اقتصاد ۲۴ - آنچه بر جریان معاملاتی اثر بسزایی دارد، نوسان بهای ارز و نرخ محصولات پتروشیمیایی در بازار‌های جهانی است که حتی بر حجم تقاضا موثر است. این دو فاکتور مهم که به‌عنوان دو متغیر اصلی معادله کشف نرخ پایه محصولات پتروشیمیایی قابل معرفی هستند، جو کلی بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهند. رویداد‌های اخیر بازار‌های جهانی از روند نزولی نرخ حکایت دارد. اواسط هفته جاری تحرکات مثبت قیمتی در اکثر کامودیتی‌های جهانی دیده شد، اما چندان قدرتمند ارزیابی نمی‌شود. در مقابل، نرخ ارز افزایشی شده است، به‌طوری که پس از مدت‌ها از مرز ۲۶ هزار تومانی خود عبور کرده و به نظر می‌رسد تمایلی به افت نرخ نداشته باشد. البته این روند صعودی شتاب چندانی ندارد، از این رو عدم قطعیتهای مربوط به تداوم رشد آن را بیشتر می‌کند.
بررسی روند معاملات محصولات پلیمری در هفته جاری نشان می‌دهد که تا پایان معاملات روز سه‌شنبه، در بورس کالا ۱۰۳ هزار و ۴۵ تن از انواع مواد اولیه پلیمری در بورس کالا عرضه شد. این میزان عرضه در مقایسه با عرضه‌های کاهشی هفته‌های ماقبل خبر خوبی است که از فروکش کردن آشفتگی‌های معاملاتی هفته گذشته حکایت دارد که به دنبال تعطیلی‌های اخیر به وقوع پیوست. همچنین میزان تقاضای واردشده به این بازار بالغ بر ۹۶ هزار تن است که تا پایان معاملات روز سه‌شنبه به ثبت رسیده است.
هنوز هم تقاضا با روز‌های اوج خود فاصله دارد، اما با نااطمینانی‌های موجود، ثبت چنین رقمی می‌تواند جذاب باشد. در نهایت نزدیک به ۷۰ هزار تن محصول پلیمری در بورس کالا مورد معامله قرار گرفت. در لحظه تنظیم این گزارش، هنوز معاملات روز چهارشنبه محصولات پتروشیمیایی بورس کالا به اتمام نرسیده بود، بنابراین نمی‌توان از تداوم روند صعود حجم معاملات طی هفته‌های جاری صحبت کرد، اما خوشبختانه میزان دادوستد‌های به ثبت رسیده تاکنون نیز از ارقام قابل قبول در سه داده حیاتی این بازار خبر می‌دهد که حجم عرضه‌ها در صدر آن‌ها قرار گرفته است. برای بررسی بیشتر معاملات بازار پتروشیمیایی‌ها به گفتگو با احمد بیات، کارشناس بازار محصولات پتروشیمیایی پرداخته ایم. در ادامه، متن این گفتگو را می‌خوانید.
اوضاع کلی دادوستد محصولات پلیمری و شیمیایی در بورس کالای ایران را طی مردادماه چطور ارزیابی می‌کنید؟
طی یک ماه گذشته، بهای نیمایی دلار با سرعت کم، روند صعودی به خود گرفت. به این ترتیب نرخ پایه این محصولات برای عرضه در بورس کالا بیشتر تحت تاثیر نرخ‌های جهانی قرار داشته است. اگر به‌طور کلی نوسان بهای جهانی محصولات پتروشیمیایی را مورد ارزیابی قرار دهیم، می‌توانیم آن را غالبا افزایشی بدانیم. در برخی محصولات کاهش قیمت هم وجود داشت، اما کلیت تمایل نوسان‌های قیمتی در بازار‌های جهانی صعودی به نظر می‌رسد.
بیشتر بخوانید: پیش بینی بورس شنبه ۲۳ مرداد ۱۴۰۰
میزان دادوستد‌های محصولات پلیمری و شیمیایی بورس کالا طی این مدت چندان برجسته ارزیابی نمی‌شود. موارد متفاوتی دست به دست هم داد و شاهد تداوم صعود حجم معاملات در مردادماه نبودیم. به عبارت دقیق‌تر، اگر از گرید‌های جذاب بازار چشم‌پوشی کنیم، کاهش تقاضا برای خرید بسیاری از محصولات به ثبت رسیده است. بخش قابل توجه افت تقاضا به ابهام وضعیت سیاسی کشور مربوط است که طی یک ماه گذشته با تغییر دولت رخ داده است. از این رو انتظارات متفاوتی از تکانه‌های قیمتی ارز وجود دارد. برخی پیش‌بینی افت نرخ ارز را جدی می‌پندارند و برخی دیگر بهای ارز را افزایشی می‌دانند. به این ترتیب تفاوت دیدگاه فعالان بازار، در حجم معاملات پتروشیمیایی‌های بورس کالا اثر خود را برجا گذاشته و سبب افت حجم معاملات در هفته‌های اخیر شده است.
