جامعه ۲۴- در حالی شیوع ویروس کرونا دو سال کامل را پشت سر می‌گذارد که واکسیناسیون آن در جهان هنوز به نقطه مطلوبی نرسیده است. بر اساس برخی از آمار‌ها تا امروز چهار میلیارد دوز واکسن در جهان تزریق شده است که بیش از یک سوم آن در چین انجام شده است. این در حالیست که از بسیاری از مردم جهان هنوز حتی دوز اول این واکسن را دریافت نکرده‌اند و با توجه به واریانت‌ها و جهش‌های گوناگونی که این ویروس از خود بروز می‌دهد خطر شکست واکسیناسیون در بسیاری از نقاط وجود دارد.
روسیه از جمله اولین کشور‌هایی بود که واکسیناسیون در آنجا آغاز شد، اما هنوز درصد بسیاری از شهروندانش واکسینه نشده و همین موضوع موجب شد تا اکنون پیک خطرناکی را تجربه کند. آلمان و اتریش نیز در چنین وضعیتی قرار دارند.
پاکسلوید داروی فایزر برای کرونا
سرعت کند واکسیناسیون موجب شد تا برخی از سازندگان واکسن از جمله آسترازنکا و فایزر به فکر تولید داروی کرونا بیفتند، دارویی که به گفته سازندگان آنها تا ۹۰ درصد از بستری و مرگ مبتلایان جلوگیری می‌کند.
شرکت فایزر فرایند توسعه قرص جدید خود را که PF-۰۷۳۲۱۳۳۲ نام دارد، از ماه مارس سال ۲۰۲۰ آغاز کرده و اثرگذاری آن را در کنار داروی دیگری موسوم به ریتوناویر مورد آزمایش قرار داده است. ریتوناویر یک داروی ضدویروس است که در ابتدا برای درمان بیماری HIV تولید شده، ولی اکنون به منظور درمان کووید ۱۹ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با این حال این دارو که اکنون پاکسلوید نام گرفته در کارآزمایی‌های بالینی اثرگذاری ۸۹ و ۹۰ درصدی را در مبتلا نشدن و پیشگیری از مرگ نشان داده است.
با توجه به این موضوع شرکت فایزر تصمیم گرفته است که خط تولید آن را با همکاری نهاد عام‌المنفعه MPP سازمان ملل متحد به ۹۵ کشور جهان از جمله ایران واگذار کند. این کار با هدف ریشه‌کنی زودتر بیماری و دسترسی همه مردم به این دارو انجام شده است.
چندی قبل صحبت‌هایی مبنی بر مطالعه بر روی داروی خوراکی کرونا در ایران مطرح شده بود، با این حال با توجه به نتایج خیره کننده داروی پاکسلوید و داشتن تأییدیه سازمان‌های جهانی بهداشت به زودی بسیاری از کشور‌هایی که توانایی تولید دارو را دارند تولید این قرص را آغاز می‌کنند.
به گفته بسیاری از داروسازان، تولید دارو‌های خوراکی به تکنولوژی خاصی نیاز ندارد و اگر فرمولاسیون آن وجود داشته باشد و به شرط تأمین مواد اولیه به راحتی در بسیاری از شرکت‌های تولید دارویی کشور قابل تولید است. این موضوع پیش از این در مورد داروی رمدسیویر و فاوی‌پیراویر به اثبات رسیده است.
داستان واردات فایزر این بار بر سر قرص های آن تکرار می‌شود؟
با این حال با توجه به نام فایزر و تجربه مخالفت‌ها در مورد واردات واکسن آن، این بیم وجود دارد که در مورد تولید آن نیز سنگ‌اندازی وجود داشته باشد. از سوی دیگر یک مقام وزارت بهداشت به همشهری گفته است تأیید کمیسیون مربوطه در سازمان غذا و دارو، برهم نخوردن نظام دارویی کشور، جمع‌بندی حقوق مالکیت فکری و ثبت در فهرست دارویی کشور چهار شرط سازمان غذا و دارو برای موافقت با راه‌اندازی خط تولید و دسترسی به این دارو در ایران است. این مقام وزارت بهداشت همچنین تأکید کرده است که تولید این دارو در ایران مانعی ندارد.
