جامعه ۲۴ - سال ۹۷ بود که محسن پورسیدآقایی، معاون وقت حمل و نقل و ترافیک شهرداری که نتوانسته بود اتوبوس نو برای تهران تدارک ببیند خبر از ورود اتوبوس دست دوم به ناوگان حمل و نقل عمومی تهران داد.
او آن زمان گفت که؛ «خرید اتوبوس‌های دسته‌دوم با عمر پنج سال از کشور‌های خارجی یکی از راهکار‌ها برای توسعه حمل و نقل عمومی است و کمک خوبی برای کاهش آلودگی است.»
پورسیدآقایی در سال ۹۷ اعلام کرد: «وقتی در تهران اتوبوس با عمر فرسودگی بالا داریم، حتی سطح تعمیرات و نگهداری آن‌ها هم به سختی انجام می‌شود. جایگزین کردن خودروی نو نیاز به میلیارد‌ها تومان پول دارد که در این شرایط فعلاً پولش فراهم نیست. البته این منافاتی ندارد که ما اتوبوس نو بخریم و وارد کشور کنیم، ولی واقعاً برای چندهزار دستگاه اتوبوسی که ما می‌خواهیم به فوریت در سطح شهر تهران تجهیز کنیم می‌تواند یک راهکار باشد که ما موقتا از اتوبوس‌های بهتر و سالم‌تر نسبت به اتوبوس‌های هشت ساله، ده ساله و دوازده ساله تهران داشته باشیم.»
او درباره قیمت اتوبوس‌های دسته دوم گفته بود: «اتوبوس‌های دسته‌دوم با قیمت ارزان‌تر وارد کشور می‌شود، حال دو تا سه سال از آن استفاده می‌کنیم و هر زمان که دولت توانایی نوسازی داشت و توانست اتوبوس‌های جدید به حد کافی خریداری کند، طبیعتاً این کار را کنار می‌گذاریم.»
موضوعی که از همان ابتدا مورد انتقاد اعضای شورای شهر تهران از جمله محمد علیخانی، رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل و مخالف جدی پورسیدآقایی در شورا قرار گرفت و اعلام کرد که اتوبوس دست دوم در شان مردم تهران نیست!
علیخانی همان زمان گفت: «ورود اتوبوس دست دوم کار غلطی است؛ در گذشته اتوبوس‌های دست دوم را به شهر‌های کوچک می‌فرستادند و از شهر خارج می‌کردند، اکنون می‌خواهیم اتوبوس دست دوم بخریم که این کار، دور باطل است. اکثر اتوبوس‌های تهران بجز BRTها از رده خارج شده‌اند و عمر ۸ ساله‌شان تمام شده است و در اصل اتوبوسی نداریم. حالا اگر اتوبوس دست دوم بخریم آن‌ها هم دو تا سه سال دیگر از رده خارج می‌شوند.»
ارتباط ورود اتوبوس دست دوم با دلالی؟
در آن زمان پورسیدآقایی می‌خواست برای کاهش آلایندگی اتوبوس‌های فرسوده تهران، فیلتر ضد دوده بخرد، موضوعی که حاشیه‌های فراوانی داشت به‌طوری‌که اعضای مخالف این تصمیم اصرار پورسیدآقایی را مرتبط با برخی دلالان این حوزه اعلام کردند. به همین دلیل یکی دیگر از دلایل علیخانی برای خرید اتوبوس دست دوم، نصب اجباری فیلتر‌های دوده بود. او گفته بود: «اتوبوس‌های دست دوم را می‌خرند و بعد می‌خواهند روی آن فیلتر ضد دوده بگذارند! هزینه خرید فیلتر ضد دوده و تعمیر اتوبوس‌های دست دوم را صرف خرید اتوبوس نو کنید».
یکبار در سال ۹۸ و بار دیگر در سال ۹۹ و بعد از خداحافظی پورسیدآقایی از معاونت حمل و نقل شهرداری موضوع واردات اتوبوس‌های دست دوم مطرح شد. پیروز حناچی، شهردار سابق تهران اعلام کرد که عمر مفید اتوبوس‌های شهری ۱۰ سال است و آخرین اتوبوس‌هایی که وارد تهران شد مربوط به سال‌های ۹۲ و ۹۳ است و بقیه قدیمی‌ترند.
