اقتصاد۲۴- آنچه از خبر‌ها حاکی است، طی هفت ماه گذشته، چهار میلیون ایرانی به ترکیه سفر کرده و ۳۷۰۰ خانه نیز از سوی ایرانی‌ها در ترکیه خریداری شده است. این آمار را می‌توان به نوعی فرار سرمایه به حساب آورد، در حالی که با وجود تحریم‌ها، جذب سرمایه‌گذار خارجی در کشور با مشکل روبرو است. از این‌رو لازم است دولت، برنامه‌ریزی برای جلوگیری از فرار سرمایه و سرمایه‌گذاری مطمئن در کشور داشته باشد.
ساسان شاه ویسی، کارشناس اقتصادی به اقتصاد۲۴ گفت: اینکه ایرانی‌ها در کشور ترکیه خانه خریده‌اند از نظر عقل اقتصادی و معاش، کار درستی است. ضمن اینکه با نگاه به گزارش‌های دیوان محاسبات، سیمای اقتصادی ایران و کمیسیون اقتصادی از عملکرد اقتصادی دولت یازدهم و دوازدهم، متوجه می‌شویم انباشت سرمایه در کشور ما منفی شده است، یعنی حتی پول، استهلاک و قابلیت‌های اولیه خود را هم درنیاورده است.
وی افزود: سرمایه‌گذاری در کشور را سه قفله کرده بودیم و در یک دوره‌ای به قدری جریان سرمایه‌گذاری را محدود کردیم که روند تشکیل سرمایه در کشور ما منفی شده و در یک دوره، حدود ۱۲ درصد و به شکل متوسط ۶.۹ درصد بوده، به عبارتی سرکوب سرمایه‌گذاری بوده است و ساز و کار‌های بازار‌های موازی جریان اصلی سرمایه‌گذاری در کشور را فراهم کردند؛ بنابراین یک بخشی از پول‌ها در حوزه طلا و سکه، یک بخشی در حوزه دلار، یک بخشی در رمز ارز‌ها سرمایه‌گذاری شد و بخشی هم با اعتمادسازی به بهانه سهام عدالت در بورس سرمایه‌گذاری کردند که مصیبت اردیبهشت‌ماه سال گذشته بر سرشان آمد.
این تحلیل‌گر مسائل اقتصادی با اشاره به روند سرمایه‌گذاری در کشور‌های دیگر تصریح کرد: وقتی جریان عمومی سرمایه‌گذاری در کشور‌ها به این شکل باشد، فرار سرمایه اتفاق می‌افتد. به عنوان نمونه، ایالات متحده آمریکا فرار سرمایه و مهاجرت سرمایه دارد که اول در کشور‌های اروپایی و سپس در چین و اقتصاد شرق سرمایه‌گذاری می‌کنند، چراکه در کشورشان بستر را برای سرمایه‌گذاری فراهم نکرده‌اند؛ بنابراین تا زمانی که بستر برای سرمایه‌گذاری در اقتصاد ملی فراهم نشود، چنین اتفاقاتی می‌افتد.
شاه ویسی با اشاره به صحبت‌های رهبر انقلاب در خصوص حمایت از تولید و سرمایه ملی گفت: سال‌های متمادی، رهبر انقلاب از حمایت از تولید و کار ملی، سرمایه ایرانی و اقتصاد مقاومتی صحبت کرده‌اند و هر آنچه که لازم بوده را بیان کرده‌اند، اما اوضاع روز به روز بدتر شده است. به نظر می‌رسد تا زمانی که ساز و کار اقتصاد ملی، حرکت به سمت بسترسازی برای جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی را به وجود نیاورد و از طرف دیگر نیز تکاپویی برای بزرگ شدن اقتصاد خود نکند، وارد بازار‌های موازی و خلق پول می‌شویم که باعث شکل‌گیری رقابت‌های نابرابر شده و بی‌رقابتی تبدیل به ضدرقابت می‌شود.
بیشتر بخوانید: با خرید خانه می‌توان اقامت ترکیه گرفت؟
وی در ادامه اظهار کرد: در نهایت خروجی باعث از دست‌رفتگی ارزش پول ملی می‌شود و در بهترین شرایط از مردادماه به این طرف، بسیاری از عراقی‌ها از کشور خود برای سرمایه‌گذاری به ایران آمدند. برخی از زائر‌های عراقی پول عراقی به مشهد می‌آوردند و به دلیل افتادگی ارزش پول ملی ما، در ازای آن، کلی تراول چک دریافت می‌کردند. الان هم یک چنین اتفاقی در اقتصاد ترکیه افتاده است و طبق گفته صندوق بین‌المللی پول، نرخ رشد اقتصاد ترکیه ۲ درصد افزایش پیدا می‌کند، اما از طرف دیگر هم می‌گوید که احتمال فروپاشی در این اقتصاد هم وجود دارد.
