اقتصاد۲۴ – به نظر می‌رسد اشخاصی که نیاز ارز و طلای خود را به امید تحقق وعده دلار ۱۵ هزار تومانی حسن روحانی به تأخیر انداخته‌بودند، این روزها ناامید از تحقق وعده ارزی رئیس دولت دوازدهم، واقعیت‌های حاکم بر بازار را پذیرفته و به بازار بازگشته‌اند.
آذرسال۹۹ همزمان با بررسی بودجه سال۱۴۰۰ در مجلس شورای اسلامی و تعیین نرخ برای دلار بودجه، حسن روحانی به یکباره مدعی شد که در صورت رفع تحریم‌ها نرخ دلار به ۱۵ هزار تومان نزول می‌کند، همین اظهار نظر کافی بود تا دلارهای شرکتی و خانگی در ماه‌های پایانی سال گذشته به بازار عرضه شود و تقاضای سرمایه‌ای و غیرضروری نیز تا حد ممکن در بازار ارز کاهش یابد.
بسیاری از وارد کنندگان واردات غیرضروری خود را به عقب انداختند و اشخاصی هم که ارز و طلا و سکه داشتند اظهارات حسن روحانی را با در نظر گرفتن این مورد که شاید با روی کار آمدن بایدن در امریکا سریعاً برجام احیا شود و گشایش اقتصادی اتفاق بیفتد به مثابه سیگنال خروج از بازار و دوری از بازار ارز به شمار آوردند. از آذرسال۹۹ تا کنون بیش از شش‌ماه می‌گذرد و نه تنها دلار در این مدت ۱۵ هزار تومان نشد، بلکه روز گذشته از محدوده ۲۵ هزار تومان عبور کرد و در پی رشد نرخ ارز، قیمت طلا و سکه نیز در بازار با افزایش روبه رو شد.
زیاده‌روی در کاهش ارزش پول
برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند بانک مرکزی و نظام بانکی در سال‌های اخیر خلق نقدینگی زیادی انجام داده‌اند، از این رو دولت برای اینکه نقدینگی وارد بازار ارز نشود و در عین حال ارز، طلا و سکه خانگی نیز راهی بازار شود همزمان با تغییر ریاست جمهوری در امریکا وعده گشایش اقتصادی و احیای برجام و کاهش دلار به ۱۵ هزار تومان را به جامعه مخابره کرد، با توجه به این وعده هم نقدینگی دیگر دور و اطراف بازار ارز و طلا آفتابی نشد و هم اینکه تزریق ارز، طلا و سکه خانگی و شرکتی از بیم ریزش قیمت‌ها در بازار اتفاق افتاد که این رویداد عملاً زمینه را برای کاهش نرخ دلار از محدوده ۳۰هزار تومان به محدوده ۲۳ هزار تومان فراهم کرد.
از سوی دیگر واردکنندگان بیم آن را داشتند که اگر اقدام به واردات کنند، ریزش قیمت ارز آن‌ها را با زیان مواجه خواهد کرد، بنابراین در حوزه واردات دست به عصا راه رفتند و صادرکنندگان نیز در همین راستا ارز خود را سریع‌تر در سامانه نیما تزریق کردند.
فضای روانی که دولت با وعده‌هایش در بازار ارز رقم زد طی شش‌ماه اخیر توانست بازار را تا حدودی ثبات بخشد و نقدینگی جهش یافته در اقتصاد ایران را از این بازار دور کند، اما با انتشار صورت وضعیت خلق نقدینگی تورم آفرین و همچنین مخدوش شدن چشم‌انداز احیای برجام وضعیت در بازار ارز در حال تغییر است و تقاضاهایی که به تصور دلار ۱۵ هزارتومانی حسن‌روحانی در گوشه و کنار به انتظار نشسته‌بودند، کم‌کم وارد بازار ارز می‌شوند.
البته باید عنوان کرد که به دلیل رشد نرخ جهانی کالاها نیاز ارزی واردات در کشور افزایش پیدا کرده‌است، بدین ترتیب طبیعی است که بخشی از تقاضای افزایش یافته ارز را پای گران‌تر شدن واردات بنویسیم، اما واقعیت امر آن است که بعد از رفتن عبدالناصر همتی از بانک مرکزی دیگر شخصی نیست تا فضای روانی بازار ارز، متن‌های منتشره در فضای مجازی یا اظهارنظرهای خود در سطح رسانه‌ها را کنترل کند. در عین حال باید توجه داشت که در شش‌ماه اخیر شاهد رشد شدید خلق نقدینگی آن‌هم از جنس پول هستیم که بالطبع به دلیل تورم۳۰ تا ۴۰درصدی و نرخ سود بانکی ۲۰درصدی بانک نمی‌تواند با مخدوش‌شدن چشم‌انداز احیای برجام این پول را زیاد نزد خود نگهدارد، از این رو بازارهایی، چون سهام، ارز، طلا و سکه و رمز ارزها محل توجه نقدینگی است. اخبار رسیده از سبزه میدان و فردوسی دلالت بر آن دارد که قیمت‌ها در بازار آزاد نیز روند افزایشی را تجربه می‌کنند و هر دلار امریکا حالا در بازار آزاد قیمتی بیش از ۲۵هزار تومان را یافته‌است. دلالان و صرافان معمولی دلار را به نرخ ۲۴هزار و ۹۰۰تومان خریداری می‌کنند و همین امر سبب شده است برخی مشتاقانه نسبت به خرید دلار در صرافی‌های بانکی و فروش آن در بازار آزاد اقدام کنند.
