اقتصاد ۲۴- سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری هفتگی به سوالات مختلف در زمینه سیاست خارجی پاسخ داد. مشروح این گفتگو را می خوانید:
سعید خطیب‌زاده ظهر امروز در نشست خبری با اصحاب رسانه، با تسلیت ایام سوگواری دهه آخر ماه صفر و تبریک روز مرزبانی، در پاسخ به سوالی درباره سفر وزیر امور خارجه ارمنستان به تهران گفت: سفر وزیر امور خارجه ارمنستان از پیش تنظیم شده و در چارچوب مسائل دوجانبه، گسترش روابط فیمابین در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و دیگر ابعاد روابط انجام شد. تهران هم با باکو و هم با ایروان روابط خوبی دارد و روابطش با هیچ کشوری برعلیه کشور دیگری نیست و سیاست خارجی ایران هم بر نگاه شمول‌گرا بنا شده است.
این دیپلمات ارشد همچنین حادثه تروریستی در کابل اظهار داشت: تروریسم در هر شکل و رنگ محکوم است. ایران موضع ثابتی درباره عملیات تروریستی داشته و بلااسثتنا آنها را محکوم کرده است. افغانستان خسته از تروریسم، خشونت و افراطی‌گری است و همه باید به افغانستان امن و باثبات کمک کنیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره حضور تروریست‌ها در جمهوری آذربایجان و در نزدیکی مرزهای ایران تصریح کرد: از ابتدای جنگ تا به امروز این گزارش‌ها را داشتیم و تمامی این گزارش‌ها را به اطلاع دوستان خود در باکو رساندیم. در جلسات مختلف دوستان ما اعلام کردند هیچ تهدیدی متوجه کشورهای دیگر نیست. این گزارش‌ها همچنان به ما واصل می‌شود.
اجازه دهیم مراودات تهران- باکو در مجاری گفت و گوها ادامه یابد
وی با بیان اینکه روابط ایران و آذربایجان روند رو به گسترشی دارد، گفت: در چند ماهه اخیر، همواره ایران سیاست اصولی خود را پیگیری کرده است. ما سطوح مختلف روابط و مروادات را با باکو داشته و داریم و اجازه دهیم در همان مجاری گفت‌وگوها ادامه یابد. این روابط نیازمند برخی اظهارات رسانه‌ای تاسف‌برانگیز نیست.
رییس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه ادامه داد: از ابتدا به دوستان خود در باکو گفتیم ما تمامی ارضی و حاکمیت ملی جمهوری آذربایجان را به رسمیت می‌شناسیم و به حفظ آن کمک کردیم.
خطیب‌زاده درباره بازداشت رانندگان ایرانی در جمهوری آذربایجان خاطرنشان کرد: رفتار با رانندگان ایرانی را در چارچوب حسن همسایگی نمی‌دانیم و گزارش‌های رسیده در این باره، جای تامل زیادی دارد. مقامات باکو باید دقت بیشتری را درباره نحوه رفتار مرزبانان خود با اتباع ایرانی داشته باشند.
وی با بیان اینکه البته ملاحظاتی وجود دارد که مهمترین آن، اقدامات و اظهارات رژیم صیهونیستی از داخل خاک آذربایجان علیه ملت ایران است، ابراز داشت: به همکاران خود در باکو این مسئله را گفتیم و در خفا و علن هم گفتند که تذکرات را می‌دهند. باکو نباید اجازه دهد مرزها و کشور خودش مورد استفاده طرف ثالث قرار گیرد. ایران به درستی بلد است از امنیت خود محافظت کند ولی درست آن است که باکو به وظایف حاکمیتی‌اش عمل کند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره نقش روسیه در مسائل اخیر قفقاز و تنش‌های اخیر و میانجیگری میان تهران و باکو بیان کرد: روابط تهران و باکو و روابط ایران و همسایگانش نیازمند میانجی نیست بلکه سعی کرده به شکل حرفه‌ای و بیطرفانه میانجی کشورهای دیگر باشد.
