اقتصاد ۲۴ - ماجرای داغ این هفته، سفر مردم به ارمنستان برای تزریق واکسن کروناست. ماجرایی با چندین روایت مختلف که همگی در یک اصل توافق دارند؛ سادگی تزریق واکسن کرونا برای گردشگران در کشور همسایه شمالی. یکی از رانندگان اتوبوس بین‌شهری در گفتگو با همشهری، تجربه اخیر خود در سفر دربستی برای تزریق واکسن کرونا به ارمنستان را اینگونه خلاصه می‌کند: به مرز نوردوز در آذربایجان‌شرقی که رسیدید، گذرنامه خود را برای ورود به ارمنستان مهر می‌زنید و وارد خاک این کشور می‌شوید. همانجا در اتوبوس اورژانس ارمنستان واکسن کرونا می‌زنید و برمی‌گردید؛ همین‌قدر ساده و بی‌دغدغه.
بیشتر بخوانید: سرعت کند واکسیناسیون در آستانه پیک پنجم کرونا/ واکسن ایرانی هفت دست؛ واکسیناسیون تقریبا هیچ
چرا ارمنستان؟
چند روزی است که بحث سفر گردشگری از ایران به ارمنستان و تزریق واکسن کرونا مطرح شده و هر روز ابعاد جدیدتری از آن روشن می‌شود. ابتدا فقط شایعه شده بود که کشور ارمنستان با هدف جذب گردشگر و بهبود کسب‌وکار‌های این حوزه، گردشگران خارجی را به‌صورت رایگان علیه کرونا واکسینه می‌کند و شرط آن فقط اقامت در هتل‌های این کشور است. پیرو این شایعه، خبر افزایش استقبال از تور‌های ارمنستان پیچید که نشان می‌داد شایعه اول مبنی بر واکسیناسیون گردشگران در ارمنستان واقعیت داشته است. در ادامه، وقتی تور‌های ارمنستان نیز حتی با بالا رفتن قیمت تکمیل شدند، متقاضیان واکسن به سمت سفر زمینی و هوایی به ارمنستان هجوم بردند و سریعاً ظرفیت اتوبوس‌ها و هواپیما‌های فعال در مسیر ایران- ارمنستان را تکمیل کردند. بررسی‌ها نشان می‌دهد به‌دنبال افزایش قابل‌توجه تقاضای سفر به ارمنستان، فروش بلیت اتوبوس در این مسیر متوقف شده و عملاً شرکت‌های حمل‌ونقل ظرفیتی برای سرویس‌دهی بیشتر در این مسیر ندارند. در فاز بعدی، مشتاقان تزریق واکسن کرونا ترفند جدیدی رو کرده‌اند و با استفاده از اتوبوس‌های دربستی عازم کشور همسایه شمالی می‌شوند. طبق اعلام رئیس اتحادیه شرکت‌های حمل‌ونقل مسافری، پس از انتشار خبر واکسیناسیون گردشگران در ارمنستان، تقاضای اتوبوس دربستی به سمت جلفا افزایش پیدا کرده است. تماس تلفنی همشهری با برخی از رانندگان اتوبوس بین‌شهری نیز این موضوع را تأیید می‌کند؛ گرچه طبق اعلام این رانندگان، فعلاً اشتیاق برای سفر به ارمنستان بیشتر در پایتخت، تبریز و شهر‌های شمال غربی کشور مشهود است و مناطق میانی و جنوبی کشور همچنان وارد این فرایند نشده‌اند. مسئول یکی از شرکت‌های حمل‌ونقل جاده‌ای مسافر در پایانه کاوه اصفهان به همشهری می‌گوید: هنوز از اصفهان که بزرگ‌ترین کانون جمعیتی مناطق مرکزی ایران محسوب می‌شود، اتوبوسی به مقصد ارمنستان دربست نشده و تقاضایی نیز برای این کار ارائه نشده است؛ درحالی‌که اخیراً چند اتوبوس همکار با این شرکت، به‌صورت دربستی از تهران به ایروان سفر کرده‌اند.
