اقتصاد ۲۴- هیچ‌کدام از نیروگاه‌های استان تهران طی ۵ سال اخیر مازوت مصرف نکرده‌اند. این را ساناز جعفرزاده، مدیر دفتر مدیریت بحران شرکت برق حرارتی می‌گوید و تأکید می‌کند: براساس داده‌های رسمی منتشر شده در سیاهه انتشار آلاینده‌های هوای کلانشهر‌های کشور، بانک جهانی و ترازنامه سالانه انرژی، دلیل اصلی افزایش آلودگی هوای کلانشهرها ناشی از مصرف سوخت فسیلی بنزین و گازوئیل به‌ویژه ناشی از تردد کامیون‌ها و اتوبوس‌های گازوئیل‌سوز است. این مقام مسئول در شرکت برق حرارتی ایران توضیح می‌دهد که در هر ۳ منبع معتبر که اقدام به سنجش ذرات معلق در هوا می‌کنند، سهم آلاینده اکسید کربن که ناشی از مصرف مازوت باشد، گزارش نشده است.
در روز‌های اخیر با افزایش آلایندگی هوا در کلانشهرها، باردیگر شایعه مصرف مازوت توسط نیروگاه‌های کشور مطرح شده و به‌گفته محسن طرزطلب، مدیرعامل شرکت برق حرارتی ایران، تنها ۱۶ نیروگاه در سراسر کشور اجازه مصرف مازوت را دارند و احتمال دارد که نیمی از این نیروگاه‌ها درصورت افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و کمبود گاز مورد نیاز نیروگاه‌ها به سمت استفاده از مازوت بروند.
بیشتر بخوانید: گاز بهای مشترکان کم‌مصرف و پرمصرف چگونه محاسبه می‌شود؟
مدیر دفتر مدیریت بحران شرکت برق حرارتی با بیان اینکه ۹۱درصد سوخت نیروگاه‌ها گاز طبیعی است، تأکید می‌کند: آلودگی هوای تهران ارتباطی با سوخت نیروگاه‌ها ندارد چرا که در ۵ سال گذشته حتی یک لیتر مازوت هم در نیروگاه‌های اطراف تهران استفاده نشده است. او با بیان اینکه در سایر نیروگاه‌های تهران همچون بعثت و طرشت به‌طور ۱۰۰درصد از سوخت گاز استفاده می‌شود، اظهار کرد: فاکتوری که هوای شهر تهران را آلوده می‌کند، براساس ترازنامه انرژی ذرات معلق بوده و این مسئله هیچ ارتباطی با سوخت نیروگاه‌ها ندارد.
جعفرزاده با بیان اینکه ۳ نوع سوخت در نیروگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفت: سوخت اصلی تمام نیروگاه‌ها گاز بوده که ۸۰درصد سبد سوختی نیروگاه‌ها را تشکیل می‌دهد، زیر ۹درصد سبد سوخت نیروگاه‌ها را سوخت مازوت تشکیل داده است که صرفا در نیروگاه‌های بخاری قابل استفاده است.
این مقام مسئول می‌افزاید: در شرایط اضطرار برای نیروگاه‌های سیکل ترکیبی گازوئیل استفاده می‌شود که انتخاب سوخت در حیطه وزارت نیرو نیست و براساس یک الزام و فرایند تخصیص سبد سوختی با اولویت بخش خانگی و مابقی برای صنایع بزرگ منجمله نیروگاه‌ها و سایر بخش‌هاست.
جعفرزاده با اشاره به اینکه نیروگاه‌های بخاری در طراحی اولیه بر پایه مصرف گاز طراحی شده‌اند، می‌گوید: استفاده موقت و موردی این نیروگاه‌ها از سوخت جایگزین با هدف پایداری شبکه برق و تامین نیاز مردم انجام می‌شود و اولویت مصرف گاز در روز‌های سرد سال با بخش خانگی است؛ به همین دلیل برای اینکه شاخص پایداری شبکه تولید و تامین برق کشور دچار آسیب نشود، این اجازه به نیروگاه‌های بخاری داده می‌شود تا در شرایط اضطرار از سوخت جایگزین استفاده کنند و به سمت سوخت پشتیبان تغییر شیفت داده می‌شوند چرا که متولی تامین سوخت نیروگاه‌ها شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی است.