به گفته خطیب‌زاده، البته درخصوص مسائل مختلف با مسکو گفت‌وگوهای راهبردی داریم که شامل تحولات منطقه پیرامونی نیز است. موضع ایران و روسیه درخصوص دریای خزر و مانورهای نظامی در آن مشترک است.
منطق دولت آمریکا تغییر نکرده است
خبرنگاری پرسید که اظهارات امیرعبداللهیان درباره آزادسازی ۱۰ میلیارد پول‌های ایران، شرط برگشت به مذاکرات وین است؟ که این دیپلمات ارشد پاسخ داد: آنچه وزیر امور خارجه بیان کرد این است که منطق دولت آمریکا تغییر نکرده و می‌خواهد میراث شکست خورده تحریم‌ها برعلیه برجام و ملت ایران توسط بایدن حفظ شده و نتیجه مورد تمایل در وین که بازگشت به برجام است، حاصل شود.
وی با بیان اینکه آمریکا باید نشان دهد در روش و اقدام تغییر کرده است، یادآور شد: نمی‌شود پول‌های ایران در بانک‌های دیگر توقیف باقی مانده باشد و آمریکا به عنوان خواهان حرف‌هایی را مطرح کند. آمریکا به روش‌های مختلف می‌توانست حسن نیت خود را نشان دهد از جمله اینکه پول‌های ایران برگرداند.
خطیب‌زاده همچنین درباره رزمایش مشترک ترکیه و آذربایجان در نخجوان عنوان کرد: همه باید کمک کنند این منطقه صلح و ثبات و آرامش داشته باشد. در چند هفته گذشته متاسفانه مانورهای متعدد نظامی در این منطقه بدون هیچ وجهی انجام شده است. همه باید کمک کنند صلح و ثبات در منطقه در حد اعلا حفظ شود.
صبر ایران درباره تحرکات تروریستی اقلیم نمی‌تواند ادامه یابد
وی درباره عملیات‌های نظامی ایران علیه گروه‌های تروریستی در اقلیم کردستان عراق،گفت: در قبال برخی اقدامات تروریستی گروهک‌ها که در منطقه اقلیم کردستان عراق، صبر راهبردی همراه با درایت داشتیم که این مسئله در مسیر خود حل و فصل شود. پیام ایران به اقلیم و بغداد این است که این مسیر دیگر نمی‌تواند ادامه یابد.
رییس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه تجاوزها و اقدامات تروریستی دیگر نمی‌تواند ادامه یابد، اظهار داشت: نمی‌شود در مرزهای اقلیم کردستان عراق و در عراق، شاهد حضور پایگاه‌های نظامی توسط گروهک‌های تروریستی ضد ایرانیو برقراری پایگاه‌های نظامی باشیم که در آن، گروهک‌های نظامی تعلیم نظامی برای حمله با ایران می‌بینند. این خلاف حقوق بین‌المللی است.
بیشتر بخوانید: خطیب زاده: حضور اسرائیل در نزدیکی مرزهایمان را تحمل نمی‌کنیم
خطیب‌زاده افزود: به بغداد و اقلیم گفته شده است که این اقدامات دیگر قابل پذیرش نیست و این گروهک‌ها و پایگاه‌ها باید جمع‌آوری و خلع سلاح شوند و اگر سوء استفاده می‌شود، اقلیم و دولت مرکزی عراق باید به وظایف قانونی خود عمل کنند..
وی با اشاره به قانون اساسی عراق تصریح کرد: بند هفت قانون اساسی عراق می‌گوید مرزهای عراق نمی‌تواند مرز اقدامات تروریستی باشد. البته دوستان در اقلیم و بغداد گفتند که در حال تلاش هشتند ولی اینها کافی نیست چراکه ما بیش از این تحمل دست‌اندازی‌های بچگانه در مرزهای خود نداریم.
