اقتصاد۲۴- معصومه تهرانی عضو هیأت علمی گروه پژوهشی آموزش سلامت جهاد دانشگاهی خوزستان گفت: سرطان تقسیم غیرطبیعی سلول‌های بدن است و انواع مختلفی دارد. عامل سرطان‌زا می‌تواند یک عامل شیمیایی، ویروسی و یا فیزیکی باشد که باعث القای سرطان می‌شود.
وی افزود: سرطان یک فرایند سه مرحله‌ای شامل شروع، پیشرفت و انتشار است که تغذیه می‌تواند فرایند سرطان‌زایی را در هر مرحله از سرطان تحت تأثیر قرار دهد.
این کارشناس ارشد علوم تغذیه گفت: از میان ابعاد مختلف سبک زندگی، تغذیه یکی از قابل تغییرترین جنبه‌های زندگی افراد است که می‌تواند بر سلامت فرد و خطر ابتلا به سرطان تأثیر بگذارد. پیروی از یک سبک تغذیه سالم و همچنین داشتن فعالیت بدنی می‌تواند علاوه بر پیشگیری از بیماری، عوارض جانبی طولانی‌مدت شیوه‌نامه‌های درمانی را در بیماران مبتلا به سرطان کاهش دهد و با کاهش بیماری‌های مزمن هراه با سرطان مانند چاقی، فشار خون بالا، چربی خون و دیابت شیرین، سلامت کلی و بقای بیماران را ارتقا بخشد.
وی افزود: بیان ژن‌ها می‌تواند تحت تأثیر مواد مغذی در طول دوران بارداری، کودکی و تمام طول زندگی قرار گیرد، به گونه‌ای که می‌توان گفت تغذیه و رژیم غذایی نزدیک به ۳۵ درصد در بروز انواع سرطان‌ها مانند سرطان‌های دستگاه گوارش فوقانی، سینه، پروستات، روده بزرگ، کبد، پانکراس و ... نقش دارد.
تهرانی گفت: رژیم غذایی هم می‌تواند حاوی عوامل مهارکننده سرطان و هم عوامل تقویت‌کننده بروز سرطان باشد. چربی‌ها به ویژه چربی‌های اشباع، گوشت قرمز و فرآوری‌شده، دودی شده و مواد غذایی حاوی نگهدارنده‌های غذایی مانند سوسیس و کالباس و انواع کنسروها، برخی روش‌های پخت گوشت مانند کباب کردن در درجه حرارت‌های بالا و در تماس با شعله مستقیم آتش و همچنین سرخ کردن‌های زیاد و دود دادن می‌تواند با تولید مواد سرطان‌زا، خطر بروز سرطان را افزایش داده و علاوه بر آن احتمال بازگشت سرطان در افرادی که سابقه ابتلا به این بیماری را دارند و نیز احتمال موفقیت درمان‌های رایج سرطان را کاهش دهد.
وی افزود: آب‌پز کردن، بخارپز کردن، پختن در ماکروویو و فر از جمله روش‌های مناسب پخت گوشت به شمار می‌روند.
عضو هیأت علمی گروه پژوهشی آموزش سلامت جهاددانشگاهی خوزستان گفت: یک رژیم غذایی بر پایه مواد غذایی گیاهی مانند مصرف میوه‌ها و سبزی‌ها، غلات کامل و تصفیه‌نشده و یا کم تصفیه شده مانند برنج قهوه‌ای و یا پاستاهای حاوی فیبر و یا نان‌های حاوی سبوس به جای نان‌های تهیه شده از آرد سفید و تصفیه شده مانند نان‌های باگت و سوخاری و یا انواع کیک‌ها و کلوچه‌ها و همچنین تأکید بر مصرف حبوبات و آجیل، همچنین مصرف لبنیات کم چرب و محدودیت گوشت قرمز، چربی‌ها، روغن‌ها و شیرینی‌ها می‌تواند در برابر ابتلا به سرطان نقش محافظت‌کننده داشته باشد.
بیشتر بخوانید: این افراد انار نخورند
وی بیان کرد: این نوع رژیم‌های غذایی به دلیل محتوای بالای ویتامین‌ها و املاح، خواص آنتی اکسیدانی و اثر ضد التهابی دارند و به دلیل محتوای فیبر بالا، از طریق کاهش وزن‌گیری و افزایش احساس سیری و در نتیجه کاهش خطر چاقی، منجر به کاهش خطر سرطان می‌شوند.
