اقتصاد ۲۴ - کسب و کارهای مجازی با گسترش شبکه‌های اجتماعی در کشورمان توسعه یافته اند. این روز‌ها زنان بسیاری در کنار مردان در کسب و کارهای مجازی فعالیت می‌کنند. شرایط برای حضور زنان در کسب و کارهای مجازی مهیاتر از کسب و کارهای حضوری است. شیوع کرونا نیز بستر را برای فراهم‌تر شدن حضور در کسب و کارهای مجازی فراهم‌تر کرده است؛ مساله‌ای که نشان می‌دهد دولت جدید باید برای رونق اشتغال زنان توجه ویژه‌ای به خانم‌هایی داشته باشد که در کسب و کارهای مجازی فعالیت می‌کنند.
اشتغال در فضای مجازی برای زنان راحت‌تر است
آن طور که مرکز آمار ایران گزارش داده است، در حالی که در سال ۹۹ صرفا حدود ۱.۷ درصد مردان شاغل به دلیل عوارض ناشی از شیوع کرونا شغل خود را از دست داده اند، آمار بیکار شدن زنان در این بازه زمانی حدود ۱۵.۳ درصد بوده است. براین اساس می‌توان گفت که ضربه کرونا به اشتغال زنان حدود ۹ برابر مردان بوده است.
این آمار، اما مربوط به اشتغال رسمی زنان است و در سال‌های اخیر شاهد آن هستیم که با گسترش کاربرد شبکه‌های اجتماعی در کشور، زنان بسیاری به کسب و کارهای مجازی روی آورده و تلاش کرده اند محدودیت‌هایی را که برای اشتغال آن‌ها در فضای حقیقی جامعه وجود دارد، در فضای مجازی برطرف کنند.
البته از حدود ۲۰ سال پیش و با وارد شدن اینترنت به بستر عمومی جامعه، اولین کسب و کارهای اینترنتی نیز در کشورمان شکل گرفتند، اما پرواضح است که انفجار کسب و کار‌ها در فضای اینترنت عمدتا به سال‌های اخیر بازمی‌گردد که استفاده از شبکه‌های اجتماعی در کشورمان گسترده شدند و تقریبا می‌توان گفت از همین دوره بود که زنان نیز هم پای مردان وارد عرصه کسب و کار‌هایی اینترنتی شدند.
اما در جامعه ایران نحوه حضور زنان در کسب و کارهای مجازی قطعا با نحوه حضور مردان تفاوت‌هایی دارد؛ تفاوت‌هایی که محمد فروغی، فعال حوزه کسب و کارهای مجازی به آن اشاره کرد و گفت: اساسا نباید در حوزه کسب و کارهای اینترنتی که مشتری و فروشنده با یکدیگر در ارتباط مستقیم هستند، تفاوتی میان نحوه فعالیت زنان و مردان وجود داشته باشد، اما با توجه به شرایط حاکم اجتماعی و فرهنگی حاکم بر کشور ما، قطعا زنان راحت‌تر از فضای حقیقی جامعه می‌توانند در فضای مجازی به کسب و کار بپردازند.
وی درباره علت مهیاتر بودن بستر کسب و کار برای زنان ایرانی در فضای مجازی نسبت به فضای حقیقی جامعه توضیح داد: کسب و کارهای کوچک اینترنتی عمدتا به گونه‌ای هستند که زنان می‌توانند در فضای منزل نیز آن را دنبال کنند و در بستر اینترنت محصول خلاقیت خود را عرضه کنند؛ بنابراین اکنون که شاهد شیوع کرونا در سطح جامعه هستیم، قطعا زنان راحت‌تر از گذشته می‌توانند در فضای اینترنت به کسب و کار بپردازند.
