به گزارش جامعه ۲۴- رسم دعوت از شهردار تهران به جلسات هیئت دولت با حضور غلامحسین کرباسچی آغاز شد و با روی کارآمدن محمود احمدی نژاد در شهرداری به پایان رسید، اما با انتخاب محمدعلی نجفی به عنوان شهردار تهران پس از سال‌ها احیا شد.
اما در تمام سالهایی که کرسی شهردار تهران در هیئت دولت خاک می‌خورد مدیران شهری وقت، تلاش می‌کردند با رایزنی این صندلی را به کابینه بازگردانند. در شورای شهر چهارم زمانی که اعضای شورا با رییس جمهور دیدار کردند خواستار بازگشت شهردار تهران به جلسات هیئت وزیران شدند، اما نتیجه این رایزنی‌ها تنها تشکیل کمیسیون ویژه کلان‌شهر‌ها بود.
در بسته هیئت دولت به روی احمدی نژاد
اولین شهرداری که رسما از حضور در جلسات هیئت دولت منع شد محمود احمدی نژاد بود. هرچند که عمر حضور احمدی نژاد در شهرداری زیاد نبود و خیلی زود بهشت را به مقصد پاستور ترک کرد. او نیز با شهردار منتخب همان کار را کرد که دیگران با او کردند و مانع ورود شهردار وقت (محمدباقر قالیباف) به جلسات هیئت دولت شد. در آن زمان محمد خوش‌چهره نماینده وقت تهران و عضو ائتلاف آبادگران در واکنش به این رفتار احمدی‌نژاد خواستار شفاف‌شدن دلایل دعوت نکردن از شهردار تهران برای حضور در جلسات هیئت دولت شد و آن را برطرف‌کننده شائبه‌های سیاسی، تبلیغاتی و منفی ارزیابی کرد.
خوش‌چهره معتقد بود پیش از این از احمدی‌نژاد شهردار وقت تهران برای حضور در جلسات هیئت دولت دعوت نشد. آن زمان خیلی از کارشناسان دلیل این امر را «مشرب سیاسی و خط فکری و جناحی» متفاوت دولت با شهردار وقت تهران می‌دانستند.
شهرداری تهران یکی از مدیریت‌های استراتژیک در کشور است، زیرا تهران، مرکز کشور و کلان‌شهری است که نزدیک یک پنجم جمعیت کشور و نزدیک به نیمی از فعالیت‌های صنعتی و کارگروهی را در خود جای داده است.
تلاش‌ها و رایزنی‌های گاه و بیگاه اعضای شورای شهر هم نتوانست این طلسم چند ساله را بشکند و شهردار را راهی جلسات هیئت دولت کند. در این سال‌ها دولت و شهرداری از طریق رسانه‌هایشان به هم پیغام می‌دادند و کمتر رودررو درخصوص چالش‌های اساسی پایتخت به گفتگو می‌نشستند.
بازگشت شهردار به صندلی خود در هیئت دولت
رسم فراموش شده حضور شهردار تهران در جلسات هیئت دولت با آمدن محمدعلی نجفی به شهرداری تهران دوباره زنده شد. او در جلسه‌ای که برنامه‌های خود را به منتخبان شورای پنجم ارائه می‌کرد یادآوری کرد که رئیس‌جمهور (روحانی) برای پذیرفتن شهرداری تهران اعلام آمادگی کرده و به شوخی نیز گفت: برگه‌های سفید امضایی از وزیر کشور دارد که می‌تواند برای برطرف کردن نیاز‌های تهران به آن‌ها رجوع کند.
بعد از استعفای نجفی از تصدی شهرداری و حضور کوتاه‌مدت افشانی در شهرداری، صندلی شهردار در هیئت دولت به پیروز حناچی که در سال ۹۷ به‌عنوان شهردار پایتخت برگزیده شده بود، رسید.
بیشتر بخوانید: معاونین و شهرداران مناطق تهران با حکم زاکانی منصوب شدند
حضور حناچی در این جلسات هم طولانی نشد و کمتر از یک سال از حضور حناچی در جلسات هیئت دولت نگذشته بود که تخلف ساختمانی این نهاد در جماران و برخورد شهرداری با آن باعث شد که او دیگر پیامک حضور در هیئت دولت را دریافت نکند.
ورود نامزد پوششی به دولت
با روی کار آمدن شورای ششم، دوباره موضوع بازگشت شهردار تهران به جلسات هیئت دولت مطرح شد. در جلسه آغاز به کار شورای شهر ششم، استاندار تهران در بخشی از صحبت‌های خود در پیشنهادی به مجلس شورای اسلامی گفت: مجلس باید مصوب کند تا شهردار و استاندار تهران عضو هیئت دولت باشند، نه اینکه با درخواست و موافقت رئیس دولت این کار انجام شود. مشکلات تهران نیازمند حضور شهردار و استاندار در هیئت دولت است و قطعا این اقدام موثر و سازنده است. هر اقدامی در تهران برای کل کشور اثرگذار است.
