اقتصاد ۲۴- در کشورمان قرصی به نام زینک پلاس (Zink Plus) داریم که یک مکمل غذایی است و با نام قرص زینک (قرص روی) نیز شناخته است. اگر قرص زینک بیش از حد مجاز مصرف شود و این مصرف هم بصورت خودسرانه باشد عوارضی را می‌تواند به دنبال داشته باشد. این قرص در میان خانم‌ها از محبوبیت زیادی برخوردار است. این محبوبیت شاید به دلیل تبلیغات گسترده‌ای است که درباره مصرف آن انجام شده است. عنصر روی در بدن یکی از عناصر اساسی و موثر در سلامت و زیبایی پوست و مو است و همین امر موجب شده است که بسیاری افراد به صورت خودسرانه آن را تهیه و مصرف کنند. در ادامه این مقاله به موارد مصرف و همچنین عوارض قرص روی خواهیم پرداخت.
قرص زینک چیست؟
قرص زینک (روی) که نمونه رایج آن در ایران با نام زینک پلاس شناخته می‌شود، یک مکمل غذایی است که حاوی عنصر روی و برخی از ویتامین‌ها از قبیل گروه ب و ث می‌باشد. این عنصر بعد از آهن فراوان‌ترین عنصر جزیی در بدن به شمار می‌رود. این عنصر در فعالیت بیش از ۱۰۰ آنزیم مختلف به خصوص آنزیم‌هایی که در سوخت و ساز پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها درگیر هستند دخالت دارد.
میزان مناسب روی در عملکرد سیستم ایمنی، ترمیم زخم ها، تقویت قوه بویایی، بینایی، چشایی، تقسیم طبیعی سلول ها، رشد و تکامل در طول بارداری، کودکی و بلوغ نقش دارد. بطور کلی رشد تا قبل از اتمام سنین رشد به این ماده معدنی وابستگی زیادی دارد.
روی به عنوان یکی از مهمترین مواد معدنی در سلامت پوست، فرم گرفتن و استحکام ناخن‌ها و تقویت ساختار مو نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.
هر آنچه باید درباره زینک پلاس بدانید
زینک به عنوان یکی از مهمترین عناصر موجود در بدن انسان برای تولید پروتئین، متابولیزم مواد غذایی، تولید اسپرم در مردان و چندین هورمون مهم از جمله تستوسترون مورد استفاده قرار می‌گیرد. به گزارش دراگز، این ماده معدنی مفید برای حفظ سلامت و استحکام ناخن ها، مو و پوستی سالم نیز گزینه ضروری محسوب می‌شود.
زینک برای عملکرد بیش از ۳۰۰ آنزیم در بدن نیاز است و در بسیاری از موارد مانند رشد نرمال، تکامل مغز، ثبات غشاها، تشکیل استخوان و ترمیم زخم‌ها نیز نقش بسزایی ایفا می‌کند، همچنین در پیشگیری از تشکیل رادیکال‌های آزاد و حفاظت ساختار‌های بیولوژیک و نیز در بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن نیز موثر است.
زینک با تاثیر بر هورمون تیمولین در عملکرد تیموس، بلوغ و تمایز سلول‌های T نقش مهمی بر عهده دارد به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی این ماده معدنی کمبود آن منجر به افزایش میزان پراکسیداسیون لیپید‌ها در غشا میکروزومی، میتوکندری و شکنندگی اسموتیک غشا گلبول‌های قرمز می‌شود.
جذب زینک از طریق روده و دفع آن با ترشحات پانکراسی یا سایر ترشح‌های رود‌های انجام می‌شود و میزان اندکی از آن از طریق ادرار خارج می‌شود.
بیشتر بخوانید: آیا قرص زینک پلاس موجب چاقی می‌شود؟
زینک پلاس به عنوان یکی از مکمل‌های غذایی به ویژه میان علاقه‌مندان به داشتن پوست شفاف و سالم و مو‌های سالم و پرپشت در رده‌های سنی مختلف به صورت قرص، شربت و قرص جوشان به فروش می‌رسد، اما زینک فقط برای سلامت پوست و مو مفید نیست بلکه برای برخی موارد دیگر نیز اثربخشی لازم را دارد.