این فعال حوزه کسب و کارهای مجازی ادامه داد: در حوزه مسائل فنی و دانش بنیان کسب و کارهای مجازی مثل حوزه‌های نرم افزاری یا کارهای گرافیکی نیز با توجه به این که زنان ذوق بیشتری از مردان دارند، قطعا توانمندی‌های بانوان به آن‌ها کمک می‌کند که بتوانند در این حوزه‌ها حضور پررنگ تری داشته باشند.
کرونا بستر اشتغال زنان در فضای مجازی را فراهم کرد
فروغی با تاکید بر مهیاتر شدن بستر حضور زنان در کسب و کارهای اینترنتی در دوره شیوع کرونا اظهار داشت: اساسا بروز هر شرایط بحرانی، می‌تواند در کنار تهدیدات متعددی که دارد، فرصت‌هایی را نیز فراهم کند و کرونا نیز از این قاعده مستثنی نیست. در کشور ما نیز در طول دوره همه گیری کرونا، مشاغل خدماتی مختلفی که زنان در آن فعال بوده اند، محدودتر شده اند، اما با توجه به این که نیاز مردم به استفاده از خدمات غیرحضوری و خرید‌های اینترنتی بیشتر شده، زمینه برای حضور زنان در کسب و کارهای مجازی نیز فراهم‌تر شده است.
بیشتر بخوانید: افزایش ۶۰ درصدی خرده‌فروشی‌های کسب و کارهای اینترنتی
این فعال حوزه کسب و کارهای مجازی با بیان این که در ایران نیز زنان بسیاری توانسته اند از فرصت حضور در کسب و کارهای اینترنتی در دوره شیوع کرونا استفاده کنند، گفت: خانم‌های زیادی در دوره کرونا توانسته اند در کسب و کارهای مجازی بسیاری از جمله طبخ غذا، پخت شیرینی یا فینگرفود، تولید صنایع دستی، دیزاین‌های مرتبط به جشن‌های خانوادگی و ... فعال شوند و قطعا محدود شدن مشاغل حضوری به دلیل شیوع کرونا، بستر حضور در مشاغل اینترنتی را برای زنان فراهم‌تر کرده است.
وی در ادامه تاکید کرد: نکته مهم دیگر نیز این است که زنان ایرانی با جسارت بالایی که دارند، در شرایطی که بستر فعالیت در مشاغل حضوری برای آن‌ها در دوره کرونا محدودتر شده است، مصرتر شده اند که هم برای اثبات خود و هم برای کسب درآمد مورد نیاز، در فضای مجازی فعال‌تر شوند و توانمندی‌های خود را در این فضا به اثبات بگذارند.
حضور زنان در کسب و کارهای مجازی یک تیغ دولبه است
فروغی البته در بخش دیگری از صحبت هایش، فعالیت در شبکه‌های اجتماعی را یک تیغه دولبه توصیف کرد و گفت: حضور بیش از حد و بدون آموزش در فضای مجازی و کسب و کارهای اینترنتی می‌تواند ضربه‌های مختلفی را به زنان و شرایط خانوادگی آن‌ها وارد کند؛ بنابراین بسیار مهم است که ابتدا خانم‌ها فضای مجازی را به درستی آسیب شناسی کنند و بعد از بستر حضور در کسب و کارهای مجازی استفاده کنند.
وی در پاسخ به این سوال که چند درصد فرصت‌های شغلی موجود در این کسب و کار‌ها توسط زنان اشغال شده است، اظهار داشت: اساسا ما به هیچ آمار دقیقی درباره تعداد مردان یا زنانی که در کسب و کارهای مجازی فعالیت می‌کنند، دسترسی نداریم؛ چون سرور بیشتر پلتفورم‌هایی که در آن کسب و کارهای مجازی ایرانیان فعال شده است، در ایران نیست و ما نمی‌توانیم اطلاعات دقیقی را در این زمینه استخراج کنیم.