اعضای شورای ششم شهر تهران معتقد بودند با انتخاب یک چهره سیاسی و ملی می‌توانند بسیاری از چالش‌های پایتخت را حل کنند و از میان دو گزینه نهایی، رای اکثریت علیرضا زاکانی بود. زاکانی هم مانند محمدعلی نجفی قبل از انتخاب نقل قویل از رییس جمهور برای حمایت دولت از شهرداری برای حل مشکلات تهران مطرح کرد.
او در نشست با جمعی از اساتید، نخبگان و فضلای حوزه علمیه قم هم گفته بود: تعدادی از اعضای شورای شهر تهران موضوع شهرداری تهران را با من مطرح کردند و من این موضوع را به صحبت با سران قوا منوط کردم. در صحبت با رییس مجلس و رئیس جمهور، ایشان پیشنهاد وزارت رفاه، وزارت بهداشت و ریاست دفتر ریاست جمهوری را مطرح کردند.
زاکانی گفت: در صحبت با آقای رییسی گفتم برای رفع مشکلات شهر تهران نیاز به کمک و یاری سه قوه و همه دستگاه‌ها است و آقای رییسی استدلال کردند شما بروید شهرداری و من هم کمک می‌کنم تا مشکلات شهرداری تهران کمتر شود و با خدمت رسانی و همکاری دولت و مجلس، کام مردم شیرین شود و بنده نیز به ایشان قول دادم با همکاری دولت و مجلس بار تهران را از روی دوش دولت بردارم.
حالا زاکانی چند جلسه‌ای است که در جلسات هیئت دولت به عنوان شهردار تهران حضور پیدا کرده است، اما تجربه این سال‌ها نشان داده حضور شهردار تهران در هیئت دولت چندان گره‌ای از مشکلات تهران باز نکرده است.
این پیشینه نه‌چندان موفق از حضور شهردار تهران در جلسات هیئت دولت سبب واکنش ناصر امانی، عضو شورای ششم نیز شد. او همان موقع گفت: «بدون تعارف، حضور تشریفاتی و تعارفی شهردار تهران در هیات دولت هیچ مشکلی را از شهر تهران حل نمی‌کند؛ اگر حل می‌کرد، دوره حناچی حل می‌کرد. اگر قرار بود ادامه پیدا کند، باید مانع حضورش در هیات دولت نمی‌شدند. ما البته خوشحال هستیم از اینکه آقای زاکانی به جلسات هیات دولت رفتند و انشاء‌الله امیدواریم این حضور تداوم پیدا کند، ولی این کار باید خروجی مناسبی داشته باشد.»
خروجی حضور چندباره زاکانی در هیئت دولت چه بود؟
اما حضور چندباره شهردار تهران در جلسات هیئت دولت تاکنون چه خروجی داشته است؟ سوالی که از پرویز سروری نائب رییس شورای شهر تهران پرسیدیم. او در پاسخ به این پرسش که آیا حضور شهردار در دولت به جای منفعت برای شهرداری، باعث هزینه‌تراشی برای شهر جهت خدمت به دولت نخواهد شد؟ می‌گوید: مردم بدانند تنها شهرداری که از روز اول به طور ثابت در تمام جلسات هیئت دولت شرکت کرده، شهردار دوره ششم است و این پیام خوبی به جامعه می‌دهد که ما یک هم‌افزایی بین دولت و شهرداری تهران خواهیم داشت.
او ادامه می‌دهد: نکته شما معکوس است؛ یعنی شهردار تهران تاکنون توانسته با همکاری‌هایی که با دولت کرده اقدامات مهم و موثری را انجام دهد. برای مثال شهرداری اختلافاتی با سازمان تامین اجتماعی داشت که اخلالی در کار دو سازمان ایجاد می‌کرد و حضور زاکانی در جلسه هیئت دولت سبب هماهنگی با وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی شد تا یک استمهالی بگیرند. در حال حاضر کارگروه‌هایی تشکیل شده برای اینکه اختلافات تا زمان استمهال حل شده و شهرداری مجبور نشود اقدامات نامتناسبی را در این بخش انجام دهد.
سروری اضافه می‌کند: ما نباید توقع داشته باشیم حضور ما در هیئت دولت صرفا برای این باشد که حتما دولت به شهرداری کمک کند؛ برای مثال یکی از موضوعات مهم در شهر تهران بافت فرسوده است. براین باوریم که با حضور رستم قاسمی در وزارت راه و شهرسازی زمینه‌ها برای همکاری مشترک با شهرداری تهران بسیار فراهم شده است.
نائب رییس شورای شهر تهران می‌گوید: نه وزارت راه و شهرسازی می‌تواند منهای شهرداری در تهران کار خاصی انجام دهد نه شهرداری بدون هماهنگی دولت می‌تواند کاری از پیش برد. در حال حاضر با تعامل دوجانبه‌ای که بین شهرداری و دولت وجود دارد آینده روشنی برای بهبود شرایط بافت فرسوده تهران و سایر حوزه‌ها متصوریم.