اقتصاد۲۴ - شنای بازار خودرو خلاف جهت بازار ارز و طلا موضوع این مقاله از سری مقالات مجله خودرو همراه مکانیک است که قصد داریم به بررسی این که چرا قیمت روز خودرو برخلاف بازار ارز و طلا پیش می‌رود بپردازیم.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم شاهد تغییرات ملموسی در برخی از بازارهای موازی سرمایه‌گذاری بودیم. از ثبات در بازار مسکن گرفته تا نزول نسبی قیمت طلا و البته کاهش کج‌دار و مریز قیمت دلار و سایر ارزها، اما مانند همیشه این خودرویی‌ها هستند که رفتاری متناقض در پیش گرفته‌اند؛ طوفان افزایش قیمت روز خودرو بار دیگر بازار را درمی‌نوردد.
شنای بازار خودرو خلاف جهت بازار ارز و طلا
از 12 مرداد سال 1400 که ابراهیم رئیسی سکان قوه مجریه کشور را در دست گرفت، اتمسفری سبزرنگ را در اغلب بازارها شاهد بودیم. پس از یک سال خون‌بار سرانجام بورسی‌ها شاهد یک هفته پیاپی افزایش شاخص بودند. بازار مسکن بعد از یک دوره پرتنش افزایش قیمتی به ثبات رسید و حتی در برخی از نقاط پایتخت خبر از کاهش قیمت هم به گوش می‌رسد. شوک مثبت به بازار طلا باعث شد تا یک ریزش گروهی را در بخش قیمت سکه و طلای خام شاهد باشیم. البته مهم‌ترین اتفاق همین مدت اندک، سر و سامان گرفتن نرخ ارز بود. اگرچه دلار همچنان برای رشد ناآرامی می‌کند ولی دست‌کم در این مدت ریزشی قابل قبول را تجربه کرد.
در این میان آنچه باعث تعجب اذهان عمومی شده، سمت و سوی متفاوت قیمت‌ها در بازار خودرو است. چرا که حالا درست در همین مدت، قطب‌نمای نرخ‌ها در این بازار کاملاً جهت مثبت را نشان می‌دهد. شاید سؤال پیش بیاید که چرا گفتیم این موضوع محلی از پرسش برای اذهان عمومی جامعه شده است؟ درواقع پاسخ این است که جریان فعلی بازار خودرو از دید کارشناسان چندان هم غیرمترقبه و شوکه‌کننده نیست.
به عبارت دیگر کالایی سرمایه‌ای به اسم خودرو اساساً ماهیت متفاوتی نسبت به ارز، طلا، مسکن و بورس دارد. چراکه این کالا برخلاف سایر نمونه‌های ذکرشده یک کالای شدیداً وابسته به تولید و صنعت است. از سوی دیگر بخش عمده‌ای از اثرپذیری دو بازار بزرگ مانند ارز و طلا به دلیل ارتباط با شرایط بین‌المللی است، اما این تأثیر در بازار خودرو دیده نمی‌شود. چراکه تولیدکننده آن داخلی و مصرف‌کننده آن هم داخلی است. پس چرا قیمت خودروهای داخلی باز هم گران شد؟!
چرا خودرو باز هم گران شد؟
حال ببینیم که چرا شنای بازار خودرو خلاف جهت بازار ارز و طلا است؟ خودرویی‌ها می‌گویند در حال حاضر مجالی برای تنفس ندارند. چراکه ضرر و زیان 85 هزار میلیارد تومانی‌شان اجازه هیچ‌گونه فعالیتی در زمینه سرمایه‌گذاری و توسعه و تحقیق را نمی‌دهد. با این همه مشکل زیان انباشته خبر جدیدی برای خودرویی‌ها به حساب نمی‌آید. بحران جدید افزایش شدید قیمت‌ها برای چندمین بار پیاپی است.
