به گزارش جامعه ۲۴- سزارین یا آنچه برخی از آن در ایران به آن رستمینه می‌گویند روشی است برخلاف زایمان طبیعی که در آن به وسیله برشی در دیواره شکم مادر و رحم او نوزاد را خارج می‌کنند. این نوع زایمان عمدتا به دلیل عدم توانایی مادر در زایمان پزشکی و تشخیص پزشکی در زمانی است که جان کودک و مادر در خطر باشد، تجویز می‌شود.
شرایط سزارین
در صورتی که فرد قبلاً سزارین کرده باشد یا زمانی که فرزند در رحم مدفوع کرده باشد، همچنین جفت یا رگ سر راهی باشد ماما یا متخصص زنان و زایمان مجبور است برای نجات جان نوزاد و مادر به عمل سزارین دست بزند.
از سوی دیگر نمایش بندناف، دیسترس جنین در سن بالای ۲۴ هفته، دیستوشی زایمان مانند توقف زایمانی، عدم تناسب سر جنین با لگن مادر، پرولاپس بند ناف، وجود تبخال دستگاه تناسلی، دو قلویی وقتی که جنین اول با نمایش سر نباشد، دوقلو‌های مونوآمنیونی، جنین بزرگتر از ۴.۵ کیلوگرم، وجود ناهنجاری‌های رحمی در مادر و زایمان بریچ نیز عمدتا به سزارین ختم می‌شوند.
سزارین اورژانسی
با این حال گاه در میانه زایمان طبیعی، نیاز به سزارین اورژانسی است؛ این زمانی است که خطری زندگی مادر یا نوزاد یا هر دو را به خطر بیندازد. این سزارین زمانی رخ می‌دهد که جنین در مجرای خروجی زایمان گیر کرده باشد. یا زایمان با خون‌ریزی عفونت وجود داشته باشد یا اینکه مایع آمنیوتیک نشت کرده و سبز رنگ شده باشد.
بیشتر بخوانید: اجاره رحم؛ فقط ۵۰ تا ۷۰ میلیون تومان
از سوی دیگر، ایست ناگهانی ضربان قلب جنین، بیرون زدگی بندناف از واژن، مسمومیت حاملگی مادر همراه با فشار خون بالا که منجر به تشنج شده باشد سزارین اورژانسی صورت می‌گیرد.
تب سزارین در ایران
سازمان جهانی بهداشت توصیه کرده است که ۱۵ درصد زایمان‌ها به دلیلی شرایط مادر و نوزاد با سزارین انجام شود با این حال اینگونه زایمان به دلیل اینکه درد زایمان کمتری را بر مادر تحمیل می‌کند، در چند سال اخیر با رشد قارچ‌گونه‌ای در بسیاری از کشور‌های دنیا مواجه شد به گونه‌ای که حدود ۳۰ درصد از تولد‌ها در آمریکا و ۴۶ درصد در چین با روشن سزارین انجام شد. این موضوع در ایران نیز با استقبال پزشکان و بسیاری از مادران باردار همراه شد، اگرچه آمار دقیقی از رشد سزارین در ایران در دست نیست با این حال برخی آمار‌ها حاکی از آن است که آمار این نوع از زایمان در سال ۲۰۱۴ تا ۵۵ درصد نیز رسیده است که این بالاترین نرخ سزارین در میان تمامی کشور‌های جهان بود.
دلایل رشد سزارین
رشد سزارین در حالی در ایران بالا رفت که بسیاری از متخصصین زنان و زایمان را به نگرانی انداخت چرا که این نوع از زایمان با عوارضی، چون عفونت محل عمل، عفونت لگن، عفونت ریوی، عفونت مجرای ادراری، آمبولی ریه، ترومبوز وریدی و عوارض بیهوشی همراه بود، از سوی دیگر هزینه‌های بستری و جراحی نیز بخش لاینفکی از این موضوع بودند.