نحوه توسعه کسب و کارهای مجازی به زنان آموزش داده شود
این روز‌ها که بسیاری از زنان به کسب درآمد از طریق کسب و کارهای مجازی روی آورده اند، قطعا بخش زیادی از اشتغال زنان را اشتغال آن‌ها در فضای مجازی تشکیل می‌دهد. با توجه به این نکته هم که رئیس جمهور جدید در دوران تبلیغات انتخاباتی وعده‌های مختلفی را درباره لزوم توسعه اشتغال زنان داده است، به نظر می‌رسد که دولت جدید باید توجه ویژه‌ای به توسعه کسب و کارهای مجازی زنان نیز داشته باشد.
این نکته‌ای است که فروغی ضمن اشاره به آن تاکید کرد: ارائه آموزش‌های لازم برای حفظ امنیت و نحوه توسعه کسب و کارهای مجازی به زنانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، از جمله مهمترین وظایفی است که برای توسعه مشاغل اینترنتی بانوان روی دوش دولت جدید قرار دارد. در این شرایط اگر بستر‌های آموزشی رسمی بتوانند درباره شیوه‌های اصولی و صحیح کسب و کار در فضای مجازی به زنان آموزش دهند و بعد هم به فرصت‌ها و چالش‌های این فضا را به زنان بیاموزند، قطعا خانم‌های بیشتری می‌توانند در بستر اینترنت کسب درآمد کنند.
وی در توضیح بیشتر گفت: اکنون قطعا زنان زیادی در کشور ما هستند که توانمندی‌های زیادی برای تولید محصولات مختلف دارند، اما آموزش لازم درباره نحوه استفاده از کسب و کارهای مجازی را ندیده اند و به همین دلیل، نمی‌توانند در این فضا به نحو مطلوبی فعالیت کنند. حال اگر بستری در فضای رسمی کشور باشد که بتواند هم فرصت‌های حضور در کسب و کارهای مجازی را به زنان بیاموزد و هم مخاطرات آن‌ها را به خانم‌ها یاد بدهد و هم مهارت استفاده از این فضا را به زنان بیاموزد، قطعا خانم‌های بیشتری می‌توانند با حضور در کسب و کارهای مجازی به کسب درآمد بپردازند.
دولت باید از کسب و کارهای مجازی زنان حمایت کند
فروغی با تاکید بر این که رونق کسب و کارهای اینترنتی خانم‌ها بخشی از رونق اشتغال زنان محسوب می‌شود، گفت: دولت جدید باید حمایت‌های مختلفی را از زنانی در نظر بگیرد که تلاش دارند با حضور در فضای مجازی به کسب درآمد بپردازند، بخصوص که در شرایط دشوار اقتصادی کنونی زنان بیشتری نیاز دارند که درآمد پایداری را برای خود و خانواده شان کسب کنند.
این فعال حوزه کسب و کارهای مجازی در همین راستا تاکید کرد: بنابراین دولت باید بستری را فراهم کند که زنان فعال در کسب و کارهای مجازی بتوانند ضمن ثبت اطلاعات خود، از حمایت‌های مختلف دولتی از جمله وام‌های گوناگون بهره‌مند شود. در این زمینه بدون شک اتاق اصناف، اتحادیه‌ها و سایر نهاد‌های صنعی نیز باید برای اعتبارسنجی کسب و کارهای اینترنتی زنان پای کار بیایند تا این وام‌ها صرفا به زنانی تعلق گیرد که حقیقتا در کسب و کارهای اینترنتی فعالیت می‌کنند.
وی در پایان تصریح کرد: پرداخت چنین وام‌هایی قطعا می‌تواند منجر به رونق هرچه بیشتر اشتغال زنان شود و توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور شود، زیرا باید توجه داشت این روز‌ها بخش مهمی از اشتغال زنان را حضور خانم‌ها در کسب و کارهای مجازی تشکیل می‌دهد و از دولت جدید انتظار می‌رود که با پرداخت تسهیلات، ارائه آموزش و سایر حمایت ها، از زنان فعال در حوزه کسب و کارهای اینترنتی به نحو مطلوبی حمایت کند.
منبع: رکنا