ناظران چند دلیل عمده را برای این کار ذکر کرده‌اند. نخست عدم تعیین سازوکار جدی قیمت‌گذاری است؛ یعنی همچنان مشخص نیست که کدام نهاد وظیفه اعلام قیمت خودروها را برعهده دارد. شورای رقابت، ستاد تنظیم بازار یا سازمان حمایت؟ تا زمانی که یک صدای واحد برای اعلام نرخ نهایی خودروها تعیین شود، شاهد رشد و نمو طبیعی واسطه‌ها در لایه‌های مختلف بازار خواهیم بود. هرچقدر که دلال و واسطه بیشتر باشد، سود خودروسازان نیز در حاشیه بازار تلف می‌شود.
اما دلیل دیگر رشد ناگهانی قیمت خودرو طی چند روز اخیر، چیزی است که استارت آن از ابتدای تابستان خورد؛ قطعی گسترده برق. قطعه‌سازان می‌گویند به دلیل ۶ ساعت قطع روزانه برق ۲۰ درصد به هزینه تولید اضافه شده و قطعه‌سازان ۳۰ درصد از برنامه تولید عقب مانده‌اند. عقب ماندن در بازاری که تقاضا برای آن به صورت ساعتی افزایش می‌یابد یک سم مهلک است.
نسخه زودبازده چیست؟
در اینکه خودروسازان باید در افق چند ماهه و چند ساله خودرو ترتیبی اتخاذ کنند که شیوه تولید محصولات و سازوکار عرضه آن به بازار مدرن‌تر شود، شکی نیست؛ اما حالا نیاز اصلی مشتریان چیزی دیگری است و آن یک راهکار سریع و فوری برای برون‌رفت از این مشکل است. اگرچه زخم عمیق صنعت خودروسازی با نسخه‌های ساده مرهم نمی‌شود ولی با این حال می‌توان ادعا کرد که شرکت‌های خودروسازی تنها یک راه برای حل مشکل فعلی قیمت خودرو دارند.
آنچه در این روزها می‌تواند کمی اوضاع را به ثبات برساند تنها عرضه بیشتر است. عرضه فقط به معنی تحویل بیشتر خودرو نیست؛ حتی اگر شرکت‌های خودروسازی با توجه به ظرفیت‌های قابل استحصال خود، بتوانند حجم خودروهای پیش‌فروشی را افزایش دهند، بخش بزرگی از تقاضای کاذب و حتی واقعی در بازار آرام می‌گیرد. این باعث می‌شود تا واسطه‌ها دیگر توانی برای شیطنت نداشته باشند. در صورت استفاده از این داروی اضطراری پیش‌بینی می‌شود روند صعودی قیمت‌ها دست‌کم تا یک هفته آینده متوقف شود.
قیمت روز خودرو یکی از مهم‌ترین مواردی است که تعداد زیادی از افراد آن را رصد می‌کنند. همان‌طور که همه می‌دانیم، وجود نوسانات شدید قیمتی در بازار که مدت‌ها است شاهد آن هستیم، دلیل جستجوهای هرروز مردم پیرامون قیمت خودرو است. افزایش‌های ناگهانی قیمت ماشین، باعث ایجاد تغییر در رفتار خریداران خودرو نیز شده است. بسیاری از افراد با بالارفتن قیمت خودرو، به‌سمت خریداری خودروهای دست‌دوم و کارکرده می‌روند؛ و این یعنی نیاز بازار برای آگاهی دقیق از قیمت خودرو کارکرده.
به نظر می‌رسد که بازهم با چالشی جدید روبه‌رو هستیم. آگاهی از قیمت خودرو دست دوم و کارکرده، یک چالش جدی برای بازار پرتلاطم خودروی ایران است؛ چراکه دیگر یک قیمت اعلامی و سراسری وجود ندارد تا خریداران و فروشندگان بتوانند با استناد به آن قیمت گذاری خودرو، ماشین خود را معامله کنند. اینجا است که وجود راهی برای کارشناسی قیمت خودرو لازم و ضروری است. ابزار قیمت روز خودرو همراه مکانیک (hamrah-mechanic.com/carprice) با بیش از 10 میلیون کاربر ماهانه در سایت و اپلیکیشن، هر لحظه در خدمت شما است، تا علاوه‌بر محاسبه قیمت خودرو مورد نظر، اطلاعات متنوع دیگری را نیز در اختیارتان قرار دهد.