعت برق استان می‌گوید: «دستگاه‌های استخراج ارز مصرف برق را افزایش می‌دهد. درباره میزان مصرف برق ماینر‌ها آمار مستندی نداریم، اما توانیرو پیش بینی کرده که در کل کشور ۱۲۰۰ مگابایت مصرف کل ماینرهاست. با این حال اگر ما فرض بگیریم ۱۰ درصد مصرف ماینر‌ها متعلق به استان خراسان است، شاید حدود ۱۰۰ مگابایت متعلق به استان باشد و در مشهد هم بر همین اساس شاید ۴۰ تا ۵۰ مگابایت مصرف برق داشته باشیم. در واقع منبع مشخصی نداریم، چون هیچ کدام از این رمز ارز‌ها مجاز نیستند». وی افزود: «به تازگی در مشهد حدود ۱۲۰۰ دستگاه کشف شده که این رقم در استان پنج هزار و ۱۰۰ دستگاه بوده است».
تا سقف ۲۰ میلیون تومان پاداش برای گزارش متخلف‌ها
پیشتر، برق در کشور بر سه قسم برق خانگی، صنعتی و کشاورزی بود، اما پس از رسمی و قانونی شدن صنعت ماینینگ، نوع دیگری از برق با عنوان برق ماینینگ نیز معرفی شد که تعرفه آن با دیگر انواع برق متفاوت است. سخنگوی صنعت برق استان درباره نرخ تعرفه برق ماینینگ می‌گوید: «هر کیلو وات ساعت ۱۶۵۰ تومان است». وی درباره شناسایی افراد متخلف می‌گوید: «اگر شهروندان افراد متخلف را معرفی کنند و با ۱۲۳ تماس بگیرند، پس از پیگیری و رصد همکاران ما، اگر صحت آن تایید شود طی محاسباتی با توجه به تعداد دستگاه‌های شناسایی شده تا سقف ۲۰ میلیون تومان به آن‌ها پاداش داده می‌شود. وی درباره جریمه استخراج کنندگان توسط شرکت برق می‌گوید: «عدد جریمه را نمی‌دانم. البته جریمه نیست بلکه محاسبه انجام می‌دهند که بر اساس تعداد سال‌هایی که شما دارید از دستگاه استفاده می‌کنید، ضرب در ۱۳۵۰ می‌کنند و از آن‌ها پول دریافت می‌کنند. در واقع جریمه نیست بلکه میزان انرژی مصرفی آن‌ها بوده است».
بیش از ۱۰ کارخانه تولید دستگاه رمز ارز در داخل کشور
"بخش علی بیاتی قله زو"، کارشناس مسئول سازمان صنعت، معدن و تجارت استان خراسان رضوی نیز در گفتگو با خراسان درباره تخلفات دارندگان دستگاه استخراج ارز تصریح می‌کند: «برخی از این‌ها از برق سرقتی استفاده می‌کنند که برق سه فاز دارد، اما از کنتور کانال‌های دیگری می‌کشند و برق سرقت می‌کنند. برخی از این‌ها هم از برق صنفی، تولیدی، صنعتی و کشاورزی شان استفاده می‌کنند. در صورتی که واحد‌های ماینر باید از برق صادراتی استفاده کنند». وی درباره دستگاه‌های دارای برگ سبز می‌گوید: «برگ سبز نیست، ماینری که به صورت قانونی به گمرک وارد شده باشد در سطح کشور نداریم. مبلغ بیمه تمام شده این نوع دستگاه‌ها بالاست. سال گذشته در یک بازه زمانی در مرداد و بهمن به تمامی دارندگان دستگاه استخراج رمز ارز اعلام کردند هر کس دستگاه دارد، در سامانه ما خود اظهاری کند. برخی از این افراد از این خوداظهاری سوءاستفاده کردند و ماینر‌های دیگری را به نام خوداظهاری قبلی در بازار عرضه می‌کنند. این موارد را باید هم رسانی کرد. اگر شخصی ماینر‌های مربوط به خوداظهاری اش را به شخص دیگری واگذار کرد، شخص ثانوی باید به جواز تاسیس اش، این ماینر‌ها را اضافه کند که بعدا سوءاستفاده‌ای صورت نگیرد». وی می‌افزاید: «در کشور هم تولید دستگاه داریم، اما صفر تا صد تولید داخل نیست بلکه به صورت جدا از هم می‌آید و در این جا سرجمع می‌شود. بیش از ۱۰ تا ۱۲ کارخانه در کشور در شهر‌های گناباد، اردبیل، شاهرود، یزد، قم، شیراز و زنجان داریم».
وی ضمن تایید تخلف برخی واحد‌های صنعتی در این زمینه می‌گوید: «باتوجه به این موضوع که بهره برداری قانونی زیاد انجام می‌شد، دولت اجازه داد کارخانجاتی که خارج از شهر هستند و به لحاظ آلایندگی مشکل دارند و نمی‌تواند کار کنند، بتوانند برای استخراج رمز ارز مجوز بگیرند. این کارخانه‌ها از همان برقی که در گذشته داشته اند و بر مبنای همان ظرفیت برق، برق صادراتی استفاده می‌کنند، هزینه اش را پرداخت و ارز استخراج می‌کنند».
کشف ۳۰ مزرعه استخراج رمز ارز در استان و تشکیل ۱۳ پرونده تخلف به ارزش ریالی ۲۱۸ میلیارد
کارشناس مسئول سازمان صنعت، معدن و تجارت استان خراسان رضوی درخصوص موارد تخلفی که در سطح استان شناسایی شده است، می‌گوید: «ما در سال گذشته ۸۴۵ دستگاه ارز دیجیتال در استان کشف کردیم که ۱۷ پرونده بود و بیش از ۱۸۳ میلیارد ریال هم ارزش ریالی پرونده‌هایی بوده که به تعزیرات ارسال کردیم. امسال کشفیات ما بیش از ۲ هزار مورد بوده که برخی از پرونده‌های آن در دست بررسی است، اما برای ۵۲۲ دستگاه از این تعداد ۱۳ پرونده تشکیل و به تعزیرات ارسال شده که ارزش ریالی آن ۲۱۸ میلیارد ریال بوده است». وی درباره مزارع استخراج ارز می‌گوید: «۳۰ مزرعه در استان کشف کردیم که بیش از ۱۰ مورد از این مزارع در شهرک صنعتی مشهد بوده است». وی درخصوص میزان جریمه‌ها بیان می‌کند: «دو تا پنج برابر ارزش ریالی پرونده‌ها جریمه می‌شوند».
منبع: رکنا