تمایل مادران باردار و برخی از پزشکان به دلیل دستمزد بالای جراحی و همچنین تفاوت چشمگیر تعرفه زایمان طبیعی و جراحی سزارین از جمله دلایل رشد عمل سزارین در ایران بود با این حال نهاد‌هایی مانند وزارت بهداشت سعی کردند تا به ماجرا ورود کرده و سعی کنند تب بالای سزارین در کشور را مهار کند.
زمانی برای مهار سرعت سزارین
طرح تحول سلامت در دولت یازدهم و دوازدهم سعی کرد با تشویق زایمان طبیعی از طریق رایگان کردن آن در بیمارستان‌های دانشگاهی و برخی از بیمارستان‌های خصوصی و همچنین تعیین مبلغی به عنوان پاداش برای پزشکانی که نوزاد یک مادر باردار را از طریق زایمان طبیعی به دنیا می‌آورند، نرخ سزارین را کاهش دهد. این اقدام در سال ۲۰۱۴ یعنی همان سالی که ایران رکورد سزارین در جهان را به نام خود ثبت کرد آغاز شد.
همچنین برای پزشکان، سهمیه انجام عمل سزارین در نظر گرفته شد و اگر پزشکان بیشتر از سهمیه خود عمل سزارین را انجام می‌دادند، برای عمل‌های اضافه‌تر از سهمیه پولی دریافت نمی‌کردند و همچنین رتبه آن‌ها در رده‌بندی ملی نظام پزشکی تنزل پیدا می‌کرد. پنج ماه بعد مدل اجرای این برنامه کمی تغییر کرد و بنا شد پزشکانی که زایمان طبیعی انجام می‌دهند، پول بیشتری نسبت به پزشکانی دریافت کنند که عمل سزارین انجام می‌دهند.
هفت سال پس از اجرای برنامه وزارت بهداشت در راستای ترویج زایمان طبیعی و مهار تب بالای سزارین، یک تحقیق دانشگاهی انجام شد که در آن نشان داده می‌شود بعد از اجرای برنامه در مجموع سزارین، ۵ درصد کاهش را تجربه کرد و نرخ سزارین در مادرانی که اولین فرزند خود را به دنیا آوردند ۶ درصد کاهش داشته است. همچنین نرخ سزارین در بین مادرانی که در سن اوج باروری یعنی ۱۷ تا ۳۵ سال بودند، عددی معادل ۱۳ درصد کاهش را به ثبت رسانده است.
افزایش زایمان‌های طبیعی در برابر سزارین
بر اساس این پژوهش که توسط حنیفا پیلوار از دانشگاه کووین مریلند و کوثر یوسفی استاد اقتصاد دانشگاه تهران انجام شده است، سیاست وزارت بهداشت توانست تقاضای سزارین و انگیزه‌های طرف عرضه عمل سزارین را به خصوص در بیمارستان‌های دولتی تغییر دهد. در نتیجه این برنامه، نرخ سزارین که در بیمارستان‌های دولتی ۴۷ درصد بود، ۶ درصد کاهش یافت. همچنین این نرخ که در میان مادرانی که اولین فرزند خود را به دنیا می‌آورند ۴۸ درصد بود، ۱۳ درصد کاهش یافت.
نرخ سزارین در بیمارستان‌های خصوصی نیز چهار درصد افت کرد. بر اساس اعلام وزارت بهداشت در حال حاضر نرخ سزارین به ۴۹ درصد زایمان‌ها رسیده و برخلاف گذشته زایمان طبیعی نسبت به سزارین پیشی گرفته و نرخ آن به ۵۱ درصد رسیده است.
این مطالعه نشان می‌دهد که سزارین را نه رایگان کردن زایمان که ایجاد انگیزه مالی برای پزشکان کاهش داده است و برنامه‌هایی، چون رایگان کردن زایمان طبیعی چندان نتوانست روی خانواده‌ها تأثیر بگذارد.