اقتصاد ۲۴- «یک کیلو مرغ فلان قیمت، لعنت به روحانی» این ادبیات یک سال پیش اصولگرایان بود. زمانی که دولت حسن روحانی بر سر کار بود و مقصر همه چیز، از گرانی و وضعیت معیشتی تا سرکوب آبان ماه و فساد افسارگسیخته، دولت معرفی می‌شد، حالا، اما قریب به ۴ ماه است که دولتی انقلابی روی کار آمده است. بیست ماه است که مجلس انقلابی مستقر شده است و با وجود اینکه هنوز برای قضاوت عملکرد دولت خیلی زود است، اما همین دولت هم تا امروز رفتار‌های انتقادآمیز داشته است. سه مورد مشخص آن در این هفته رخ داد. اولین مورد معرفی یک گزینه ضعیف برای وزارت آموزش و پرورش بود. آن هم حدود ۵ ماه بعد از پیروزی ابراهیم رئیسی. منتقدان می‌گویند چرا در آستانه اول مهر و اهمیت تصمیمات استراتژیکی مثل نحوه بازگشایی مدارس، این وزارتخانه بدون متولی باقی مانده است.
بیشتر بخوانید: ادعای رسانه نزدیک به ریاض: اشتیاق ایران برای گفتگو با عربستان کاهش یافته است
دومین مسئله تصمیمات متزلزل دولت درباره قیمت‌گذاری خودرو بود. زمانی که افزایش قیمت ابلاغ شد، بعد از فشار منتقدان این دستور لغو شد و بعد دوباره رئیسی اعلام کرد در این باره تصمیم‌گیری خواهد شد. لغو دستور افزایش قیمت باعث دو اتفاق شد. از یک طرف بورس یک ریزش بزرگ را تجربه کرد و از طرف دیگر به نظر می‌رسید این تصمیم، بر خلاف برنامه‌های فاطمی امین بوده که وعده داده بود با افزایش تولید، فروش با قرعه کشی را از سال آینده کنار خواهد گذاشت.
سومین اتفاق مهم هم در حوزه مسکن اتفاق افتاد. زمانی که رستم قاسمی می‌گفت سالانه یک میلیون واحد خواهد ساخت، بسیاری این عدد را غیرممکن می‌دانستند. این رقم تقریبا ۴ برابر متوسط سالانه ساخت مسکن در کشور بود. اما دولت رئیسی بدون توجه به انتقادها، ثبت‌نام را شروع کردند. شرایط دشوار ثبت‌نام به شکلی بود که نهایتا ۱ میلیون نفر در ابن طرح ثبت‌نام کردند و حالا گفته می‌شود در نیمی از استان‌های کشور، امکان ثبت نام مسکن ملی به خاطر عدم تامین زمین وجود ندارد. دولت حالا سعی کرده شرایط را برای مجرد‌ها آسان‌تر کند، اما شرایط مالی آن هنوز بسیار دشوار به نظر می‌رسد.
بیشتر بخوانید: تغییر لحن دولت رئیسی؛ استراتژی یا اشتباه سهوی/ آیا ایران واقعا قصد بازگشت به برجام را دارد؟
همه این انتقادها، در رسانه‌های مختلف منتشر شده و البته بدون واکنش هم نبوده است. روزنامه کیهان حالا از دستگاه‌ها می‌خواهد با افرادی که دولت را انتقاد می‌کنند، برخورد کند. این روزنامه نوشته است «دروغ، شانتاژ، تهمت، تخریب و دادن آدرس‌های گمراه‌کننده، رسانه را تبدیل به دشنه‌ای در قبضه دشمنان می‌کند. دستگاه قضایی، دستگاه‌های دولتی ذی‌ربط و مجلس، همان‌قدر که موظفند مجال فعالیت سالم را برای نقد‌های رسانه‌ای فراهم کنند، وظیفه دارند راه شانتاژ، تحریف، دغلبازی و دروغ‌پراکنی و تشویش اذهان را ببندند. در اینجا هیچ دستگاه حاکمیتی حق ندارد ژست مدارا بگیرد؛ که به تعبیر سعدی «ترحّم بر پلنگ تیزدندان- ستمکاری بود بر گوسفندان»
نکته مهم درباره رسانه‌های امنیتی این است که مطالب آن‌ها «ضمانت اجرایی» دارد؛ یعنی اگر نقدی درباره فیلمی بنویسند، به سرعت فیلم از پرده سینما پایین آورده می‌شود. اگر نقدی درباره کتابی بنویسند، آن کتاب به طرفه‌العینی ممنوع می‌شود و اتفاقا این یکی از عجایب دنیای رسانه در ایران است که نوشتن نقد توسط آن‌ها مساوی است با برخورد نهاد‌های امنیتی یا حاکمیتی؛ با این وصف اکنون که روزنامه کیهان، رسانه‌های منتقد و مستقل را «پلنگ تیزدندان» خوانده، احتمالا به زودی شاهد برخورد‌های امنیتی با آن‌ها خواهیم بود.