از بازار آزاد محصولات پتروشیمیایی چه خبر؟
در بازار آزاد نیز اوضاعی مشابه اوضاع معاملات بورس کالا به چشم می‌خورد؛ زیرا هر اتفاقی که در شرایط کلان اقتصاد می‌افتد، چه در بورس کالا و چه در بازار خارج از بورس اثرگذار است. بعضا ممکن است اختلاف قیمتی در معاملات بعضی از کالا‌های بورس کالا با بازار آزاد وجود داشته باشد. البته آمار شفافی از جریان معاملاتی در بازار آزاد در دست نیست، اما به هر حال آنچه به نظر می‌رسد، این است که ابهام موجود، جو بازار آزاد را نیز پیچیده کرده است.
پس از تعطیلی‌های اخیر و ایجاد آشفتگی در عرضه‌های بورس کالا، اکنون به روال سابق و نظم پیش از آن رسیده‌ایم؟
برنامه عرضه محصولات در بورس کالا در روز‌های مشخصی انجام می‌شود، به گونه‌ای که کالا‌های شیمیایی روز‌های چهارشنبه عرضه می‌شوند. محصولات پلیمری به دلیل تنوع گرید‌ها به چند بخش پلی‌پروپیلن، پلی‌وینیل کلراید و پلی‌اتیلن و... تقسیم می‌شوند که روز‌های دوشنبه و سه‌شنبه عرضه می‌شوند. کالا‌های غیربهین‌یابی روز‌های شنبه و یکشنبه عرضه می‌شوند. تعطیلاتی که در روز‌های میانی هفته است، این نظم عرضه را برهم می‌زند و به دنبال تعطیلات خاص اخیر که به دلیل شیوع گسترده ویروس کرونا و موج پنجم آن در کشور بود، برنامه عرضه بورس کالا چندین روز متوقف شد و نظم کلی معاملات تا حد زیادی به هم خورد؛ بنابراین این آشفتگی در حجم عرضه‌ها خود را نشان داد. برخی از عرضه‌کنندگان سعی داشتند در هفته‌های بعدی آن را جبران کنند، اما در مجموع در حال حاضر به شرایط عادی عرضه‌ها بازگشته‌ایم؛ چرا که مساله اصلی تعطیلی روز‌های عرضه بود و تولید همچنان به فعالیت خود ادامه داد و خوشبختانه کمبود محصول وجود نداشت؛ بنابراین اهالی بازار این انتظار را داشتند که در هفته‌های بعدی شاهد جبران کاهش عرضه‌ها در بازار پتروشیمیایی‌ها باشند.
دورنمای ذهنی شما از جریان معاملات در هفته‌های آینده چگونه است؟
در حال حاضر تکانه‌های قیمتی در بازار‌های جهانی به چشم می‌خورد. همان‌طور که در روز‌های اخیر بهای هر بشکه نفت‌خام تمایل زیادی به افت قیمت داشت، در سایر بازار‌ها نیز این موضوع دیده شد. به عبارت دقیق‌تر در روز‌های گذشته بهای هر بشکه نفت‌خام برنت علاوه بر آنکه کاهش قابل توجهی داشته، با جرقه افزایش نرخ نیز همراه بوده است. این موضوع بر نرخ معاملاتی محصولات پتروشیمیایی در بازار‌های جهانی بسیار اثرگذار خواهد بود؛ چرا که علاوه بر تاثیر بر نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی همچون نفتا، بر قیمت تمام‌شده این گروه از محصولات نیز موثر است. در طرف دیگر بهای ارز و نوسانات آن است که به نظر می‌رسد روند آرام صعودی را در پیش گرفته است. از این رو آنچه می‌توان از دورنمای این بازار برداشت کرد، تاثیرپذیری بیشتر قیمت‌های پایه از نوسان نرخ‌های جهانی است.
عرضه و تقاضا دو فاکتور مهم معاملاتی هستند که عرضه نسبتا ثابت بوده و با نوسانات نسبتا قابل پیش‌بینی کم و زیاد می‌شود، اما تقاضا متغیر بوده و بسیار تابع تصمیمات سیاسی-اقتصادی مسوولان است. در این دوران که دولت جدید در حال معرفی کابینه و رایزنی با مجلس است، بازار کاملا گوش به زنگ است تا واکنش دقیق و سریعی از خود نشان دهد. اینکه متولیان دستگاه‌های کلان اقتصادی کشور از جمله بانک مرکزی و وزارت اقتصاد چه کسانی خواهند بود یا وزارت صمت با چه سیاستی به فعالیت خود ادامه خواهد داد، از جمله ابهاماتی است که این روز‌ها بازار در انتظار قطعی شدن آن است؛ بنابراین مجموعه سیگنال‌های سیاسی و اقتصادی که به بازار مخابره می‌شود، مربوط به اثر تصمیمات اتخاذشده در زمینه نرخ ارز است که چه تاثیری بر قیمت پایه محصولات خواهد داشت. به نظر می‌رسد، تا زمانی که نتیجه انتخاب کابینه مشخص نشده باشد، ابهام در معاملات همچنان پابرجا باشد.
منبع: دنیای اقتصاد