اقتصاد ۲۴- طرح نهضت ملی مسکن ذیل قانون جهش تولید مسکن و همچنین در راستای اجرای طرح ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی چندی است که آغاز شده و وزارت راه و شهرسازی سامانه ثمن را برای این طرح راه اندازی کرده است.
بر خلاف پیش بینی‌های دولت مبنی بر وجود تقاضای چند میلیونی مسکن تا کنون تنها بیش از یک و نیم میلیون متقاضی در این سامانه ثبت نام کرده اند که از پیش بینی‌های ۴ میلیونی فاصله زیادی دارد.
برخی کارشناسان اقتصاد مسکن معتقدند اولاً تقاضای ۴ میلیونی مسکن در کشور نداریم و ثانیاً ساخت مسکن جدید در حاشیه تهران یا کلانشهر‌ها نمی‌تواند مشکل قیمت مسکن در تهران را حل کند.
اگرچه برخی دیگر از کارشناسان اقتصاد مسکن با رد این موضوع می‌گویند با توجه به وجود سالانه بیش از یک میلیون ازدواج در کشور و همچنین ۱۹ میلیون حاشیه نشین، فرسوده نشین و بد مسکن، تقاضای مسکن بیش از اینهاست؛ اما خانوار‌ها توانایی ساخت یا نوسازی با هزینه‌های فعلی را ندارند؛ لذا دولت باید به جای ساخت و ساز در حاشیه شهرها، به نوسازی بافت‌های نابسامان شهری روی بیاورد تا بتواند وضعیت مسکن تهران و برخی کلانشهر‌ها را ساماندهی کند.
تکرار تجربه مسکن مهر
حال سوال این است که آیا تکرار تجربه مسکن مهر که به افزایش خانه‌های خالی در شهر‌های جدید حاشیه تهران منجر شد، می‌تواند وضعیت فعلی بازار مسکن تهران را ساماندهی کند؟
در حال حاضر بر اساس آخرین گزارش اعلامی بانک مرکزی، متوسط قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در شهر تهران در مهر ماه امسال بیش از ۳۱ میلیون تومان است؛ این نرخ در ارزان‌ترین نقاط پایتخت از متری ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان برآورد شده است.
حال آنکه قیمت واحد‌های مسکن مهر در شهر‌های جدید اطراف تهران تفاوت فاحشی حتی با مناطق ارزان قیمت پایتخت دارد؛ مثلاً در منطقه ۱۸ که در گزارش بانک مرکزی هر واحد مسکونی متری ۱۵ میلیون تومان است، یک واحد ۱۰۰ متری یک و نیم میلیارد تومان قیمت دارد حال آنکه در شهر جدید پردیس واحد‌های ۱۰۰ متری تا ۸۵۰ میلیون تومان، در پرند تا ۵۰۰ میلیون تومان، در اندیشه کمتر از ۸۰۰ میلیون تومان و در هشتگرد تا ۴۵۰ میلیون تومان قیمت دارد.
ساخت مسکن مهر در شهر‌های جدید اطراف تهران کمکی به بازار مسکن کرد؟
این در حالی است که پیش از این طرح مسکن مهر و طرح ملی مسکن با همین وضعیت در شهر‌های جدید حاشیه تهران اجرا شده بود که به افزایش تعداد خانه‌های خالی در شهر‌های جدید منجر شده است.
نهضت ملی مسکن قرار است برای متقاضیان تهرانی در ۳ شهر جدید پرند، هشتگرد و ایوانکی و اخیراً نیز دو شهر پاکدشت و رباط کریم در استان تهران، اقدام به ساخت و ساز کند.
بیشتر بخوانید:کاهش ساخت‌وساز در بهار ۱۴۰۰
این در حالی است که اگرچه در شهر جدید پردیس، دیگر فضای کافی برای شروع پروژه‌های جدید مسکونی نیست و میزان تقاضای سرمایه‌ای از عرضه بیشتر است، اما تقریباً ۷۰ درصد خانه‌هایی که در مسکن مهر به متقاضیان واگذار شده، خالی از سکنه است؛ این وضعیت در شهر‌های جدید هشتگرد و پرند بدتر بوده و هنوز هم با واحد‌های مسکن مهر بدون متقاضی در این دو شهر جدید مواجهیم.