گفت و گوها با ریاض در حال پیگیری است/تمرکز اصلی بر روابط دوجانبه است
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره آخرین وضعیت گفت‌وگوهای تهران و ریاض خاطرنشان کرد: گفت‌وگوها در بهترین وضعیت خود در حال پیگیری است. چند دور گفت‌وگو در بغداد انجام شده است. بدون نقاطع پیام‌ها رد و بدل شده است. تلاش می کنیم در چارچوب مرضی‌الطرفین به آغاز یک روابط پایدار برسیم.
خطیب‌زاده همچنین درباره سفر هیاتی از عربستان به تهران برای بازگشایی سفارت سعودی در ایران ابراز داشت: اخبار منتشر شده درباره اعزام هیاتی از عربستان سعودی به تهران تایید نمی‌شود.
وی درباره جدیت ریاض در گفت‌وگوهای ایران و عربستان بیان کرد: گفت‌وگوهای سیاسی و دیپلماتیک در جنس و مجاری خود ادامه می‌یابد. در فضای عمومی و رسانه‌ای آنچه می‌گویم که شایسته این فضا باشد. گفت‌وگوها در بغداد در حال انجام است و درباره پرونده‌های مختلفی صحبت شده است. تمرکز اصلی بر روابط دو جانبه است اما درخصوص مسائل منطقه‌ای گفت‌وگو شده و باز هم خواهد شد.
این دیپلمات ارشد در پاسخ به این سوال که اظهارات امیرعبداللهیان درباره آزادسازی پول‌های ایران آیا پیام به طرف آمریکایی بود، یادآور شد: آنچه امیرعبداللهیان گفت، پیام برای مقامات آمریکایی نبود بلکه بیان یک منطق بود. دولت آمریکا هیچ تغییری در روش نداشته است بلکه در اقدامات همان مسیری را ادامه داده است که دولت ترامپ انجام می‌داد. ایشان برای مثال بیان کردند اگر دولت بایدن می‌خواست تفاوت خود را برای تعامل با ایران نشان دهد، راه‌هایی مانند آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران وجود داشت.
امیرعبداللهیان درباره میزان پول‌های بلوکه شده ایران هم عنوان کرد: اینکه چه اندازه پول‌های ایران، بلوکه است، می‌توان آن را از بانک مرکزی پرسید. این پول‌ها، پول مردم ایران است که با گردن‌کشی دولت آمریکا و بی‌عملی طرف‌های دیگر در خارج از کشور باقی مانده است.
وی اضافه کرد: ایران منابع خود را برای استحصال این منابع استفاده کرده و این پول باید به داخل کشور بازگردد. دستور رییس‌جمهور ناظر بر همین مسئله است و اقداماتی در این چارچوب انجام شده است. امیدواریم شاهد بازگشت حداکثر این منابع به داخل کشور طی ماه‌های آینده باشیم.
خبرنگاری مدعی شد که ایران «برنامه بی» برای مذاکرات هسته‌ای ندارد که سخنگوی دستگاه دیپلماسی در واکنش به این مسئله گفت: دولت ایران و نهادهای بالادستی معروفند که نگاه راهبردی به مسائل دارند. تقریبا هیچ دولت و حاکمیت سیاسی معتبری در دنیا نیست که برنامه‌های مختلفی نداشته باشد و اتفاقا برنامه‌های بی و سی ما آنها را به فکر فرو برده است اما همه باید متمرکز بر برنامه الف باشند.
برجام بدیل ندارد
خطیب‌زاده با تاکید بر اینکه هیچ بدیل جذابی برای برجام وجود ندارد، اظهار داشت: برجام توسط شورای امنیت به یک سند بین‌المللی تبدیل شده است. طرفی به نام آمریکا وجود دارد که ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ و بند بند برجام است و تمامی طرف‌های متعهد به برجام را تنبیه کرده و طرفی به نام ایران را هدف ظالمانه‌ترین تحریم‌ها قرار داده است.
به گفته رییس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه، جنایات آمریکا قابل فراموشی نیست. در میانه پاندومی کرونا، افرادی مانند پمپئو و اندیشکده ساختگی دفاع از دموکراسی می‌گفتند کاری که با فشار حداکثری نکردیم کرونا با ایران می‌کند.