بیشتر بخوانید: صف کشیدن کشورهای آسیایی برای سفارش قرص کرونا
اگرچه برخی بر این اعتقاد هستند که این شروط و حتی تأیید آن در کمیته علمی ستاد ملی کرونا ممکن است که دسترسی ایران به این دارو را به تأخیر بیندازد، اما تجربه رمدسیویر و راه‌اندازی خط تولید آن با وجود اینکه تا مدت‌ها در کمیته علمی کرونا تأیید نشد، نشان داد که اگر اراده‌ای وجود داشته بلافاصله این خط تولید راه‌اندازی خواهد شد.
از سوی دیگر سنگ‌اندازی‌ها در برابر واردات واکسن به بسیاری از مخالفان و ذی‌نفعان نشان داد که این مخالفت‌ها به قیمت جان بسیاری از هم‌وطنان تمام خواهد شد؛ لذا امکان دارد که دیگر شاهد این سنگ‌اندازی‌ها در مورد این دارو نباشیم. هرچند هنوز به طور قطعی نمی‌توان گفت مافیای دارو با این مسئله تا چه حد موافق است.
پیشتر همگان شاهد آن بودند که عده‌ای که آنها را می‌توان جزو کاسبان دارو بشمار آورد با واردات هرگونه واکسن خارجی کرونا به کشور مخالفت می‌کردند و معتقدند بودند تولید داخلی این واکسن در کشور جوابگوی نیاز بیش از ۸۰ میلیون ایرانی است و نباید در این زمینه تردیدی به دل راه داد!
از سوی دیگر واکسن سازهایی که ادعایشان گوش فلک را کرده بود، ادعای تامین نیاز داخل به واکسن کرونا را داده بودند، امری که محقق نشد و کشور را با بحران جدی مواجه کرد به طوری که تعداد کشته‌های روزانه افزون بر ۷۰۰ نفر شد. حال مشخص نیست تکلیف مدعیانی که امروز به پست‌های مهمی نیز در دولت دست یافته‌اند چیست و کدام مرجع باید وعده‌های کاذب و دروغین آنها را بررسی کند، وعده‌هایی که خانمان‌های بسیاری را داغدار کرد.
سرنوشت مولنوپیراویر در انتظار پاکسلوید؟
با این حال این امکان نیز وجود دارد که سرنوشت مولنوپیراویر نیز که در روز‌های آغاز پیک پنجم کرونا نتوانست کد اخلاق را از وزارت بهداشت اخذ کند برای این دارو نیز به وجود آید، با این حال ایران وزارت بهداشت ایران از جمله کشور‌هایی است رگولاتوری غذا و داروی آمریکا FDA و اروپا EMA را قبول دارد و آنها هم رگولاتوری ایران را قبول دارند، بنابراین با توجه به اینکه قرص پاکسلوید مراحل کارآزمایی بالینی خود را به اتمام رسانده است اگر مجوز مصرف از هر یک از دارو‌ها را اخذ کند این احتمال وجود دارد ایران نیز آن را قبول کرده و نیازی به کارآزمایی بالینی مجدد در ایران برای آن وجود نداشته باشد.
خط و نشان برای مخالفان احتمالی
اگرچه هنوز سخنی در مخالفت با قرص داروی درمان کرونا در ایران گفته نشده است با این حال برخی از افراد نیز از هم اکنون خط و نشان‌هایی را نیز برای مخالفان احتمالی تولید قرص کرونای فایزر یا واردات آن کشیده‌اند. در این رابطه جلیل رحیمی جهان آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: «باید هر فردی که مانع دسترسی مردم به دارو و واکسن کرونا شود را به دلیل ارتکاب «جنایت علیه بشریت» و «قتل عمد» تحت تعقیب داخلی و بین‌المللی قرار داد تا بدانند ملت بی پناه نیست.» اینگونه اظهارنظر‌ها تا حدودی امیدوار کننده است.
علی‌رغم این موضوع یک منبع آگاه گفته است هنوز راه اندازی خط تولید قرص کرونا فایزر در ایران به صورت جدی در کمیته علمی ستاد ملی کرونا مطرح نشده و تنها یک شرکت برای واردات تجهیزات خط تولید این قرص در ایران اعلام آمادگی کرده و هنوز به صورت رسمی کسی این درخواست را ارائه نداده است.