واکسن رایگان و کرایه میلیونی
در زمان نگارش این گزارش، آخرین اتوبوس مسیر تهران- ایروان نیز با ظرفیت ۲۵ نفر و به قیمت ۷۰۰ هزار تومان برای هر صندلی تکمیل شد و فعلاً امکان مسافرت به ارمنستان از طریق ناوگان حمل‌ونقل عمومی وجود ندارد. البته آنطور که در خبر‌ها آمده و بالاتر نیز به آن اشاره شد، متقاضیان واکسن کرونا با اتوبوس دربستی به خواسته خود رسیده‌اند و حتی ساده‌تر از سفر رسمی به ایروان می‌توانند خود را به واکسن کرونا برسانند. خبر‌ها حاکی از این است که گردشگران ورودی در ارمنستان، صرفاً با اقامت در هتل مشمول دریافت واکسن رایگان کرونا می‌شوند و همین مسئله باعث شده تور‌های مسافرتی به ایروان به تور‌های واکسن کرونا مشهور شوند؛ درحالی‌که گردشگران ورودی به ارمنستان بدون نیاز به اقامت در شهر‌های این کشور، می‌توانند در همان مناطق مرزی خود را واکسینه کنند و چند ساعت بعد برگردند. یکی از رانندگان فعال در مسیر تهران- تبریز که اخیراً در قالب اتوبوس دربستی، تعدادی از متقاضیان واکسن کرونا را به مرز نوردوز جلفا برده است، به همشهری می‌گوید: کار بسیار راحتی است؛ مسافران با اتوبوس تا قبل از گذرگاه مرزی می‌روند و از آنجا با اتوبوس‌های واحد خود را به نوردوز می‌رسانند. آنجا بعد از اینکه مهر ورود به ارمنستان در گذرنامه آن‌ها زده شد، رسماً به‌عنوان گردشگر وارد خاک ارمنستان می‌شوند و همانجا در اتوبوس‌های اورژانس ارمنستان واکسن خود را می‌زنند و چند ساعت بعد دوباره برای برگشت به خانه سوار اتوبوس دربستی می‌شوند. او گرچه مدعی است ۲ بار مسافران را برای تزریق واکسن به مرز ایران و ارمنستان برده، اما خود برای تزریق واکسن اقدام نکرده و می‌گوید: من به‌واسطه اینکه هر سال چندبار به آذربایجان سفر می‌کنم، نمی‌توانم وارد ارمنستان شوم؛ چراکه این ۲ کشور به‌واسطه خصومت‌هایی که با هم دارند، به افرادی که مهر کشور مقابل در گذرنامه آن‌ها درج شده باشد، اجاره ورود نمی‌دهند. او می‌گوید: قیمت بلیت اتوبوس وی‌آی‌پی در مسیر تهران- ایروان به ازای هر نفر ۷۰۰ هزار تومان است و تقریباً هزینه اتوبوس دربستی از تهران به مرز نوردوز در استان آذربایجان‌شرقی نیز همین مقدار است که البته به‌واسطه مسیر کوتاه‌تر می‌تواند تا ۵۰۰ هزار تومان هم کاهش پیدا کند، اما فعلاً افزایش تقاضا برای سفر دربستی فرصت چانه‌زنی به مسافر نمی‌دهد.
درآمد ایران از واکسن رایگان
افزایش تقاضای سفر ایرانیان به ارمنستان برای دریافت واکسن کرونا غیرقابل‌انکار است؛ واکسنی که با هدف جذب گردشگر، به‌صورت رایگان به مسافران ورودی تزریق می‌شود و نوعی سرمایه‌گذاری از طرف دولت ارمنستان محسوب می‌شود. اما نکته جالب اینجاست که دولت ایران نیز از این اقدام ارمنستان، درآمد خوبی کسب می‌کند؛ چراکه هر مسافر باید ۲ بار برای دریافت ۲ دوز از واکسن کرونا به ارمنستان سفر کند و جدا از پولی که برای سفر به ارمنستان می‌پردازد، باید ۲ بار هم عوارض خروج از کشور پرداخت کند. طبق قانون، در سفر اول مسافر مکلف به پرداخت ۴۰۰ هزار تومان عوارض خروج از کشور است و در سفر دوم نیز باید ۶۰۰ هزار تومان پرداخت کند و این یعنی هر ایرانی که در ارمنستان واکسینه شود، یک‌میلیون تومان به خزانه دولت واریز خواهد کرد.
ترافیک گردشگران در آسمان
هجوم مشتاقان واکسن کرونا از ایران به ارمنستان باعث شده کل ظرفیت عملیاتی پرواز‌های موجود میان ۲ کشور که توسط ۲ ایرلاین ارمنستانی برگزار می‌شود، تکمیل شود و کار به برقراری پرواز فوق‌العاده برسد. آنطور که سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری به رسانه‌ها اعلام کرده است، پرواز‌های میان ایران و ارمنستان از هفته آینده از ۹ پرواز در هفته به ۱۱ پرواز در هفته افزایش می‌یابد. محمد ذیبخش با اشاره به اینکه هیچ‌یک از ایرلاین‌های ایرانی در این مسیر فعالیت نمی‌کنند و کل پرواز‌ها را ۲ ایرلاین ارمنستان برگزار می‌کند، می‌گوید: قرار است از هفته آینده، شرکت ارمنیا ایرویز که فعلاً ۵ پرواز در هفته به سمت ایران دارد، ۲ پرواز دیگر نیز در این مسیر برقرار کند که در این صورت با احتساب ۲ پرواز شرکت ایرکمپانی در مسیر ایروان- تهران، تعداد کل پرواز‌های میان ایران و ارمنستان به ۱۱ پرواز در هفته خواهد رسید. طبق اظهارات ذیبخش، فعلاً هر هفته شرکت ایرکمپانی ۲ پرواز بین ایروان- تهران، شرکت هواپیمایی ارمنیا ایرویز ۵ پرواز بین ایروان- تهران و شرکت ارمنیا ایرویز ۲ پرواز بین ایروان - تبریز انجام می‌دهد.