اقتصاد ۲۴- در دو ماه گذشته عوامل مختلفی بر رشد بازار سهام موثر واقع شدند. اگر از عملکرد مالی خوب شرکت‌ها و بالا رفتن نرخ ارز بگذریم، افزایش سرمایه برخی از نماد‌های بزرگ بازار مثل شستا یا نماد‌های گروه پتروشیمی تاثیر خود را بر تغییر تحرکات بازار و تثبیت حرکت صعودی برخی از سهم‌ها گذاشت.
مهشید داداش‌زاده، کارشناس بازار سرمایه درباره افزایش سرمایه شرکت‌ها و تاثیر آن‌ها در بازار گفت: از مباحث جذاب سرمایه‌گذاری در بورس، افزایش است. شرکت‌ها با هدف تأمین منابع مورد نیاز مالی، طرح‌های توسعه‌ای یا اصلاح ساختار مالی، از روش‌های مختلف اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند.
انواع افزایش سرمایه
داداش‌زاده افزود: سه نوع افزایش سرمایه در بورس ایران مرسوم است. افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سهام جایزه) و افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران.
وی درباره تاثیر افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها گفت: با در نظر گرفتن زمان و اثر تورمی بر کالا‌ها و خدمات، قیمت دارایی‌های یک شرکت می‌تواند تغییر کند؛ بنابراین شرکت‌ها ارزش دارایی‌های ثابت مشهود همانند زمین، ساختمان، ماشین‌آلات و تجهیزات، سرمایه‌گذاری‌ها را مورد تجدید ارزیابی قرار دهند. همینطور در شرایط رکود اقتصادی نیز حاشیه سود این بنگاه‌ها و اعتبار آن‌ها کاهش خواهند یافت و شرکت‌ها بدلیل اینکه تعیین سقف اعتبار نزد بانک‌ها حقوق صاحبان سهام مهم است، اقدام به بالا بردن حقوق صاحبان می‌کنند.
داداش‌زاده در این باره تشریح کرد: با افزایش اعتبار شرکت و بروزرسانی دارایی‌های شرکت، سهامداران عمده و خرد برای نگهداری سهام ترغیب می‌شوند و شرکت به چرخه تولید و رونق می‌تواند بازگردد و یا اعتبار مالی کسب کند.
وی افزود: این نوع از افزایش سرمایه بیشتر در مورد شرکت‌های زیانده انجام می‌شود. (رجوع شود به ماده ۱۴۱ قانون تجارت) سهامداران پس از افزایش سرمایه باید توجه شود که آیا میزان فروش شرکت بصورت منظم افزایش دارد و یا سایر شرایط بنیادی شرکت را مد نظر قرار دهند و تصمیم نهایی را بگیرند.
داداش‌زاده در بخش دیگری درباره نوع دوم افزایش سرمایه که از محل سود انباشته است توضیح داد: شرکت کل سودی را که در طی سال مالی به دست می‌آورد، تقسیم نمی‌کند و بخشی در حساب سود انباشته باقی می‌ماند شرکت‌ها از این منابع داخلی خود بجهت تأمین مالی استفاده می‌کند. در این روش مشابه روش افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی‌ها نقدینگی جدیدی وارد شرکت نمی‌شود و صرفاً بخشی از سود انباشته به حساب سرمایه شرکت وارد می‌شود و تعداد سهام افزایش می‌یابد، به سهام تعلق‌گرفته به سهامداران، سهام جایزه نیز می‌گویند. این نوع از بهترین انواع افزایش سرمایه است، زیرا نشان می‌دهد شرکت توانایی سود سازی مستمر دارد.
این کارشناس بازار سرمایه درباره آخرین نوع افزایش سرمایه که از محل از حق تقدم سهام است توضیح داد: در این شرایط شرکت حق استفاده و حضور در افزایش سرمایه را ابتدا به سهامداران خود می‌دهد. به این ترتیب که اوراقی تحت عنوان حق تقدم سهام در اختیار سهامداران فعلی قرار می‌گیرد. سهامدار در مدت زمان مجاز برای معاملات این اوراق که معمولا دو ماه است و به آن مهلت پذیره نویسی گفته می‌شود. این مدل افزایش سرمایه مستلزم سپری کردن بازه زمانی میان مدتی است.
افزایش جذابیت شرکت‌ها بعد از افزایش سرمایه
داداش‌زاده می‌گوید: با در نظر گرفتن رشد نقدینگی و تورم پیش رو، افزایش نرخ ارز، جذابیت شرکت در افزایش سرمایه نیز بیشتر می‌شود و این به رونق بازار می‌افزاید و به‌طور کلی افزایش سرمایه در راستای تأمین منافع آتی سهامداران است مطلوب است همینطور با کاهش قیمت سهام و اصطلاحا گپ قیمتی در تابلوی معاملاتی اثر روانی نتیجه بخشی دارد و اغلب سهامداران دیگر نیز به خرید سهام ترغیب می‌شوند طی بررسی‌های گذشته نمودار‌ها اکثر این گپ‌ها در بلند مدت تکمیل می‌شوند همینطور با انتشار خبر افزایش سرمایه و تا زمان شرکت در مجمع افزایش سرمایه و پس از آن نیز اقبال به خرید سهم افزایش می‌یابد البته همانطور که گفته شد حتما شرایط آتی شرکت نیز باید بررسی شود.
بیشتر بخوانید: سرمایه‌گذاری بدون ضرر در بورس امکان‌پذیر است؟
وی درباره اثر افزایش سرمایه‌ها در شرایط صعودی بازار سرمایه گفت: افزایش سرمایه در یک روند صعودی کلی حاکم در بازار بسیار جذاب‌تر از افزایش سرمایه در روند نزولی است. معمولا سهامداران در روند نزولی بازار هیجانی عملکرده و اقدام به فروش سهام خود می‌کنند؛ بنابراین افزایش سرمایه در روند نزولی چندان مورد جذاب سرمایه‌گذاران نیست. اما در روند صعودی به دلیل امید بیشتر به کسب سود‌های بالاتر، کمتر فروش سهام پس از افزایش سرمایه رخ می‌دهد که نکته مثبتی برای کلیت حرکت سیکل صعودی بازار است.
تاثیر افزایش سرمایه بر روند بازار
فردین آقا بزرگی، دیگر کارشناسکارشناس بازار سرمایه هم درباره تاثیر افزایش سرمایه شرکت‌های بزرگ بر روند بازار گفت: با افزایش سرمایه شرایطی فراهم می‌شود که سهام شناور شرکت‌ها افزایش پیدا کند و تاثیر مثبت دیگر آن هم به نظر می‌رسد چنانچه از محل مطالبات حال شده و آورده نقدی باشد، بنیه مالی شرکت را تقویت می‌کند.
هنگام پذیرش شرکت‌ها و درج نماد قاعده‌ای سازمان قرار داده مبنی بر آنکه هر شرکت برای ورود به بازار سهام باید حداقل ۲۵ درصد از سهام شرکت خود را در بورس عرضه کنند، اما باید توجه داشت که همان شرکت در زمان افزایش سرمایه از طریق تکلیف مجامع عمومی افزایش سهام را در اختیار بقیه سهامداران در قالب حق تقدم قرار دهد و شرکت در آن حقی نداشته باشد که اجرایی شدن این موضوع بر عهده ناظر بازار است.