اقتصاد ۲۴- حنیف رضا گلزار در یادداشتی نوشت: جدای از پاره شدن پهنه‌های گسترده‌ای از کشورمان در آنسوی ارس که «فعلا» در قلمرو دولت «آذربایجان شمالی» قرار دارد، مجبور به اعطای حق قضاوت کنسولی (کاپیتولاسیون) و همچنین پرداخت غرامت ۲۰ میلیون منات نقره و واگذاری حق انحصاری تردد کشتی‌های جنگی در دریاچه کاسپین به روسیه تزاری هم شدیم.
این البته همه غرامت پرداخت شده ما به روس‌ها نبود. کلیه نسخه‌های خطی موجود در گنجینه نسخ خطی کتابخانه شیخ صفی‌الدین اردبیلی را هم روس‌ها به عنوان غرامت فرهنگی از کشور ما خارج و به روسیه بردند.
کمتر از یکسال پس از عقد این قرارداد ننگین، در تاریخ ۹ بهمن ماه ۱۲۰۷، مردم ایران «گریبایدوف» که به خاطر آن خوش خدمتی به تزار‌ها به عنوان سفیر کبیر روسیه در تهران منصوب و مشغول به کار شده بود را بدون بازگشت به پترزبورگ و مستقیم از «تهران» به «جهنم» فرستادند.
مردم تهران در پی پافشاری جناب سفیرکبیر برای بازگرداندن دو زن اسیر گرجی به تفلیس که پس از اسارت اسلام آورده بودند، بازار‌ها را بسته و به سفارت روسیه حمله و تمام کارکنان سفارت را به همراه جناب وزیر مختار به قتل رساندند. گویا تنها یک نفر منشی سفارت از این خشم و خروش در امان مانده و جان به سلامت در برد.
هزینه این سفر ابدی که مردم ایران برای آقای سفیر رقم زده بودند، قطعه الماسی ۸۸ قیراطی بود که «فتحعلی قاجار» برای جلوگیری از تیره ترشدن روابط با روسیه برای «نیکلای یکم» فرستاد. گواه تاریخ این است که قیمت سفیر کبیر مقتول نزد نیکلای، کمتر از این‌ها بود و فتحعلی برای حفظ و تداوم دوستی با روس ها، خیلی دست و دلبازی از خود به خرج داده بود.
خسرو میرزا، پسر نایب‌السلطنه برای انجام این مأموریت معین گردید و به اتفاق تنی چند از دربار ایران از جمله میرزا تقی خان فراهانی که بعد‌ها امیرنظام و امیرکبیر شد، عازم روسیه شدند.
پیش از دیدار خسرومیرزا و امپراطور روسیه، سلام عام موافق تشریفاتی که به تصویب هیأت ایرانی رسیده بود انجام و بعضی از ملتزمین نماینده دربار ایران را تا وسط پله عمارت استقبال کردند...
هیات ایرانی به سرپرستی خسرومیرزا، پس از تقدیم خون بهای ۸۸ قیراطی، سه ماه در پترزبورگ میهمان دولت روس بودند و در تمام اوقات، او و همراهان او را به میهمانی‌های بزرگ دعوت می‌کردند.
بیشتر بخوانید: گستاخی‌های ادامه دار سفارت روسیه در تهران تا کجاست؟
ادای احترام توهین‌آمیز سفیر روسیه در تهران به تندیس گریبایدوف در داخل محوطه باغ سفارت این کشور، بهانه‌ای شد برای بازخوانی بخشی از تاریخ پر فراز و فرود روابط ایران و روس. البته پیشتر هم تصویر تحریک کننده و توهین‌آمیز دیگری از داخل سفارت روسیه منتشر شده بود. هدف از نگارش این یادداشت این بود که اگر روس‌ها خاطرات دل انگیزی از روابط سیاسی خود با ایران قرن نوزدهم دارند، مردم ایران هم چندان دست خالی نیستند و خاطراتی اگرچه گران قیمت، برای بازگفت و بازنشر از صفحات کتاب تاریخ خود دارند.
در پایان پیشنهاد می‌شود برای آنکه جنایات روسیه تزاری علیه کشورمان در طول تاریخ به فراموشی سپرده نشود، اولا بنای یادبودی از به توپ بستن مجلس شورای ملی در مقابل بهارستان نصب شود تا عمق عناد و کینه توزی روس‌ها با روند اصلاح و پیشرفت ملت ایران بویژه برای نسل جوان‌تر یادآور گردد. همچنین پیشنهاد می‌شود بنای یادبودی از به توپ بستن حرم رضوی از سوی روس‌ها در مقابل بارگاه امام هشتم و افزون بر آن سردیس شهدای مشروطه‌خواه عاشورای تبریز که به فرمان روس‌ها به دار آویخته شدند نیز در این شهر نصب شود.
منبع: اسکان نیوز