وی در پاسخ به سؤالی درباره سوخت جایگزین نیروگاه‌های سیکل ترکیبی می‌گوید: سوخت این نیروگاه‌ها که ۴۰ درصد از ظرفیت نیروگاه‌های کشور را شامل می‌شود، گازوئیل است و هم‌اکنون نه فقط در نیروگاه‌های تهران که در اصفهان هم سوخت مازوت استفاده نمی‌شود. جعفرزاده می‌گوید: براساس مطالعات و اطلاعات سیاهه انتشار سازمان حفاظت محیط‌زیست، بانک جهانی و ترازنامه انرژی کشور، ۸۰ درصد از تولید ذرات معلق در هوا ناشی از وضعیت حمل‌ونقل کشور است و سهم ذرات ناشی از مصرف نفت کوره ۹/۱ درصد برآورد شده است.
مصرف موقت و کنترل شده مازوت
مدیر دفتر مدیریت بحران شرکت برق حرارتی با اشاره به اینکه در مواقع کمبود گاز در نیروگاه‌ها به‌صورت موردی و موقت از سوخت پشتیبان استفاده می‌شود، اظهار می‌دارد: از مجموع ۱۶ نیروگاهی که مجوز استفاده از مازوت در شرایط خاص را دارند، در نیروگاه‌های اسلام‌آباد و شهید منتظری اصفهان و نیروگاه‌های بعثت، منتظر قائم، کرج و طرشت استان تهران به هیچ عنوان حتی یک لیتر هم مازوت مصرف نشده و نمی‌شود.
جعفرزاده درباره مصرف مازوت در نیروگاه‌های سایر کلانشهرها درباره انتقاد یکی از نمایندگان مجلس مبنی بر مصرف مازوت در نیروگاه‌های تبریز و سهند می‌گوید: براساس اطلاعات مستند آلودگی هوای شهر تبریز هم ناشی از مصرف موقت مازوت نیست چرا که در ترکیب ذرات آلاینده این شهر، اکسید گوگرد مشاهده نشده و دلیل آلودگی هوای تبریز هم همانند تهران و سایر کلانشهرها عمدتا ناشی از وضعیت حمل‌ونقل است.
جعفرزاده درباره مصرف مازوت در نیروگاه‌های مشهد هم می‌گوید: در یکی از نیروگاه‌های این شهر که از ابتدای امسال تاکنون مازوت مصرف نشده و تنها نیروگاه توس در مواقعی که در شمال شرق کشور با بحران کمبود گاز مواجه شویم، به‌صورت موردی از مازوت استفاده می‌شود.
این مقام مسئول در عین حال هشدار می‌دهد که با ادامه روند فعلی در سال۱۴۲۰ تراز تولید گاز در کشور منفی می‌شود که این مابه‌التفاوت و رشد نیاز برق کشور این فاصله را زیاد می‌کند؛ لذا ناگزیر هستیم برق مورد نیاز را با سوخت دیگر تامین کنیم.
به‌گفته مدیر دفتر مدیریت بحران شرکت برق حرارتی در سال۱۳۹۰ نزدیک به ۱۲درصد سبد سوخت را مازوت تشکیل می‌داد؛ درحالی‌که از ابتدای سال تاکنون تنها ۲ درصد از مازوت استفاده شده است و پیش‌بینی می‌شود که با توجه به کمبود سوخت این عدد رشد داشته باشد، اما به بیش از ۶درصد نخواهد رسید.
آخرین وضعیت سوخت نیروگاه‌ها
مدیرعامل برق حرارتی هم درباره وضعیت فعلی تامین سوخت نیروگاه‌ها می‌گوید: اکنون روند تامین سوخت نیروگاه‌ها از سوی وزارت نفت به‌طور مداوم درحال انجام است و هم از نظر سوخت گاز و هم سوخت مایع کار تامین به‌طور مستمر در حال انجام است. به‌گفته طرزطلب الان وضعیت مخازن نیروگاه‌ها نسبت به سال گذشته در همین زمان وضعیت مطلوب‌تری دارد و میزان سوخت مایع هم نسبت به گذشته بهتر شده است.
او می‌گوید: البته باید دید وضعیت مصرف گاز در کشور به چه شکلی خواهد شد و مشترکان چه میزان گاز مصرف خواهند کرد و بر این اساس چقدر گاز مورد نیاز نیروگاه‌ها تامین خواهد شد و مخازن چقدر می‌توانند سوخت مورد نیاز نیروگاه‌های حرارتی را تامین کنند؟
این مقام مسئول درباره احتمال استفاده از مازوت در برخی نیروگاه‌ها گفت: این امر بستگی به میزان مصرف گاز و برق در زمستان خواهد داشت و پیش‌بینی ما آن است که استفاده از سوخت مازوت اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. طرزطلب با اعلام اینکه تنها ۱۶ نیروگاه کشور اجازه استفاده از سوخت مازوت را دارند، می‌افزاید: تلاش می‌شود هر ۱۶نیروگاه زمانی که از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام افزایش آلودگی داده شد از سوخت مازوت استفاده نکنند.