شاه ویسی افزود: در وهله اول، وضعیت نسبی استفاده از ابزاری به اسم پول، برای بیشتر کردن دارایی در کشوری مثل ترکیه به وجود آمده است. این اتفاق یک دوره‌ای در امارات افتاد، در حالی که امروز دیگر کسی پول و سرمایه خود را به امارات نمی‌برد. به عنوان نمونه، امارات نمایشگاه اکسپو را در ماه‌های اخیر برگزار کرد که بسیاری از قابلیت‌ها را نیز در آن تعریف کرده بود، اما از بسیاری از کسانی که از این نمایشگاه برگشته‌اند سوال کنید، حاضر نیستند در امارات سرمایه‌گذای کنند. حتی خیلی از کسانی که در دو سال گذشته در پروژه‌های بزرگ امارات سرمایه‌گذاری کرده بودند، امروز همان پروژه‌ها را با نرخ خیلی پایین‌تر و اقساط بلندمدت‌تر و سود خیلی پایین‌تری مجدد می‌فروشند، چراکه خیلی‌ها استقبال نمی‌کنند، به این دلیل که اقتصاد آنجا دچار رکود شده است.
این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: در وهله اول، قبل از شعار‌ها و نیاز‌های ملی، باید گفت آن تعداد از سرمایه‌گذار‌هایی که در این فرصتِ ارزش برابر پول ایران و ترکیه فرصت سرمایه‌گذاری در ترکیه پیدا کنند، یک مزیت نسبی دارند، اما این سوال مطرح می‌شود که آیا خیالشان از ثبات اقتصادی ترکیه هم راحت است؟ این ثبات در حالی است که در همین چند روز گذشته یک وزیر استعفا داد و دو رییس بانک مرکزی عزل شدند که نشان‌دهنده این است که یک اقتصادی به شدت دچار هرج و مرج آنارشیمی شده است. خیلی‌ها به سیاست‌های تیم آقای اردوغان انتقاد‌های بسیاری می‌کنند، لذا یک علامت سوال بزرگ به وجود می‌آید که آیا این سرمایه‌گذاری در بلندمدت با ثبات است یا خیر؟
وی با اشاره به خروج سرمایه از کشورمان گفت: چه بهتر که بستر سرمایه‌گذاری مناسب و موثر در داخل کشور شناسایی شود و مردم عزیز ما برای استفاده بهتر یا ذخیره بهتر از سرمایه‌هایشان بتوانند در این حوزه‌ها، سرمایه‌گذاری کنند. به نظر می‌رسد برنامه رشد تولید غیرتورمی که آقای خاندوزی آن را مطرح کرده‌اند، صرف نظر از بعضی اصلاحات لازم و بعضی از ترکیب‌سازی‌هایی که در سند عملیاتی این نقشه راه بایستی به وجود آید، این قابلیت را دارد که بتواند یک منبعی برای جلب سرمایه در مسیر رشد تولید غیرتورمی و غیررکودی باشد.
شاه ویسی افزود: در عین حال که در حال حاضر شاید در بعضی از حوزه‌ها مثل خودرو، ساختمان و اجناسی که در شب عید فروش بیشتری دارند مثل منسوجات لباس و کیف و کفش، بستری برای سرمایه‌گذاری‌های خرد فراهم شده است، اما زمانی سرمایه‌گذاری مناسب در کشور زمانی به وجود می‌آید که بازار سرمایه‌ای، از قابلیت و مزیت نسبی برای افزایش حجم مبادلات و معاملات خود برخوردار باشد. در حالی که متاسفانه امروز به دلیل بی‌اعتمادی‌ها، بی‌ثباتی‌ها و معطل ماندن عموم افرادی که بازیگران این بازار هستند، به اخباری که انتظار دارند از محیط خارجی بشنوند، بازار سرمایه مقداری دچار از دست‌رفتگی و تعلیق شده است.
این کارشناس مسائل اقتصادی در پایان خاطرنشان کرد: فکر می‌کنم اگر ظرفیت‌سازی‌های دولتی و قابلیت‌هایی که برای سه ماهه چهارم سال مورد نظر است، بتواند صورت‌بندی منطقی را بر اساس برنامه‌ریزی‌های جدید دولت سیزدهم به وجود بیاورد، چه بسا آن زمان به عنوان کارشناس اقتصادی، خیلی محکم بتوانیم مردم را برای سرمایه‌گذاری در داخل کشور و ارکان ملی سوق دهیم.