اقتصاد ۲۴- دریافت کدرهگیری از مشاوران املاک با اماواگر‌هایی همراه می‌شود. گاهی مشاوران املاک در مشهد همان نسخه‌های دستی و قدیمی را به دوطرف قرارداد می‌دهند که، چون ثبت سیستمی نشده است، کدرهگیری ندارد. گاهی هم وقتی مردم درخواست کدرهگیری و قرارداد چاپی دارند، بهانه تراشی‌هایی از سوی مشاوران املاک برای ثبت نکردن قراردادها در سامانه املاک و دادن کدرهگیری می‌شود. از همه بدتر اینکه دادن کدرهگیری به دوطرف قرارداد باید بدون هیچ هزینه‌ای انجام شود، اما در مواردی مشاوران املاک دادن این کد به دوطرف قرارداد را به پرداخت هزینه اضافی به جز مبلغ کمیسیون منوط می‌دانند.
این موارد درحالی است که ازجمله مزایای کدرهگیری، اعتبار آن نزد مراجع قضایی است؛ در نتیجه دوطرف معامله نمی‌توانند پس از ثبت آن روی قیمت یا زمان تحویل ملک حرفشان را تغییر دهند. در صورت رخ دادن چنین موردی می‌توان با دردست داشتن قرارداد و کد اخذشده، از شخص مدنظر شکایت کرد. همچنین از آنجا که سامانه دریافت کدرهگیری املاک در سراسر کشور برقرار است، از فروش هم زمان یک ملک به چند نفر جلوگیری می‌کند. حتی با دریافت این کد می‌توان از قرارگرفتن ملک در طرح‌های شهرداری و میزان بدهی آن به بانک‌ها مطلع شد.
بهانه تراشی برای فرار مالیاتی
بین آشفته بازار قیمت‌های نجومی و سرسام آور رهن و اجاره خانه‌ها که در بازدید میدانی از مشاوران املاک مشاهده می‌کنیم، درباره چندوچون وضعیت کدرهگیری نیز از مراجعه کنندگان جویا می‌شویم. مراجعه کننده‌ای به یکی از واحد‌های صنفی مشاوران املاک در محدوده بولوار ابوطالب می‌گوید: می‌خواستم کدرهگیری را از بنگاه دار بگیرم که متأسفانه این کار را برایم انجام نداد. حتی حاضر شدم مبلغ مدنظرش را هم پرداخت کنم، اما زیر بار نرفت و با گفتن اینکه اگر برای شما این کار را انجام بدهم، برای من مالیات زیاد می‌آید، کدرهگیری نداد.
این شهروند مشهدی کدرهگیری را برای اطمینان در قول نامه‌ای که با صاحب خانه به صورت دستی تنظیم شده بود، نیاز داشت. او تأکید می‌کند: برای یک واحد آپارتمان ۸۵ متری، ۲۰۰ میلیون تومان رهن به صاحب خانه پرداخت کرده ام. بنگاه یک برگ کاغذ دست من داده است که ممکن است گم شود یا به هر دلیل پاره شود یا هر اتفاق دیگری برای یک برگ کاغذ بیفتد که مدرکی برایم نماند. ولی اگر بنگاه قرارداد رهن خانه را طبق قانون در سیستم ثبت می‌کرد و کدرهگیری می‌داد، هر زمانی این قرارداد در بانک اطلاعاتی وجود داشت و قابل استناد بود.
یکی از شهروندان دیگر که تجربه سردرگمی برای دریافت کدرهگیری از مشاور املاک منطقه سکونتش را در قاسم آباد داشته است نیز می‌گوید: من برای ثبت نام دریافت وام ودیعه مسکن به قرارداد املاک با کدرهگیری نیاز داشتم، اما صاحب خانه ام با دریافت قول نامه کدرهگیری دار مخالفت کرد. بنگاه نیز طرف صاحب خانه را گرفت، چون به نفع خودش بود که ثبت سیستم نشود و مالیات کمتری بدهد.
پول اضافه برای کدرهگیری ندهید
یکی از شهروندان دیگر موفق به دریافت کدرهگیری و ثبت سیستمی قول نامه اجاره خانه اش شده است، اما مشاور املاک به جز مبلغ کمیسیون، ۲۰۰ هزار تومان برای دادن این کد از دوطرف قرارداد پول دریافت کرده است. در صورتی که دریافت هزینه اضافی به جز مبلغ کمیسیون غیرقانونی است.
چند شهروند دیگر هم در گشت وگذاری که از مشاوران املاک داشتیم، بحث دریافت پول اضافه بابت دریافت کدرهگیری املاک را مطرح کردند که برخی از آنان حتی تا ۵۰۰ هزار تومان هم برای دریافت این کد به مشاوران املاک پول اضافه پرداخت کرده بودند.
مردم تخلفات مشاوران را اعلام کنند
این مشکلات را از رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک مشهد پیگیری می‌کنیم. علی مرادزاده در گفتگو با شهرآرا اظهار می‌کند: مشاوران املاک حتی اگر دوطرف قرارداد درخواست ثبت سیستمی قول نامه‌ها و کدرهگیری نداشته باشند، بازهم موظف اند که این روند قانونی و اداری را بدون اماواگر انجام دهند.