خطیب‌زاده با بیان اینکه به گفته‌ها توجه نکنید بلکه به اقدامات توجه کنید، تصریح کرد: دولت بایدن چه تفاوتی با دولت ترامپ داشته است. بایدن در کمپین انتخاباتی خود گفته بود در روز اول آمریکا به تمامی تعهدات بین‌المللی خود برمی‌گردد. چند روز از روز اول گذشته است؟
وی با اشاره به دیدگاه ایران درخصوص بازگشت به برجام خاطرنشان کرد: اگر کلیه تحریم‌ها به شکل موثر برداشته شود، ایران هم کلیه اقدامات کاهشی خود را متوقف می‌کند. آنها اقدامات جبرانی بوده و همه می‌توانند به روز صفر برگردیم.
امیر عبداللهیان آخر هفته به بیروت می‌رود
این دیپلمات ارشد درباره سفر وزیر امور خارجه ایران به بیروت هم ابراز داشت: سفر امیرعبداللهیان در پایان هفته به لبنان انجام می‌شود. این سفر، دو ایستگاه توقف خواهد داشت که در صورت نهایی شدن، اطلاع‌رسانی خواهیم کرد. تشکیل دولت در لبنان خواسته دیرینه ما بود و این سفر برای تبریک در این مورد و توسعه روابط انجام می‌شود.
خطیب‌زاده درباره سفر علی باقری به قطر هم بیان کرد: سفر باقری در ادامه سفرهای معاون سیاسی به منطقه است. ما چارچوب منظمی برای رایزنی‌های سیاسی در سطح معاون سیاسی با همتایان خود در منطقه داریم. این سفر یک پیام روشن نیز دارد که اولویت ایران، همسایگان و کشورهای منطقه است. باقری هم نخستین سفر خارجی خود را به قطر رفت.
توضیحات خطیب‌زاده درباره عبارت "بزودی" در فرایند مذاکرات
وی درباره زمان آغاز مذاکرات هسته‌ای و آنچه تحت عنوان «به زودی» مطرح می‌شود، نیز یادآور شد: آنچه تحت عنوان «به زودی» گفته شده است، به معنای به محض پایان رسیدن فرایند مرور گفت‌وگوها در وین است. دو پروسه در دولت جدید آغاز شده است. یکی درباره اصل مذاکرات وین است که رییسی و امیرعبداللهیان گفتند قطعا گفت‌وگوهای وین ادامه می‌یابد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: فرایند بررسی دیگری هم آغاز شده که درباره جزییات ۶ دور گفت‌وگوهای وین است. به محض پایان آن، حتی یک ساعت هم مطلع نخواهیم کرد که فکر نمی‌کنیم کمتر از ۹۰ روزی باشد که دولت بایدن به مذاکرات بازگشت. دولت رییسی ۵۰، ۵۵ روز است که کار خود را آغاز کرده است.
خطیب‌زاده درباره مذاکره‌کننده هسته‌ای نیز عنوان کرد: تیم اجرایی هسته‌ای تغییر کرده است و مذاکره‌کنندگان با توجه به این تغییرات، نگاه‌هایی خواهند داشت. طرف مقابل نیز متوجه شده که باید انعطاف لازم را داشته باشند.
وی درباره سفر وزیر امور خارجه ارمنستان و توافقات دفاعی دو کشور هم گفت: اساسا این قبیل سفرها برای آن انجام می‌شود که توافقات بهتری صورت گیرد و روابط دفاعی پایدار میان دو کشور ایجاد شود. البته تاکید می‌کنیم که از سیاسی کردن این سفرها باید پرهیز شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد: تمامی اقداماتی که ایران - به عنوان کشوری که لنگرگاه ثبات در منطقه است و خود را ضامن امنیت منطقه می‌داند - انجام می‌دهد و از جمله تحولات مرزی با نگاه مدبرانه و در چارچوب این نقش است اگر تذکری به برخی از کشورها می‌دهیم، مبنای سواستفاده نشود که بعدا آن کشورها متضرر شوند.