بیشتر بخوانید: وعده جدید مدیران شهری تهران برای نوسازی ناوگان حمل و نقل شهری
او گفته بود: «امکان واردات اتوبوس با این قیمت ارز خیلی سنگین است، برای همین به اتوبوس‌های دسته دوم فکر می‌کنیم که با قیمت ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار دلار می‌شود اتوبوس‌های دسته دوم تا مدل ۲۰۱۳ را خرید.»
بعد از آن محمد علیخانی هرچند دیگر به شدت زمان معاونت پورسیدآقایی مخالفت خود را با ورود اتوبوس‌های دسته دوم ابراز نکرد، اما گفت که برای واردات اتوبوس چه نو و چه دست دوم نیازمند مجوز دولت هستیمY موضوعی که در نهایت در دوره پنجم مدیریت شهری به سرانجامی نرسیده و مدیران گذشته ۱۱۰ دستگاه اتوبوس نو خریداری کردند.
خرید اتوبوس دست دوم در دستور کار شهرداری تهران
حالا با روی کار آمدن مدیران جدید شهری، معاون حمل و نقل و ترافیک زاکانی خبر از بررسی مجدد طرح خرید اتوبوس‌های دست دوم می‌دهد.
او درباره جزئیات ورود اتوبوس‌های دست دوم به تهران در راستای نوسازی ناوگان اتوبوسرانی گفته است: «این یک پیشنهاد است و ما باید وضعیت موجود ناوگان را ببینیم که اتوبوس‌هایی با کارکرد ۱۳ ساله داریم و این اتوبوس‌ها بسیار فرسوده هستند؛ لذا هر پیشنهادی که بتواند عمر ناوگان را کاهش دهد قابل بررسی است. اگر بتوانیم مدلی که وزارت راه انجام داد و از محل منابع نفت، کشنده‌هایی با عمر ۳ تا ۴ سال با کارکرد پایین، جایگزین کامیون‌های ۴۰ تا ۵۰ ساله با ایمنی پایین و آلایندگی بالا کرد را در تهران پیاده کنیم، موفق می‌شویم.»
معاون حمل و نقل شهرداری تهران تاکید کرد: «برای نوسازی همه روش‌ها را دنبال می‌کنیم . خرید اتوبوس‌های دست دوم با کارکرد پایین، یک روش است و اصراری هم بر انجام آن نیست، اما چون این موضوع پیشنهاد شده در حال بررسی آن هستیم و همزمان روش‌های دیگر را هم دنبال می‌کنیم.»
«از نظر اقتصادی اتوبوس‌هایی با کارکرد پایین، قیمت پایین‌تری به نسبت اتوبوس‌های نو دارند. در عین حال آلایندگی این اتوبوس‌ها مورد توجه ما است و باید استاندارد‌های آلایندگی آن‌ها بالا باشد، ولی باید دقت داشته باشیم که این موضوع تنها یک پیشنهاد قابل بررسی است.»
هرچند این موضوع به گفته شفیعی در حد یک پیشنهاد است، اما جعفر تشکری هاشمی، رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با این موضوع حتی در پیشنهاد نیز مخالف است.
او می‌گوید: «اصل ورود اتوبوس دست دوم در شأن مردم ایران و پایتخت نیست. متاسفانه به دلیل اینکه قیمت ماشین‌های ما بالا هست باید مبالغی تحت عنوان سود گمرکی، بازرگانی و مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کنیم و اینگونه قیمت تمام شده بالا می‌رود.»
دولت معافیت‌های خرید اتوبوس‌های حمل و نقل عمومی را برای شهرداری لغو کند
او ادامه می‌دهد: «دولت اگر این معافیت‌ها را برای اتوبوس‌های حمل و نقل عمومی قائل شود طبیعتا با قیمت مناسبی اتوبوس نو قابل تامین است و شان مردم نیز رعایت می‌شود و نیازی به خرید اتوبوس دست دوم نیست.»
موضعی که تشکری هاشمی درباره خرید اتوبوس دست دوم اتخاذ می‌کند حاکی از آن است که حتی اگر شهرداری بنای این اقدام را داشته باشد، از سوی اعضای شورای شهر با مخالفت جدی روبرو خواهد شد.