جامعه ۲۴، چند وقتی است که صدای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو به گوش می‌رسد، این ارز در سال ۱۳۹۷ به عنوان ارز ترجیحی برای ۲۵ قلم کالای اساسی اختصاص پیدا کرد.
تاریخچه ارز ترجیحی
هیئت وزیران دولت دوازدهم از فروردین سال ۹۷ به منظور ساماندهی و مدیریت بازار ارز، مصوب کرد که کلیه نیاز‌های ارزی کشور، اعم از کالا و خدمات با نرخ ۴۲۰۰ تومان به ازای هر دلار تأمین شوند. در واقع در آن مقطع ارز تک نرخی اعلام شده بود. این وضعیت تا ۱۶ مرداد ۹۷ و تا تغییر سیاست‌های ارزی کشور به قوت خود باقی بود. پس از آن، به موجب مصوبه بعدی هیئت وزیران، ارز کالا‌های اساسی، دارو، تجهیزات پزشکی و نهاده‌های دامی و کشاورزی (محدود به ۲۵ ردیف) با نرخ ۴۲۰۰ تومان و ارز سایر کالا‌ها با نرخ نیمای تأمین شد.
پس از آن هر سال باقی ماندن ارز ترجیحی برای دارو با اما و اگر همراه می‌شد، اما در نهایت این قیمت ارزی برای دارو و برخی کالا‌های اساسی دیگر باقی می‌ماند. با آغاز به کار دولت سیزدهم برخی از کارشناسان اقتصادی از لزوم حذف این ارز به دلیل فسادزا بودن صحبت کردند.
بیشتر بخوانید: وزیر بهداشت: ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو حذف نمی‌شود
اگرچه دولت سیزدهم به صورت رسمی خبری از برنامه خود برای حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی ارائه نداده است با این حال مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به دست تنگ دولت برای تامین بودجه سال ۱۴۰۱ تاکید کرده است که بسیاری از ردیف‌های بودجه در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ حذف شده و دولت حداقل ردیف‌های بودجه‌ای را برای سال آینده در نظر گرفته است.
محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه گفته است که دولت برای حذف ارز ترجیحی دارو نیاز به مجوز مجلس ندارد با این حال این نماینده به تسنیم گفت: گمانه زنی‌ها درباره حذف یا اصلاح ارز ۴۲۰۰ تومانی، اثر تورمی خود را بر کالا‌های اساسی گذاشته است.
چندی قبل وزیر بهداشت در اولین نشست خبری خود بر تداوم این ارز در حوزه دارو خبر داد و گفت: فعلاً چاره‌ای نداریم و باید ارز ۴۲۰۰ تومانی را نگه داریم، چون اگر این ارز برداشته شود مشکلات بیماران برای تأمین دارو سخت‌تر خواهد شد. دارو مثل بنزین است و فعلاً نمی‌توانیم آزاد کنیم.
حذف ارز ترجیحی دارو رخ داده است
این در حالیست که در روز‌های گذشته اخباری مبنی بر حذف این ارز در حوزه دارو به گوش می‌رسد. محمدرضا واعظ مهدوی، رئیس انجمن علمی اقتصاد سلامت گفته است ارز ترجیحی تعدادی از اقلام دارویی حذف شده و درعین‌حال درباره اینکه یارانه ارز ۴۲۰۰ تومانی به دست بیماران برسد، تردید جدی وجود دارد.
وی اقدام سازمان غذا و دارو برای حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی را غیرقانونی دانسته و گفته است که این نهاد دلار ۴۲۰۰ تومانی ۱۰۰ قلم دارو را بدون اجازه رسمی دولت حذف کرد.
واعظ مهدوی گفت: سازمان غذا و دارو بدون مجوز قانونی مجلس و بدون اجازه هیئت دولت در اقدامی خودسرانه اقدام به حذف ارز ترجیحی ۱۰۰ قلم داروی مهم کرده است. از جمله این ۱۰۰ قلم دارو می‌توان به دارو‌های بسیار پرمصرفی مثل فولیک اسید، مفنامیک اسید، لیدوکائین، پیروکسیکام و لورازپام اشاره کرد.
