اقتصاد۲۴- خبر تمدید معافیت تحریمی برخی فعالیت‌های هسته‌ای ایران، بازار ارز و طلا را با ریزش قیمت همراه کرد. از سوی دیگر این اخبار بازار خودرو را نیز تحت تاثیر قرار داد و برخی خودرو‌های پرتیراژ کاهش قیمت را تجربه کردند. حال این پرسش مطرح می‌شود که احیای احتمالی برجام تا چه اندازه سبب کاهش قیمت‌ها در بازار خودروی ایران می‌شود؟ کارشناسان این حوزه پاسخ‌های متفاوتی را برای این پرسش مطرح می‌کنند.
عده‌ای معتقدند که میزان کاهش قیمت خودرو به کیفیت برجام بستگی دارد و تا مشخص شدن این مسئله نمی‌توان روند حرکتی قیمت در بازار خودرو را پیش‌بینی کرد. از سوی دیگر برخی‌ها بر این باورند که کاهش قیمت خودرو در پی احیای برجام موقتی خواهد بود و همانند زمان امضا قطعنامه ۵۹۸ قیمت‌ها به مرور زمان به جای قبلی خود باز می‌گرددند.
برجام حباب قیمت‌ها را از بین می‌برد
امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو با بررسی وضعیت قیمت‌ها در بازار خودرو پس از احیا برجام به «ابتکار» گفت: ایرانی‌ها تجربه قطعنامه ۵۹۸ را دارند. در آن زمان جامعه بی تجربه بود و پس از سقوط قیمت‌ها چند تاجر دست به خودکشی زدند، اما آن شرایط دوامی نداشت و پس از چند ماه قیمت‌ها برگشت. حال اگر به شراط فعلی برگردیم باید بگویم که اکنون حتی اگر منابع محدوده ارزی‌مان هم آزاد شود تا اقتصاد احیا بشود زمان خواهد برد، البته به دلیل هیجانی که در بازار‌ها وجود دارد طبیعی است که قیمت‌ها به شکل موقت و متناسب با قیمت ارز افت پیدا کند. این در حالی است که ما از سوی دیگر به دلایل متعدد اقتصادی در کشور تورم را داریم، بنابراین شرایط با دوام نخواهد بود.
وی افزود: بعید به نظر می‌رسد که قیمت‌ها کاهش پیدا کند چراکه هزینه تمام شده تولیدات در کشور بالا است.
این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: اگر برجام احیا شود در بازار رکودی بیشتر از شرایط فعلی ایجاد خواهد شد. در سال ۹۴ شرایط به گونه‌ای بود که هیچ‌کس خودرویی در بازار خریداری نمی‌کرد و دولت مجبور به تحریک بازار شد. کمی بعد در سال ۹۶ هم وقتی برجام امضا شد و شرایط به خوبی پیش می‌رفت با اینکه خودرو قیمت منطقی داشت، اما مردم خودرو نمی‌خریدند و منتظر خودرو‌های جدید بودند؛ بنابراین اکنون اگر برجام احیا شود بار دیگر این اتفاق رخ خواهد داد و ظاهر بازار نیز تغییر می‌کند. به عبارت روشن‌تر در چنین شرایطی خودروساز باید به دنبال مشتری برود.
کاکایی در ادامه صحبت‌هایش به از بین رفتن حباب قیمتی خودرو اشاره کرد و در این باره گفت: برجام حباب قیمتی برخی از خودرو‌ها را از بین خواهد برد. البته این به معنای این نیست که قیمت خودرو‌ها خیلی پایین‌تر از قیمت‌های فعلی بیاید.
وی افزود: من طبق بررسی که بر روی قیمت سانتافه در ۳ سال گذشته داشتم به این نتیجه رسیدم که قیمت این خودرو حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد حباب داشت؛ بنابراین اگر برجامی رخ بدهد باید این حباب‌ها از بین برود؛ بنابراین در مجموع می‌توان گفت که عمده جامعه پس از برجام با یک رکود نسبی و ثبات قیمتی روبه‌رو خواهند شد.
کاکایی در بخش دیگری از صحبت‌هایش تاکید کرد: هنوز برجام به نتیجه نرسیده و اکنون ما شاهد یک هیجان در بخش‌های مختلف اقتصاد هستیم. اما جدای از این مسئله باید یادآوری کنم که حتی اگر توافق صورت بگیرد این توافق متزلزل خواهد بود. پس نمی‌توان بیشتر از سه سال بر روی آن حساب باز کرد البته نه تنها ایران بلکه خارجی‌ها هم همین دید را خواهند داشت. در چنین حالتی سرمایه‌گذاران خارجی به سمت ایران نخواهند آمد و به جای آن بازرگانان خارجی به ایران می‌آیند؛ بنابراین این صنعت در ۲، ۳ سال آینده با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهد بود، اما بازار به یک ثبات نسبی خواهد رسید، تنوع خواهیم داشت و کیفیت‌ها بالا می‌رود.
بیشتر بخوانید: دو خودروساز بزرگ چه تعداد خودرو تولید و عرضه کرده‌اند؟
این کارشناس صنعت خودرو با اشاره به افزایش کیفیت خودرو پس از برجام ادامه داد: در شرایطی که برجام امضا شود کیفیت خودرو‌های داخلی افزایش می‌یابد. یکی از دلایل کیفیت پایین خودرو‌ها تحریم‌هایی است که طی سال‌های اخیر دست به گریبان کشور بوده و خودروسازان مجبور بودند که طی این سال‌ها از قطعه‌سازان رده پایین خرید کنند. در نتیجه اگر برجام به نتیجه برسد هزینه‌های تولید کاهش پیدا می‌کند، از قطعه‌سازان بهتری خرید می‌شود و ظرفیت خودروسازان ازاد می‌شود. اکنون بخش قابل توجهی از ظرفیت خودروسازان درگیر دور زدن تحریم‌ها و مسائل این چنینی بوده است.
Fatf فراموش نشود
کاکایی در پایان صحبت‌هاش به ضرورت مشخص شدن تکلیف fatf تاکید کرد در این‌باره گفت: امضای برجام به تنهایی مشکلی را حل نمی‌کند و در کنار این مسئله باید موضوع fatf و روابط مالی نیز توجه کرد. سال ۹۵ و ۹۶ گفته شد که ما نتوانستیم از مزایای برجام به درستی استفاده کنیم علت این بود که برجام امضا شده بود، اما موانع مالی همچنان بر سر جای خود باقی مانده بود. در نتیجه در کوتاه‌مدت ما شاهد گشایش‌هایی بودیم، اما پس از آن همه چیز رها شد. موضوع مهم این نیست که کی برجام امضا می‌شود مهم این است که چه زمانی تحریم‌ها عملاً برداشته می‌شود. ظاهراً لغو کامل تحریم‌ها به مسئله fatf وابسته است و باید به این مسئله توجه کرد.