بیشتر بخوانید: بانک‌ها مستاجران را از دریافت وام اجاره ناامید می‌کنند
وی در پاسخ به اینکه برخی مشاوران املاک در ازای دادن کدرهگیری به مردم مبالغی را دریافت می‌کنند، تأکید می‌کند: مردم هیچ پولی را نباید به جز مبلغ کمیسیون به مشاوران املاک پرداخت کنند. ثبت سیستمی قراردادها، پرینت آن و دادن کدرهگیری املاک جزو خدمات و وظایفی است که مشاوران املاک با دریافت همان مبلغ کمیسیون باید انجام دهند و هیچ پول اضافه‌ای دریافت نکنند.
رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک مشهد اعلام می‌کند: مردم در صورت مشاهده تخلف مشاوران املاکی که حاضر نشدند کدرهگیری بدهند یا در ازای دادن کدرهگیری مبلغ اضافه درخواست کردند، با شماره ۳۱۴۳۲ تماس بگیرند. اتحادیه مشاوران املاک شکایت‌ها را ثبت و بررسی می‌کند و با متخلفان برابر قانون برخورد می‌شود.
مردم شرط پرداخت کمیسیون را گرفتن کدرهگیری بدانند
اینکه برخی مشاوران املاک اصلا سیستمی در واحد صنفی شان ندارند به ویژه در نقاط کم برخوردار مشهد و برخی مشاوران هم با نحوه ثبت سیستمی آشنا نیستند و دانش انجام امور رایانه‌ای را ندارند، از دیگر مشکلات موجود بر سر راه دریافت کدرهگیری است. درباره این مشکلات مرادزاده توضیح می‌دهد: تجهیز مشاوران املاک به سیستم و آشنایی صاحبان آن‌ها با ثبت قراردادها را اتحادیه مشاوران املاک همواره پیگیری کرده است. اما متأسفانه برخی مشاوران املاک بهانه‌هایی مانند اینکه خودمان بلد نیستیم، اما فرزندانمان به ثبت قراردادها در سامانه آشنا هستند و در مواقع تنظیم قراردادها آن‌ها را از منزل ثبت می‌کنند، کار خودشان را توجیه می‌کنند.
عده‌ای هم می‌گویند که در کافی نت ثبت سیستمی قول نامه‌ها را در سامانه املاک انجام می‌دهند. اما نکته مهم این است که مردم نباید از حقشان کوتاه بیایند و همان ابتدا قبل از پرداخت کمیسیون و تنظیم قول نامه دستی، ثبت سیستمی قول نامه و دریافت کدرهگیری را مطالبه کنند. اگر مشاور املاکی گفت قرارداد چاپی نمی‌دهد، مردم هم حاضر به قول نامه دستی نشوند و شرط پرداخت کمیسیون را منوط به دریافت کدرهگیری و قرارداد چاپی کنند.
نداشتن کدپستی هم مانع دریافت کدرهگیری است
صادق عابدزاده، کارشناس حوزه املاک، نیز درباره کدرهگیری و مشکلاتی که برای دریافت آن وجود دارد، می‌گوید: از سال ۹۲ سامانه کشوری در حوزه املاک راه اندازی و مقرر شد که همه قراردادها در سامانه مشاوران املاک ثبت سیستمی شود و کدرهگیری نیز برای هر قرارداد دریافت شود. اما مشکلات زیادی سبب شده است که بعد از سال‌ها همچنان خیلی از قراردادها بدون ثبت در سامانه و دریافت کدرهگیری تنظیم و به دوطرف قرارداد ارائه شود. وی علاوه بر استنکاف برخی مشاوران املاک از ثبت سیستمی قراردادها در سامانه و دریافت کدرهگیری، مشکلات زیرساختی را نیز عامل مهمی برای جانیفتادن کدرهگیری می‌داند.
به گفته عابدزاده، حتی در تهران که به عنوان پایتخت بیشترین میزان قراردادها با ثبت در سامانه و دریافت کدرهگیری انجام می‌شود، به عنوان مثال در شهریور اعلام کردند که ۵۰۰۰ قول نامه ثبت سامانه شده است، در صورتی که منطقی و باتوجه به میزان قرارداد‌های معمول، همه کارشناسان واقف اند که دست کم چندبرابر این رقم ماهانه در تهران قول نامه‌های املاک بین دوطرف در سامانه مشاوران املاک امضا می‌شود.
این کارشناس حوزه املاک همچنین به مشکلاتی مانند نداشتن کدپستی برای برخی ساختمان‌ها و واحد‌های مسکونی اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی از بخش‌هایی که در ثبت سیستمی قول نامه‌های رهن و اجاره باید در سامانه وارد شود، کدپستی است. در برخی موارد ساختمان‌هایی داریم که کدپستی ندارند و همین مسئله سبب می‌شود در سامانه نیز با خطا یا نقص، دریافت کدرهگیری انجام نشود.
به گفته عابدزاده، همه مشکلات یادشده سبب شده است که ثبت سیستمی قراردادها در سامانه املاک شامل حتی نیمی از قراردادها هم نشود.
وی درباره اطلاعاتی که باید در سامانه املاک برای دریافت کدرهگیری ثبت شود، توضیح می‌دهد: همه مفاد قرارداد ازجمله تاریخ قرارداد و تحویل ملک، مبلغ فروش، رهن یا اجاره، بیعانه پرداخت شده، امکانات خانه و… هنگام ثبت سیستمی قول نامه‌ها در سامانه ثبت می‌شود. علاوه بر این، مشخصات کامل دوطرف قرارداد همراه با نشانی، کدپستی و پلاک ثبتی ملک نیز در سامانه ثبت می‌شود.