اقتصاد۲۴- این سوره پس از صلح حدیبیه و قبل از فتح مکّه نازل شده است؛ (طباطبایی، المیزان، ج ۲۰، ص ۳۷۶) بنابراین منظور از فتح و پیروزی و پیوستن بسیاری از مردم به اسلام که خداوند در آیه‌ی اول و دوم از آن سخن گفته، فتح مکّه است؛ چرا که پس از این پیروزی بود که مردم دسته دسته به اسلام پیوستند. (المیزان، ج ۲۰، ص ۶۵۱)
نامگذاری سوره نصر
نام این سوره‌ی مبارکه بدان جهت «نصر» است که خداوند به پیامبر (ص) فرمان می‌دهد که هرگاه نصر و (یاری خدا) و پیروزی دین و گسترش اسلام فرا رسد مردم گروه گروه به دین خدا می‌گروند پس به شکرانه‌ی آن خدا را حمد و تسبیح بگوید.
دیگر از اسماء آن «إِذَا جَاءَ» و «الْفَتْح» نیز می‌باشد که به تناسب کلمات نخستین آیه‌ی سوره‌ی مبارکه است.
"نصر " یکصد و دهمین سوره قرآن کریم است که مکی و ۳ آیه دارد. این سوره را «تودیع» نیز نامیده اند (درمان با قرآن، ص ۱۶۹) که به عنوان وداع آخرین سوره با پیامبر (ص) و پیامبر با امّت محسوب می‌شود و در آن اشاره به وفات رسول گرامی اسلام (ص) می‌باشد.
بیشتر بخوانید: بهترین زمان برای مدیتیشن چه ساعتی از شبانه‌روز است؟
عبدالله بن عمر می‌گوید:این سوره در اواسط ایام تشریق بر رسول خدا نازل شد که سال وداع بود.
وقتی سوره نصر نازل شد پیامبر (ص) فرمود:
من امسال از دنیا می‌روم و در همان سال نیز از دنیا رفت. ایشان در آن سال وقتی معاذ بن جبل را به یمن می‌فرستاد به او فرمد:دیگر مرا نخواهی دید. (الخرائج و الحرائج، ج ۱، ص ۱۰۲)
رسول خدا (ص) از زمان نزول این سوره تا هنگام وفاتش ذکر «سُبْحانَ الله» را زیاد می‌گفت و بسیار استغفار می‌کرد.
از ام سلمه روایت شده رسول خدا (ص) در اواخر عمر شریفش نمی‌نشست و هیچ حرکتی نمی‌کرد مگر اینگه می‌گفت: «سُبْحانَ اللهِ وَ بِحَمْدِهِ وَ أَسْتَغْفِرُاللهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ»
علت این کار پرسیدم.
پیامبر فرمودند: من به این کار فرمان داده شده ام و آنگاه سوره نصر را قرائت فرمود. (مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۵۵۴)
فضایل و برکات سوره نصر
قبول شدن نماز
از پیامبراکرم (ص) نقل شده است: هر کس سوره نصر را قرائت نماید به او اجری مانند کسی که در فتح مکه همراه با پیامبر خدا (ص) جنگیده و به شهادت رسیده است داده می‌شود. وهر کس بعد از سوره حمد قرائت کند نمازش به بهترین وجه قبول است. (تفسیرالبرهان، ج ۵، ص ۷۸۳)
همچنین اگر در نماز بعد از سوره «حمد» ۷ مرتبه سوره نصر را بخواند نمازش مورد قبول واقع شده و نمازگزاردن در سر وقت آن برایش دوست داشتنی می‌شود. (المصباح کفعمی، ص ۴۶۱)
فضایل سوره‌های قرآن
پیامبر اکرم (ص) در روایتی فرمودند: هر کس در شب سیزدهم رجب ده رکعت نماز بخواند و در هر رکعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره نصر را بخواند خداوند در بهشت قصری برای او بنا می‌کند که طول و عرضش هفت برابر بیشتر از دنیاست. (اقبال الاعمال، ج ۳، ص ۲۲۰)
پیامبراکرم (ص) در نماز شب نهم شعبان فرموده است: هر کس در این شب چهار رکعت نماز بخواند در هر رکعت بعد از حمد ۱۰ مرتبه سوره نصر را بخواند خداوند بدنش را بر آتش حرام می‌کند و به واسطه هر آیه ثواب ده شهید از شهدای بدر و ثواب عالمان دین را به او خواهد داد. (اقبال الاعمال، ج ۳، ص ۳۰۸)
استجابت دعا
از امامان معصوم روایت شده است: هر کس سوره نصر را در نماز نافله اش یا در هنگام زوال خورشید روز جمعه بخواند و دعا کند خداوند دعایش را مستجاب می‌کند. (مستدرک سفینة البحار، ج ۸، ص ۴۷۹)
یاری کردن خداوند در برابر دشمنان
هر کس سوره نصر را در نماز‌های واجب یا مستحب بخواند خداوند او را در مقابل همه دشمنانش یاری می‌کند. (مستدرک سفینة البحار، ج ۸، ص ۴۷۹)
امام صادق (ع) در روایتی فرمودند: هر کس سوره نصر را در نماز‌های مستحبی یا واجب خود قرائت نماید خداوند او را بر تمام دشمنانش یاری می‌کند و در روز قیامت در حالی می‌آید که همراه او کتابی گویا است و خداوند این کتاب را از درون قبرش بیرون می‌آورد و در آن مایه امان از گرمای آتش جهنم است.
او در روز قیامت بر چیزی عبور نمی‌کند مگر اینکه بشارتش می‌دهد و او را به هر خیری خبر می‌دهد تا اینکه وارد بهشت شود. برای قاری این سوره در دنیا اسباب خیر فراهم است به حالتی که کسی ندیده و به قلبش خطور نکرده است. (ثواب الاعمال، ص ۱۲۷)
پیامبراکرم (ص) می‌فرماید: جهتِ دفع دشمن این سوره‌ی مبارکه را بیست و یک بار و جهتِ دفع بلا‌ها هر روز هفت بار قرائت نمایند. (خواص الآیات ص ١٦٦)
سوره نصر با ترجمه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ
به نام خدا که رحمتش بی اندازه است و مهربانی اش همیشگی
إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ ﴿١﴾
هنگامی که یاری خدا و [آن]پیروزی فرا رسد.
وَرَأَیْتَ النَّاسَ یَدْخُلُونَ فِی دِینِ اللَّهِ أَفْوَاجًا ﴿٢﴾
و مردم را ببینی که گروه گروه در دین خدا درآیند.
فَسَبِّـحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَاسْتَغْفِرْهُ ۚ إِنَّهُ کَانَ تَوَّابًا ﴿٣﴾
پس پروردگارت را همراه با سپاس و ستایش تسبیح گوی، و از او آمرزش بخواه، که او همواره توبه پذیر است.