حذف ارز ترجیحی دارو نمی‌تواند بی‌عوارض باشد، چرا که با توجه به بالا رفتن قیمت ارز هم هزینه تمام شده دارو را افزایش می‌دهد و هم اینکه ممکن است به کمیابی و نایابی برخی دارو‌های دیگر منجر شود که دود آن در نهایت به چشم بیمار که مصرف کننده دارو است وارد شود.
وضعیت دارو پس از ارز ترجیحی
شهاب‌الدین جنیدی، عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان تهران با بیان اینکه اگر ارز ترجیحی را از هر کالایی حذف کنند، آن کالا گرانتر خواهد شد، گفت: دارو هم متأثر از این موضوع بوده و گرانتر خواهد شد. این افزایش قیمت دارو حداقل در دارو‌های تولید داخل بسته به قیمت مواد اولیه آن دارو خواهد بود.
وی افزود: این ارز ترجیحی برای داروی تولید داخل، به مواد اولیه تعلق می‌گرفت که در تولید نهایی جزئی از آن دارو محسوب می‌شود، به سایر اجزای دارو هیچ ارز ترجیحی تعلق نمی‌گرفت درحالی‌که این اجزا نیز در قیمت دارو تأثیر دارند.
جنیدی یادآور شد: افرادی که دارای بیماری‌های خاص، مزمن و صعب‌العلاج هستند با هر افزایش قیمتی باید مورد حمایت قرار بگیرند و این قیمت توسط سازمان‌های حمایتی و بیمه‌ها پرداخت شود. بسیاری از این دارو‌ها در دهه گذشته مورد حمایت بوده و عملا پرداخت از جیبی توسط بیمار پرداخت نشد و یا پرداختی از جیب حداقل بود که به اعتقاد من این میزان هم از جیب این بیماران نباید پرداخت شود.
دلایل حذف ارز ترجیحی
عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان تهران بیان کرد: اینکه دولت وارد فضای حذف ارز ترجیحی می‌شود شاید نگرانی از بابت توزیع نامناسب ارز باشد که موجب ایجاد رانت و فساد خواهد شد این موضوع دردسر‌های زیادی برای سیستم نظام سلامت ایجاد می‌کند. شاید متولیان با حذف ارز ترجیحی بخواهند این مبلغ را از طریق ساز و کار بیمه‌ای یا طُرق دیگری تأمین کنند و با نظارت باشد و مردم نیز از آن آگاهی داشته باشند.
جنیدی یادآور شد: وقتی اقدامی مانند دارو مورد حمایت قرار می‌گیرد و با قیمت کمتر به عنوان یک فرآورده در اختیار افراد قرار می‌گیرد امکان دارد در تولید، توزیع و مصرف چندان به اهمیت آن توجه نشود. در واقع قیمت دارو به نسبت شاخصه‌های تورمی همواره ارزان‌تر بوده است. این موضوع بعضا موجب قاچاق معکوس شده است؛ لذا باید مراقب فرآورده‌های خود باشیم تا این دارو که قرار است به دست بیمار برسد از مراکز توزیع یا بیمارستان‌ها خارج نشده و از مرز‌های کشور به بیرون قاچاق نشود؛ لذا احتمال دارد که یکی از اهداف برداشتن ارز ترجیحی نیز این موضوع باشد.
حذف ارز دارو و آینده بیماران
وی تأکید کرد: این نگرانی که با حذف ارز ترجیحی دارو برای بیماران گرانتر خواهد شد نگرانی به حقی است که البته همانگونه که عنوان کردم اگر افرادی که به صورت دائمی مصرف می‌کنند مورد حمایت قرار بگیرند و سیستم بیمه دارو‌ها را مورد حمایت قرار دهند مشکلی پیش نخواهد آمد، چرا که موضوعاتی مانند قاچاق معکوس دارو، انبار دارو و .. نیز حل خواهد شد. در هر صورت با گرانی هر قلم دارو نباید پرداختی از جیب بیمار افزایش پیدا کند و قیمت دارو برای بیماران با هر سطحی از درآمد قابل پرداخت باشد.