اقتصاد۲۴- از ابتدای پاییز امسال هر هفته آلودگی مهمان ناخوانده هوای تهران و بسیاری از کلانشهر‌های تهران بوده است چنانکه از ابتدای امسال تا امروز پایتخت نشینان تعداد روز‌هایی که هوای سالم و با کیفیت را تنفس کرده‌اند کمتر از انگشتان یک دست بوده است.
کمترین روزهای پاک
نگاهی به آمار شرکت کنترل کیفیت هوای تهران مشخص می‌سازد که تهرانی‌ها امسال تنها دو روز هوای پاک را تجربه کرده‌اند؛ در همین حال از ابتدای سال تا امروز ۲۱۱ روز هوای قابل قبول، ۹۳ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و ۶ روز ناسالم وضعیت هوای تهران از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا امروز بوده است. این در حالی است که تهران سال گذشته ۱۵ روز هوای پاک، ۱۸۲ روز هوای قابل قبول، ۸۹ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و ۹ روز برای همه گروه‌ها را تجربه کرد.
شرایط اضطرار برای آلودگی هوا
وضعیت هوای تهران در حالی است که امسال چندین بار وزارت بهداشت اعلام شرایط اضطرار کرد؛ علی‌رغم این اعلام وضعیت حتی در روز‌هایی که عمده ایستگاه‌های سنجش کیفیت، هوای تهران را بحرانی اعلام کردند، کمترین تغییر در محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها ایجاد شد این در حالی است که بر اساس قانون هوای پاک مصوب ۱۳۹۶، مواقع اضطراری مواقعی است که با استمرار پایداری جوی و یا افزایش میزان غلظت آلاینده‌ها بر اساس اعلام وزارت بهداشت شرایط به گونه‌ای در کوتاه مدت، سلامت انسان و محیط زیست را دچار مخاطره جدی کند.
بر اساس ماده ۳ همین قانون، در این شرایط سازمان حفاظت از محیط زیست با همکاری وزارت کشور و تصویب هیئت وزیران باید ممنوعیت‌ها یا محدودیت‌های موقت زمانی، مکانی و نوعی را برای پیشگیری از اثرات زیانبار و مقابله با منابع آلوده کننده هوا برقرار کند و بلافاصله مراتب را از طریق رسانه‌های همگانی، به اطلاع عموم برساند و با برطرف شدن شرایط اضطراری و کاهش آلودگی هوا، نسبت به رفع ممنوعیت و محدودیت برقرار شده، اقدام کند.
با این حال همانگونه که گفته شد جلسات کمیته اضطرار آلودگی هوا در کمترین حالت خود برگزار شد تا ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها را بر قرار کند، شاید همین دلیل بود که موجب شد تا وزارت بهداشت در بیانیه روز ملی هوای پاک خواستار اجرای پاک شود.
بیشتر بخوانید: درباره رژیم‌های غذایی سم‌زدایی چه می‌دانید؟
افزایش مأموریت‌های اورژانس به دلیل آلودگی هوا
در روزهای گذشته بار‌ها عمده ایستگاه کیفیت هوای تهران در وضعیت ناسالم برای همه گروه‌ها قرار داشت و به گفته روابط عمومی سازمان اورژانس کشور مأموریت‌های این سازمان در شرایط آلودگی هوا ۲۰ درصد و تعداد مراجعه کنندگان به اورژانس به دلیل اثرات ناشی از آلودگی هوا در همین روز‌ها ۲ تا ۳ درصد افزوده شده است.
میزان مرگ‌های ناشی از آلودگی هوا
از سوی دیگر به گفته محسن پیرهادی، عضو شورای شهر تهران سالانه ۴ هزار مرگ ناشی از آلودگی هوا در تهران ثبت می‌شود. این در حالی است که صادق حسنوند، رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در وبیناری که اواخر پاییز امسال برگزار شد، در رابطه با میزان مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا گفت: سالیانه بین ۴۰ تا ۵۰ هزار نفر در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.
وی اظهار کرد: بر اساس پایش‌ها، تعداد مرگ و میر منتسب به آلودگی هوا که ما به دست آوردیم، برای ایران حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار نفر است که با توجه به مدل‌های مختلف این عدد متغیر است. تقریبا ۶۰ تا ۷۰ درصد از مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در کشور ما در گروه سنی بالای ۶۵ سال است و در گروه‌های سنی پایین‌تر تعداد این مرگ‌ومیر‌ها کمتر است. علاوه بر آن بر اساس ترند تعداد مرگ و میر منتسب در کشور، در سال ۱۹۹۰ حدود ۲۵ هزار مرگ منتسب به این ذرات داشتیم، در حالی که در سال ۲۰۱۹ این عدد به ۴۱ هزار نفر رسید که عدد بسیار بالایی است اگر وضعیت غلظت آلاینده‌ها بهبود نیابد، تعداد موارد مرگ و میر به شدت افزایش خواهد یافت؛ چرا که گروه‌های حساس در مواجهه با آلودگی هوا، افراد سالمند هستند و با توجه به اینکه در دهه‌های آتی درصد زیادی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، تعداد مرگ و میر چشمگیر خواهد شد.
بار بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا
علاوه بر مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا، بار بیماری‌ها نیز در اثر آلودگی هوا افزایش پیدا می‌کند. بر اساس اعلام وزارت بهداشت، آلودگی هوا به عنوان مهم‌ترین فاکتور خطر محیطی بر سلامت انسان و چهارمین عامل مرگ زودرس و دومین عامل مرگ ناشی از بیماری‌های غیرواگیر مانند بیماری‌های ایسکمیک قلبی، سکته مغزی و سرطان ریه در جهان شناخته شده است.
وزارت بهداشت همچنین اعلام کرده است که به ترتیب ۲۲ درصد از مرگ‌های ناشی از سکته مغزی، ۲۱ درصد از مرگ‌های ناشی از بیماری‌های ایسکمیک قلبی، ۲۲ درصد از مرگ‌های ناشی از سرطان ریه، ۲۲ درصد از مرگ‌های ناشی از دیابت و ۲۴ درصد از مرگ‌های ناشی از بیماری‌های مزمن انسداد ریوی در کشور ایران به دلیل مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ هوای آزاد است. این در حالی است که کاهش وزن هنگام تولد، افزایش اختلالات طیف اوتیسم، بیش فعالی، کاهش رشد مغز، افزایش عفونت‌های حاد دستگاه تحتانی تنفسی، تشدید علائم آسم و افزایش بروز سرطان خون (لوسمی) تأثیر این آلودگی‌ها بر کودکان است.
خسارت‌های اقتصادی آلودگی هوا
در عین حال بر اساس گزارشی که سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۸ منتشر کرده است سالانه هزینه‌های بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا در تهران ۲.۵ میلیارد دلار بوده است این در حالی است که وزارت بهداشت این هزینه را برای کشور ۷ میلیارد دلار برآورد کرده است.
حال پرسش این است که با توجه به این هزینه‌ها، بار بیماری و تعداد مرگ‌هایی که آلودگی هوا سالیانه بر ایران تحمیل می‌کند چگونه است که همچنان معضل آلودگی هوا باید لاینحل باقی بماند؟ از سوی دیگر با توجه به اعلام وضعیت اضطرار چگونه است که وزارت کشور دولت کنونی که آغاز به کارش همزمان است با بیشترین روزهای آلوده و کمترین روزهای پاک، کمترین جلسات کمیته اضطرار را برگزار و کمترین محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها را در زمان اعلام اضطرار از سوی وزارت بهداشتش اعمال کرده است؟
منبع: جامعه ۲۴