بیشتر بخوانید: پیش‌بینی تازه از قیمت دلار
مسیر حرکت ارز تغییر کرد
سید کمال سیدعلی، معاون اسبق ارزی بانک مرکزی در خصوص دلایل افزایش نرخ دلار گفت: از یک سو بازار به نام‌های مطرح شده برای حضور در کابینه واکنش نشان می‌دهد؛ چراکه در این مقاطع زمانی در حقیقت بازار شایعات به شدت داغ می‌شود و در نتیجه گزینه‌های مطرح شده، واکنش منفی بازار را در پی دارند، اما از نام‌ها که بگذریم به سیاست‌ها می‌رسیم. در حقیقت سیاست‌های دولت سیزدهم در قبال مسئله ارز اصلاً روشن نیست و ما در یک نوع خلأ اطلاعاتی به سر می‌بریم. او ادامه داد: اگر روشن شود که سیاست دولت سیزدهم در قبال مسئله ارز و تأمین ارزی صنایع چیست و موضع وزارت صنعت، معدن و تجارت دولت سیزدهم در قبال مسائل اقتصاد روشن شود، بازار پیش‌بینی دقیق‌تری نسبت به قیمت خواهد داشت. وی ادامه داد: مورد سومی که سبب شده است روند قیمت‌ها در بازار ارز افزایشی باشد نیز به مسئله مذاکرات وین برمی‌گردد. او تأکید کرد: پیش‌بینی‌ها دلالت بر آن داشت که این مذاکرات بسیار زودتر از این‌ها به نتیجه می‌رسد، اما در عمل چنین اتفاقی رخ نداده و حتی حساسیت افکار عمومی نیز به روند این مذاکرات کاهش یافته که این علامت، علامت چندان مثبتی نیست.
بازار خرید و فروش داغ شد
صرافان از افزایش تمایل برای خرید دلار در روزهای اخیر خبر می‌دهند. برخی رسانه‌ها حتی از اقبال برخی دلالان به اجاره کارت ملی برای خرید ارز خبر داده‌اند و می‌گویند نرخ اجاره کارت ملی به محدوده ۴۰۰هزار تومان رسیده‌است. با این حال کم نیست شمار صرافانی که می‌گویند با معکوس شدن روند مذاکرات در وین، شرایط در بازار ارز بازخواهد گشت.
تقاضا برای طلا و سکه ۱۰درصد افزایش یافت
از سوی دیگر نادر بذرافشان با اشاره به تداوم روند افزایشی قیمت‌ها در بازار طلا اظهار کرد: تنها عامل افزایش قیمت طلا و سکه در بازار رشد نرخ ارز بوده؛ چراکه ارزش اونس جهانی در مقایسه با دیروز ۹دلار هم کاهش یافته و به هزارو ۷۷۰ دلار رسیده است. به گفته این عضو اتحادیه طلا، بازار ارز از ابتدای هفته تحت تأثیر اخبار سیاسی و اقتصادی از جمله بلاتکلیفی برجام و نگرانی از توافق وارد مدار صعودی شده و همین موضوع قیمت طلا و سکه را نیز تحت تأثیر قرار داد، بر همین اساس قیمت طلا و سکه رشد کرد.
بذرافشان از خروج بازار طلا از شرایط رکودی خبر داد و گفت: با رشد قیمت‌ها از ابتدای هفته تا امروز، حجم معاملات اندکی افزایش یافته و تقاضا برای مصنوعات طلا و سکه در مقایسه با هفته‌های پیش‌بینی ۵ تا ۱۰درصد بیشتر شده است، اما با وجود این خبری از خریدهای هیجانی نیست.
دبیر هیئت مدیره اتحادیه طلا درباره آینده بازار پیش‌بینی کرد: با توجه به ثبات وضعیت بازار از ابتدای سال و نوسان قیمت‌ها بین ۳ تا ۷ درصد، به نظر من در روزهای آینده هم تغییرات قیمت طلا و سکه در همین حد خواهد بود که بر همین اساس مردم می‌توانند با اعتماد معاملات خود را شروع کنند. این عضو اتحادیه در تشریح قیمت‌های روز ۸تیر ماه بیان کرد: در جریان معاملات بازار طلای تهران، قیمت سکه امامی به ۱۰میلیون و ۸۰۰هزار و سکه طرح قدیم به ۱۰میلیون و ۶۰۰هزار تومان رسید، نیم‌سکه با قیمت ۵ میلیون و ۸۰۰هزار، ربع سکه ۳ میلیون و ۷۵۰هزار و سکه یک گرمی هم ۲ میلیون و ۳۰۰هزار تومان به فروش رسید.