بیشتر بخوانید: ایران تولید سانتریفوژ پیشرفته را در سایت کرج از سر گرفته است
نکته مهم درباره درخواست روزنامه کیهان برای برخورد با رسانه‌های منتقد این است که چگونه تمام دوران روحانی را در حال حمله مستقیم به دولت بود و یک تذکر نگرفت (مگر در ماجرای اهانت به آیت الله سیستانی)، اما آن زمان شرایط «خاص» نبود؟ الان چه اتفاقی افتاده که شرایط خاص شده و هیچکس حق انتقاد ندارد؟ آیا شرایط خاص فقط به همسویی با دولت مرتبط است؟
عباس عبدی درباره نحوه مواجهه کیهان با عملکرد دولت در یادداشتی نوشته «کیهان می‌خواهد پوست خربزه زیر پای این دولت بگذارد. احتمال می‌دهم که اگر آقای رییسی همین خط‌مشی را دنبال کند روزنامه کیهان بیش از هر رسانه دیگری علیه او خواهد نوشت و این یادداشت نوعی رد گم کردن از نوع کیهان، برای ندیده شدن چوب‌هایی است که می‌خواهند لای چرخ دولت بگذارند.»
زمانی که منقدان از برخی اقدامات دولت رئیسی انتقاد داشتند، کیهان در مطلبی نوشت: «شفای لال‌ها را باید یکی از معجزه‌ها و دستاورد‌های بزرگ ابراهیم رئیسی دانست و بسیاری از اصلاحاتچی‌ها را که تا‌کنون زبانشان از انتقاد و اعتراض به پلشتی‌های دولت روحانی بسته بود، شفا داده و قفل زبانشان را باز کرده است!» احمد زیدآبادی نیز در واکنش نوشت: «یک معجزۀ دیگرِ آقای رئیسی هم لال شدن زباندارهاست. به این صورت که بسیاری از اصولگرایانی که در ۸ سالۀ دولت حسن روحانی زبانشان بر سر دولت -به حق یا به ناحق- هشت متر دراز بود از این پس به کلی لال می‌شوند چنانکه گویی زبانشان از بیخ و بن بریده شده است!»
بیشتر بخوانید: بررسی شبکه خانوادگی در دولت ابراهیم رئیسی + فیلم
تعیین تکلیف روزنامه کیهان برای دستگاه‌های حاکمیتی، مسبوق به سابقه است؛ در دولت خاتمی و احمدی نژاد، سرمقاله‌های کیهان، موجبات توقیف بسیاری از روزنامه‌های اصلاح‌طلب را فراهم کرده بود. در هفته گذشته هم اصولگرایان، در دو نوبت حملات سازماندهی شده علیه دو رسانه منتقد دولت داشتند؛ یکی از آن‌ها اظهارات حسن نوروزی نماینده اصولگرا درباره حوادث آبان ۹۸ را منتشر کرده بود و رسانه دیگر با یک شهروند اسرائیلی منتقد صهیونیسم مصاحبه کرده بود.
همزمان بسیاری از رسانه‌های منتقد و مستقل زیر فشار شکایت‌های متعدد و حملات سایبری سازماندهی شده قرار دارند، اما تهدید کیهان اگر تبدیل به تصمیم کیهانیان شود، باز دیگر اوضاع رسانه‌های داخلی را با چالش‌های جدی مواجه می‌کند. در بعضی مقاطع تاریخی، مثل توقیف فله‌ای مطبوعات و تابستان ۸۸، رسانه‌ها در سکوت شدید قرار می‌گرفتند.
تا اینجا، دولت ابراهیم رئیسی در برابر مطبوعات و رسانه‌های منتقد، رویکرد حذفی نداشته است و برخورد‌ها به حذف تبلیغات و آگهی‌ها محدود شده است، اما ظاهرا حسین شریعتمداری به این حد راضی نیست و بیشتر تمایل دارد روزنامه‌نگاران مستقل یا منتقد را در وضعیتی بسیار دشوارتر ببینید.
رویداد ۲۴