در اغلب مکمل‌های زینک پلاس علاوه بر این ماده معدنی ویتامین‌های گروه C و B نیز مشاهده می‌شود. از آنجا که بدن ما قادر به ذخیره و نگهداری زینک نیست باید مواد غذایی سرشار از آن را در برنامه غذایی خود بگنجانیم. علاوه بر این، پزشکان در برخی افراد مصرف مکمل‌های آن را نیز توصیه می‌کنند.
ماده معدنی زینک علاوه بر ایفای نقش حیاتی بسیار مهم در بدن سلامت پوست مو و ناخن را نیز تامین می‌کند. افرادی که از کمبود زینک رنج می‌برند با مشکلاتی از جمله ریزش مو، شکنندگی ناخن، اختلال در متابولیسم بدن، تاخیر در روند بهبود و ترمیم زخم‌ها و بسیاری موارد دیگر دست و پنجه نرم می‌کنند.
اشکال و عوارض قرص زینک
بخش اعظمی از پوست از پروتئینی به نام کلاژن ساخته شده است. از آنجایی که روی برای تولید انواع پروتئین مورد استفاده قرار می‌گیرد وجود آن برای داشتن پوستی سالم و شاداب ضروری است. علاوه بر این دریافت روی توسط بدن به خصوص در سینن رشد فواید زیادی به همراه دارد. از مهمترین فواید آن می‌توان به تقویت و جلوگیری از ریزش مو، فرم گرفتن و سفتی ناخن‌ها، سلامت پوست، افزایش قد در سنین رشد، کمک به ترمیم زخم‌ها، تقویت سیستم ایمنی بدن و سلامت دستگاه تولید مثل اشاره کرد.
اشکال دارویی
این دارو در ایران به دو صورت شربت و قرص وجود دارد. شربت آن برای کودکان که قورت دادن قرص برای آن‌ها مشکل است و قرص آن برای بزرگسالان مناسب است. زنان بالغ روزانه به ۵ الی ۸ میلی گرم، مردان بالغ ۸ الی ۱۱ میلی گرم و کودکان ۲ الی ۵ میلی گرم روی نیاز دارند.
توجه: حاملگی، ورزش، استرس و بیماری‌های مزمن نیاز بدن به روی را افزایش می‌دهند.
عوارض مصرف قرص زینک
مصرف روی می‌تواند برای افرادی که این عنصر را بیش از حد مجاز وارد بدن می‌کنند عوارضی در پی داشته باشد. مصرف قرص زینک بدون نسخه پزشک، معضلاتی از جمله افزایش ریسک خونریزی در فرد و کاهش فعالیت سیستم ایمنی او را در بر خواهد داشت. همچنین مقدار بیش از حد این عنصر در بدن موجب کاهش چربی مفید خون و افزایش حساسیت به ویژه در افراد دارای بیماری‌های تنفسی می‌شود؛ بنابراین دوز و مدت زمان مصرف مکمل‌های روی باید توسط پزشک مشخص گردد.
عوارض مصرف زینک پلاس
در صورت استفاده صحیح زینک پلاس بر اساس برنامه تجویز شده توسط پزشک به طور معمول عارضه جامبی ایجاد نمی‌شود، اما در برخی موارد نادر یا مصرف بیش از حد آن فرد با عوارض جانبی دست و پنجه نرم می‌کند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
حالت تهوع و استفراغ
معده درد
خواب آلودگی
تکرر ادرار
سردرد
تپش قلب
اختلال در خواب
اسهال
کاهش سطح ایمنی بدن
در صورت بروز مشکلات دیگر حتما به پزشک مراجعه کنید، زیرا شاید لازم باشد پزشک درباره دوز یا زمان مصرف آن تغییراتی را ایجاد کند.
بروز عوارض جانبی خیلی جدی و حتی کشنده پیرو مصرف زینک پلاس بعید به نظر نمی‌رسد، اما در صورت بروز هر گونه عارضه جانبی یا حتی واکنش آلرژیک بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.