اقتصاد ۲۴- بازار سرمایه در ایران چشم انداز روشنی ندارد و همه چی به نیمه دو سال و امکان به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای وین گره خورده است. مذاکراتی که هنوز در تعلیق جابه جایی قدرت در ایران به سر می‌برد. اما بازار سرمایه در زمستان ۱۴۰۰ سقوط می‌کند یا سبزپوش باقی می‌ماند؟
بورس تهران معاملات امروز را با دو عرضه مهم آغاز کرد. ۲۲۵ میلیون سهم (معادل ۱۵ درصد) از سهام شرکت دارویی، آرایشی و بهداشتی آریان کیمیا تک با نماد «کیمیا تک» در بورس عرضه شده است. در این عرضه اولیه ابتدا اعلام شد که هر کد بورسی می‌تواند حداکثر ۱۰۰ سهم در بازه قیمتی ۲۰۹۱ تا ۲۳۰۰ تومان ثبت سفارش انجام دهد که معادل حداکثر ۲۳۰ هزار تومان خواهد بود. البته با توجه به مشارکت دو میلیون و ۸۰۰ هزار نفری در آخرین عرضه اولیه امسال، به نظر می‌رسد حداکثر ۶۴ سهم به هر نفر تعلق بگیرد که نیاز به ۱۴۷ هزار تومان خواهد بود.
با این حال لحظاتی بعد تغییر در سهمیه خرید عرضه اولیه کیمیاتک به ۳۰۰ سهم اعلام شد که حداکثر نقدینگی مورد نیاز تا ۶۹۲ هزار تومان هم افزایش یافته است. علاوه بر این، امروز عرضه اولیه دیگری هم انجام شد.
در عرضه اولیه فجهان، هر کد بورسی می‌تواند حداکثر ۸۰۰۰ سهم در بازه قیمتی ۴۵۰ تا ۵۵۰ تومانی ثبت سفارش انجام دهد که معادل چهار میلیون و ۴۰۰ هزار تومان خواهد بود. در صورت مشارکت ۲٫۸ میلیون نفری به هر کد بورسی حداکثر ۱۴۵۰ سهم در سقف قیمتی ۵۵۰ تومان تعلق می‌گیرد که نیازمند ۸۰۰ هزار تومان نقدینگی است.
همین دو عرضه هم باعث رشد نسبتا خوب شاخص بورس شد و این شاخص در آخرین معاملات به بالای یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی رسیده است. اما این رشد هفته‌هاست آغاز شده و بورس را سبزپوش کرده است.
روند صعودی بورس ادامه دارد؟
این بازار بعد از جهش یک باره اوایل سال گذشته، چنان زمین خورد که کمتر کسی فکر می‌کرد این بازار به این زودی دوباره بتواند احیا شود، اما در هفته‌های اخیر بورس توانسته کانال یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی را پس بگیرد.
درباره اینکه آیا این روند صعودی تا پایان سال ادامه خواهد داشت یا خیر، در میان کارشناسان دو سناریو مطرح است. یک سناریو می‌گوید امسال بورس شاخص دو میلیون واحدی را به خود خواهد دید و سناریو دیگر می‌گوید از اواسط پاییز تا زمستان امسال باز شاهد ریزش سنگین بورس خواهیم بود. اما استدلال هر کدام این سناریو‌ها چیست؟
در سناریو اول روی حمایت دولت ابراهیم رییسی از بورس حساب ویژه‌ای باز شده و برخی فعالان این بازار معتقدند دولت رئیسی هم به برای حیثیت و اعتبار عملکردی خود و هم برای پوشش کسری بودجه نیاز به رشد بورس دارد.
بازار سرمایه یک دوره تقریباً یک‌ساله تلخ و طاقت‌فرسا را پشت سر گذاشته، اما درنتیجه این سقوط، بورس از بازار‌های رقیب جا ماند و حالا بازار سرمایه در حال جبران این عقب‌ماندگی است.
بیشتر بخوانید: استعلام آنلاین وضعیت پرداخت سود سهام عدالت مهیا شد
در بورس برخلاف بازار ارز، به نظر می‌رسد موضوع مذاکرات اهمیت خود را از دست‌داده و بازار سرمایه به اتفاقات اقتصادی داخلی از جمله نوسان نرخ ارز یا اظهارنظر‌های اقتصادی دولتمردان و... بیش از مذاکرات واکنش نشان می‌دهد.
تحلیل‌های تکنیکال به ما می‌گویند، محدوده ۱ میلیون و ۶۲۰ هزار واحدی، محدوده مقاومتی بسیار مهمی برای بازار سرمایه خواهد بود و اگر بورس بتواند این محدوده را به دست بیاورد، در ادامه قطعا به دو میلیون واحد هم خواهد رسید.
اما تجربه بورس در ایران مانند دیگر بازار‌ها نشان داده چندان تابع تحلیل‌های تکنیکال و فنی نیست؛ بنابراین در اینجا طرح سناریوی دوم عنوان می‌شود. فاکتور‌هایی مانند نرخ «ارز و تورم»، «قیمت جهانی کامودیتی‌ها»، «گزارش و البته تولید و فروش شرکت‌ها» و در پایان سیاست و اقدامات دولت در بخش‌های سیاسی و اقتصادی همگی مواردی هستند که می‌توانند به عنوان یک مانع بر سر پیش بینی‌های تکنیکال بورس عمل کنند.
سناریوی دوم که مبنی بر احتمال ریزش دوباره بورس است، زمانی می‌تواند عملیاتی شود که دولت اولا بخواهد نرخ ارز را به شکل فوری کاهش دهد. در وهله دوم دولت عرضه اولیه‌ای را تا پایان امسال برای بورس فراهم نکند و سوم اینکه با سیاست‌های دستوری شروع به دستکاری در شاخص کند.
بازار سرمایه پشت درِ مذاکرت هسته‌ای
درحال حاضر رابطه بورس و بازار ارز هم جهت شده و با بالا رفتن نرخ ارز، شاخص بورس هم بالا می‌رود و هر بار خبر از ارزان شدن دلار می‌آید، شاخص بورس هم عقب می‌کشد. در چنین شرایطی اگر مذاکرات به سرانجام بشیند، ارز‌های بلوکه شده آزاد شده و فروش نفت روی غلتک بیفتد، ارز‌های جدیدی وارد بازار ارز خواهد شد و طبیعتا نرخ ارز کاهش خواهد یافت. در اینجا ضروری است که دولت همزمان با کاهش نرخ ارز اقدام به تزریق نقدینگی به بورس کند تا جلوی ریزش دوباره بورس را بگیرد. اما باید دید آیا دولت منابع لازم برای این اقدامات را دارد؟
فعلا که به نظر نمی‌رسد حداقل در پاییز امسال خبری از نهایی شدن مذاکرات و احیای برجام باشد، بنابراین دولت کسری بودجه جدی خواهد داشت و مانند دولت حسن روحانی برای پوشش کسری بودجه به سراغ بورس خواهد رفت؛ بنابراین عملیاتی شدن سناریوی اول در حال حاضر و تا قبل از نهایی شدن مذاکرات برای دولت سودده‌تر است، اما در صورت احیای برجام باید احتمال ریزش موقت بورس را داد چرا که آن زمان بورس نیازمند سیاست‌گذاری دقیق و هدفمند است که به نظر نمی‌رسد این دولت فعلا به دنبال اتخاذ چنین سیاست‌گذاری باشد.