اقتصاد ۲۴- به دلیل رشد تا ۶۰۰ درصدی قیمت طی چهار سال گذشته و کاهش توان متقاضیان مسکن، بازار ساخت و ساز نیز وارد رکود شده است.
در پنج ماهه نخست سال ۱۴۰۰ فقط ۲۴۹۱ پروانه ساختمانی در شهر تهران صادر شده که از افت ۱۸ درصدی نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۹ حکایت دارد. در واقع به طور میانگین در هر ماه ۴۹۸ پروانه صادر و ۳۶۸۶ واحد جدید در شهر تهران ساخته شده است.
با توجه به تعداد ۷.۴ واحد مسکونی برای هر پروانه، حجم ساخت و ساز در پنج ماهه نخست امسال ۱۸ هزار و ۴۳۳ واحد مسکونی بوده که اگر تقسیم بر پنج ماه شود، به طور متوسط در هر ماه ۳۶۸۶ واحد مسکونی جدید در شهر تهران ساخته می‌شود که حدود یک سوم تقاضای موثر بازار را شامل می‌شود.
رکورد در خرید و فروش ملک
البته در حال حاضر خرید و فروش ملک نیز در رکود قرار دارد و در شش ماهه نخست امسال به طور میانگین ۴۹۱۵ معامله مسکن در شهر تهران انجام شده که البته نشان می‌دهد حجم خرید و فروش ۳۳ درصد از حجم ساخت و ساز پیشی گرفته است.
میزان ساخت و ساز در تهران نسبت به سال ۱۳۹۰ از نظر تعداد واحد مسکونی افت ۷۹ درصد و از نظر تعداد پروانه کاهش ۸۰ درصدی یافته است. ۱۰ سال قبل به طور میانگین در هر ماه ۲۴۸۰ پروانه ساختمانی در شهر تهران صادر شده و حدود ۱۷ هزار و ۵۰۰ خانه جدید در تهران ساخته می‌شد. تعداد کل پروانه‌های سال ۱۳۹۰ به میزان ۲۹ هزار و ۷۶۳ فقره و تعداد واحد‌های مسکونی احداثی ۲۱۰ هزار و ۹۲۴ واحد بوده است.
بیشترین میزان ساخت و ساز در چه مناطقی است؟
بیشترین میزان ساخت و ساز در بین مناطق شهر تهران در پنج ماهه نخست سال ۱۴۰۰ به ترتیب متعلق به منطقه ۱۵ با ۲۸۱ فقره پروانه ساختمانی، منطقه ۴ با ۲۲۷ فقره، منطقه ۲ با ۱۷۹ فقره، منطقه ۱۴ با ۱۶۰ فقره و منطقه ۸ با ۱۵۴ فقره بوده است.
کمترین میزان صدور پروانه نیز در منطقه ۹ با ۴۹ مورد، منطقه ۱۰ با ۸۳ مورد و منطقه ۶ با ۸۸ مورد اتفاق افتاد. نکته حائز اهمیت آنکه که در منطقه پنج به عنوان پرمعامله‌ترین محدوده بازار مسکن شهر تهران طی پنج ماهه نخست سال جاری ۸۸ فقره پروانه ساختمانی صادر شده که از این نظر رتبه دوازدهم را در بین مناطق شهر تهران به خود اختصاص داد.
کاهش ۸۰ درصدی نسبت به سال ۹۰
با توجه به این آمار، ساخت و ساز در تهران نسبت به سال ۱۳۹۰ کاهش ۸۰ درصدی و در مقایسه با سال ۱۳۹۹ افت ۱۸ درصدی داشته است. در شرایط موجود عمده متقاضیان واقعی مسکن که توان خرید آن‌ها به کمترین میزان خود رسیده به سمت آپارتمان‌های قدیمی سوق یافته‌اند.
بیشتر بخوانید: خبر خوش برای سازندگان مسکن
در هفت سال گذشته سهم واحد‌های بالای ۱۶ سال از ۱۲ درصد به حدود ۳۰ درصد کل معاملات شهر تهران رسیده است. در مقابل سهم خانه‌های بالای پنج سال که در سال ۱۳۹۳ حدود ۵۸ درصد از کل معاملات بود به ۳۳ درصد در مردادماه ۱۴۰۰ کاهش یافته است.
دلایل افت ساخت و ساز
جهش قیمت مسکن عمده‌ترین دلیل کاهش معاملات و ساخت و ساز در پایتخت است. قیمت هر متر خانه در شهر تهران از ۴.۵ میلیون تومان در اردیبهشت ۱۳۹۶ به رقم بی‌سابقه ۳۱.۷ میلیون تومان در شهریورماه ۱۴۰۰ رسیده که افزایش ۶۰۰ درصدی را نشان می‌دهد.
با اینکه سرعت رشد ماهیانه و سالیانه قیمت در مقایسه با سال گذشته حدودا به یک سوم رسیده، تجربه چهار سال گذشته نشان داده منحنی قیمت‌ها به محض ایجاد رونق نسبی خرید و فروش، به سمت بالا حرکت کرده است.
با این وجود عمده کارشناسان معتقدند بازار مسکن از ظرفیت رشد قابل توجه در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ برخوردار نیست. طرح دولت برای احداث سالیانه یک میلیون واحد مسکونی، ثبات بازار‌های رقیب از جمله ارز، طلا و بورس، کاهش انتظارات تورمی و احتمال انجام مذاکرات هسته‌ای از جمله دلایل آرامش نسبی بازار مسکن در نیمه دوم سال جاری عنوان می‌شود.