اقتصاد ۲۴- آمار‌ها نشان می‌دهد صرف‌نظر از خشکسالی و کاهش تولید برق که منجر به کمبود برق شده است، حجم مصرف برق هم به شکل عجیبی در سال‌جاری افزایش یافته و با یک شیب صعودی غیرمتعارف که به‌نظر نمی‌رسد ناشی از گرمای هوا یا استخراج رمز ارز‌ها باشد مواجه شده است.
مقامات مسئول می‌گویند خاموشی‌ها به این دلیل است که تولید برق کاهش پیدا کرده و مصرف هم افزایش یافته است. هرچند سخنان مقامات مسئول غلط نیست، اما آمار‌ها این سخنان را به طور کامل تأیید نمی‌کنند و به‌نظر می‌رسد حلقه گمشده‌ای از اطلاعات پشت پرده وجود دارد که مقامات مسئول آن‌ها را فاش نمی‌کنند.
ابهام‌ها و علامت سؤال‌های بزرگ، به شایعات هم دامن زده و منجر به افزایش گمانه‌زنی‌ها در مورد خاموشی‌های اخیر و مشکلات صنعت برق شده است، به‌طوری که ظرف چند روز گذشته شایعاتی در مورد خرابکاری در صنعت برق و حتی حملات سایبری مطرح هم شد حتی گفته شد به‌دلیل خرابکاری سه تن از پرسنل نیروگاهی در سیستم توزیع برق این افراد دستگیر شده‌اند که توسط مقامات رسمی تکذیب شد. اما آمار‌ها اطلاعات تازه می‌دهند که نشان می‌دهد مشکل کمبود برق فراتر از خشکسالی و افزایش مصرف است و احتمالا همین‌ها به ابهام‌ها دامن زده است.
رشد غیرعادی مصرف
آمار‌ها نشان می‌دهد میزان مصرف برق هر سال با وجود افزایش دما بین یک تا ۳ درصد رشد می‌کند درحالی‌که میزان مصرف برق در سال‌جاری به شکل عجیبی تا ۱۴ درصد رشد کرده است. این اطلاعات نشان می‌دهد سالانه به‌طور متوسط بین ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ مگاوات بر میزان مصرف برق کشور اضافه می‌شود و در بسیاری از سال‌ها به‌طور میانگین فقط ۵۰۰ مگاوات به برق مصرفی کشور اضافه شده است، حتی به‌گفته سخنگوی صنعت برق ایران هر درجه افزایش دمای هوا باعث بالا رفتن ۱۵۰۰ مگاوات مصرف برق می‌شود، اما در رویدادی عجیب امسال بیش از ۸ هزار مگاوات به مصرف برق کشور اضافه شده است و این رویداد نمی‌تواند ناشی از استخراج بیت‌کوین یا افزایش دمای هوا و کاهش منابع آبی سد‌ها به‌دلیل خشکسالی باشد.
بیشتر بخوانید: خرابکاری پرسنل نیروگاهی در سیستم توزیع برق واقعیت دارد؟
این اطلاعات نشان می‌دهد در سال‌های ۹۸ و ۹۹ به‌طور میانگین در حدود یک درصد به مصرف برق اضافه شده است و تفاوت روز‌های اوج مصرف به‌ترتیب ۵۳۷ و ۶۱۹ مگاوات بوده است.
بیشترین میزان افزایش مصرف برق در طول چند سال گذشته مربوط به سال ۱۳۹۷ بود که مصرف برق در روز‌های اوج ۳ درصد رشد کرد و برقی که در اوج مصرف در۲۰ تیر ماه ۱۳۹۷ مصرف شد ۱۶۵۶ مگاوات بیشتر از سال ۱۳۹۶ بود. این اطلاعات نشان می‌دهد که حجم تقاضای مصرفی برق که اکنون به بیش از ۶۶ هزار مگاوات رسیده است هیچ تناسبی با مصرف برق در سال‌های آینده ندارد. به این معنا که حتی اگر گرمای هوا منجر به فعالیت مداوم خنک کننده‌ها هم شده باشد باز هم افزایش مصرف برق تا این حد طبیعی نیست.
علت، خشکسالی و بیت‌کوین نیست
برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد علت افزایش تقاضای برق نمی‌تواند ناشی از استخرج بیت‌کوین یا خشکسالی باشد و احتمالا عوامل دیگری منجر به رشد مصرف برق تا سطح ۸ هزار مگاوات شده‌اند. برای اینکه متوجه شویم افزایش سطح مصرف برق در سال‌جاری تا چه حد زیاد است باید به این نکته توجه کنیم که این میزان مصرف اضافه، معادل برق مصرفی برخی کشور‌های کوچک جهان است. هم‌اکنون میزان تولید برق در ۹۰ کشور جهان کمتر از ۸ هزار مگاوات است.
نتایج یک بررسی تحقیقی از روند افزایش تقاضای مصرف برق در سال جاری نشان می‌دهد که علت افزایش تقاضای برق ناشی از استخراج بیت‌کوین یا خشکسالی نیست. بهمن اجدری و علیرضا کدیور در این بررسی تحقیقاتی استدلال می‌کنند: مجموع برقی که برای استخراج بیت کوین صرف می‌شود ۱۲۱تراوات ساعت تخمین زده شده است. همچنین گفته شده ۴٫۵ درصد از بیت‌کوین دنیا در ایران استخراج می‌شود. این مقدار معادل ۵٫۴ تراوات ساعت مصرف برق است. اگر مصرف برق ایران را با توجه به روند سال‌های گذشته کشور ۲۸۰ تراوات ساعت درنظر بگیریم، نتیجه می‌گیریم تقریبا ۲ درصد مصرف برق ایران صرف استخراج بیت‌کوین می‌شود.
آن‌ها همچنین استدلال می‌کنند مقایسه میانگین دمای سه ماه اول سال ۱۴۰۰ با سال ۱۳۹۹ نشان می‌دهد میانگین دما در شهر‌های پرجمعیت ایران بیشتر است. نکته قابل توجه ثبت حداکثر دمای بالاتر در سال‌جاری است. به بیان دیگر علاوه بر این که میانگین دمای سال‌جاری بالاتر است، رکورد‌های جدیدی نیز در حداکثر دما ثبت شده است. اما بررسی میانگین دمای روزانه طیف گسترده‌تری از شهر‌های پرجمعیت ایران نشان می‌دهد روند گرما دست‌کم در ۱۰۷ روز ابتدای سال‌جاری تغییرات شدیدی نسبت به چند سال گذشته نداشته است. به‌طور دقیق‌تر در زاهدان، کرمان و بوشهر میانگین دمای روزانه نسبت به سال ۱۳۹۶ کمتر یا بسیار مشابه است. در بقیه سال‌های مورد مقایسه نیز میانگین دما رفتار مشابهی دارد به همین دلیل بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد دمای بالای هوا توضیح کافی برای افزایش مصرف برق نیست و ریشه افزایش تقاضا در مصرف برق را باید در عوامل دیگری جست‌وجو کرد.