معاون وزیر راه: اگر ساخت و ساز‌های شهر‌های جدید نبود، قیمت مسکن در تهران بسیار بیشتر از این‌ها بود
حبیب الله طاهرخانی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت عمران شهر‌های جدید با این نظر مخالف و معتقد است اگر ساخت و ساز‌های شهر‌های جدید حاشیه کلانشهر‌ها نبود، الان معلوم نبود وضعیت بازار مسکن در تهران و دیگر کلانشهر‌ها به چه شکل بود و قیمت‌ها سر به فلک کشیده بود.
مدیرعامل سابق پردیس: چندین هزار واحد خالی در پردیس داریم
سید مهدی هدایت مدیرعامل سابق شرکت عمران شهر جدید پردیس پیش از این به خبرنگار مهر گفته بود: ساخت مسکن مهر پردیس در قالب ۸۴ هزار واحد از سال ۹۱ شروع شده؛ ۳۴ هزار واحد در فاز ۱۱، ۲۸ هزار واحد در فاز ۸، ۱۰ هزار واحد در فاز‌های ۵ و ۹ و ۳ هزار واحد در فاز ۹ قدیم و مابقی در فاز ۳ واگذار شده بود که در حال حاضر فاز ۳ به صورت کامل به متقاضیان تحویل داده شده است.
مدیرعامل شرکت عمران پردیس افزود: در شهر پردیس چندین هزار واحد خالی وجود دارد که هنوز مصرف کنندگان واقعی در آن‌ها مستقر نشده اند که امیدواریم با اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی زودتر این واحد‌ها به دست مصرف کننده واقعی برسد.
وی با اشاره به افتتاح ۴۰۳۰ واحد مسکن مهر پردیس در مهر ماه امسال گفت: ۴ هزار و ۳۰ واحد مسکن مهر باقی‌مانده‌ای را که وجود داشت، به متقاضیان تحویل دادیم. با افتتاح و با تحویل این واحد‌ها مرز واحد‌های افتتاح‌شده در پردیس به ۷۰ هزار واحد رسیده است.
پژوهشگر اقتصاد مسکن: ساخت و ساز در اطراف تهران کمکی به کاهش قیمت مسکن نمی‌کند
پرویز آقایی مدیر گروه مسکن اندیشکده اقتصادی دانشگاه امام حسین (ع) درباره ساخت و ساز در حاشیه تهران اظهار کرد: ساخت چند هزار واحد مسکونی در اطراف تهران که تأثیری در بازار مسکن پایتخت ندارد؛ معتقدم این ایرادات نهضت ملی مسکن، ایرادات جزئی نیستند بلکه ساختاری اند و باید کل طرح اصلاح شود. وقتی طرح مسکن مهر شکست خورد، دیگر تکرار آن فایده‌ای ندارد.
کارشناس اقتصاد مسکن افزود: ما مشکل کمبود مسکن در کشور نداریم بلکه باید واحد‌هایی که مصرفی نیستند را وارد بازار کرد؛ یک بار ساخت مسکن در اطراف تهران را تجربه کردیم که شکست خورد؛ در حال حاضر ۷۰ درصد واحد‌های مسکن مهر پردیس، خالی از سکنه اند؛ مالک این واحد‌ها حاضر به سکونت در آنجا نیستند و دوباره به اجاره نشینی در داخل شهر روی می‌آورند، همین اتفاق هم برای واحد‌های مسکن نهضت ملی خواهد افتاد. چه کسی حاضر است در ایوانکی زندگی کند؟
وی متذکر شد: در طرح جامع تهران، دور تا دور شهر را کمربندی کشیده‌اند و اجازه ندادند شهر رشد کند که باید این طرح جامع اصلاح شود.
آقایی افزود: اگر بازار اجاره مسکن اصلاح شود، می‌توانیم بخش مهمی از انباشت تقاضای مسکن در تهران را پاسخ دهیم؛ راه حل کاهش این انباشت تقاضا، ساخت و ساز در اطراف پایتخت نیست. چرا باید اجاره بها در یک سال ۶۰ درصد رشد کند؟