تهرانی افزود: رژیم‌های غذایی بر پایه گیاهی نه تنها در پیشگیری از سرطان بلکه در کنترل و درمان این بیماری نیز نقش دارند. زمانی که از محدودیت گوشت قرمز در رژیم‌های غذایی بر پایه گیاهی صحبت می‌شود، منظور اجتناب از خوردن گوشت قرمز به طور کامل نیست زیرا گوشت قرمز منبع مواد مغذی با ارزشی مانند پروتئین‌ها، آهن، روی و ویتامین B۱۲ است، بلکه بر اساس مطالعات، محدودیت گوشت قرمز به معنای عدم مصرف گوشت قرمز بیش از سه وعده در هفته معادل ۳۵۰ تا ۵۰۰ گرم وزن پخته و یا معادل ۷۵۰-۷۰۰ گرم وزن خام است.
وی تصریح کرد: در میان انواع چربی‌های موجود در رژیم غذایی، چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس، مضرترین و اسیدهای چرب غیر اشباع امگا ۳ مفیدترین چربی‌ها هستند. افزایش مصرف چربی‌های اشباع مانند چربی گوشت قرمز، چربی لبنیات و یا انواع چربی‌ها و روغن‌های حیوانی و یا روغن‌های گیاهی هیدروژنه شده با افزایش خطر سرطان به ویژه سرطان پستان ارتباط دارد.
این کارشناس ارشد علوم تغذیه افزود: از طرفی، اسیدهای چرب امگا ۳ به دلیل دارا بودن اثرات ضد التهابی، کاهش تکثیر و افزایش مرگ سلول‌های سرطانی با کاهش خطر سرطان همراه هستند. سبزیجات با برگ سبز مانند خرفه (پرپین) و کاهو، دانه و روغن بذر کتان، روغن کانولا (کلزا)، روغن هسته انگور، گردو و ماهی از منابع غذایی امگا ۳ محسوب می‌شوند.
وی گفت: ویتامین D نیز از جمله ویتامین‌هایی است که کمبود آن زمینه‌ساز بسیاری از مشکلات و بیماری‌ها از جمله سرطان است. بر اساس مطالعات، سطوح سرمی بالاتر از ۲۵ هیدروکسی ویتامین D با کاهش خطر انواعی از سرطان‌ها به ویژه سرطان روده بزرگ، سرطان پستان، سرطان تخمدان و سرطان پروستات ارتباط دارد.
تهرانی افزود: برخی از بیماران مبتلا به سرطان اغلب به مکمل‌های غذایی مانند مولتی ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌ها برای مدیریت علائم و آثار نامطلوب درمان مرسوم سرطان رجوع می‌کنند. با این حال، این مکمل‌ها می‌توانند آثار مثبت به عنوان مثال، آثار سینرژیک و افزایش اثربخشی داروها یا منفی به عنوان مثال، تداخلات متابولیکی و دارویی، کاهش مزایای درمانی درمان‌های مرسوم سرطان داشته باشند.
وی بیان کرد: بنابراین بهترین توصیه دریافت ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها از طریق منابع غذایی به جای دریافت آنها از طریق مکمل‌هاست.
عضو هیأت علمی گروه پژوهشی آموزش سلامت جهاد دانشگاهی خوزستان افزود: به طور کلی به منظور پیشگیری از ابتلا به سرطان و یا جلوگیری از بازگشت سرطان و نیز به منظور افزایش شانس موفقیت درمان سرطان در بیماران سرطانی توصیه‌های تغذیه‌ای مشترکی ارائه می‌شود. از جمله اینکه حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت فیزیکی با شدت متوسط و یا ۷۵ دقیقه فعالیت شدید در حداکثر ایام هفته داشته باشید و وزن خود را تا حد امکان در محدوده طبیعی نگه دارید.
وی گفت: مواد غذایی پرکالری و نوشیدنی‌هایی را که باعث اضافه وزن می‌شوند محدود کنید و از نوشیدنی‌های شیرین اجتناب کنید.
تهرانی افزود: از مواد غذایی با منشأ گیاهی مانند میوه‌ها و سبزی‌ها و حبوبات و غلات بیشتر استفاده کنید و مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند مواد تهیه شده از آردهای سفید مانند نان باگت، نان سوخاری و انواع کیک و کلوچه‌ها و نوشیدنی‌های شیرین و... را محدود کنید.
این کارشناس ارشد علوم تغذیه گفت: مصرف گوشت قرمز و مصرف نمک را محدود کنید. از مصرف مواد غذایی کپک زده نیز اجتناب کنید. سعی کنید نیازهای تغذیه‌ای را تنها از طریق رژیم غذایی تأمین کنید نه مکمل‌های تغذیه‌ای و برای کودکان، تغذیه با شیر مادر را مورد توجه قرار دهید.